ہیروارث شاہ مکمل ۔۔ مشکل لفظاں دے معنے دے نال

359
اساں جا دوڑے گھول کے سبھ پیتے کراں باورے جادواں والیاں نوں
راجے بھوج جیہے کیتے چا گھوڑے نہیں جان دا ساڈیاں چالیاں نوں
سکے بھائیاں نوں کرن نفر راجے اتے راج بہانوں دے سالیاں نوں
سِر کپ رسالو نوں وخت پایا گھت مکر دے رولیاں رالیاں نوں
راون لنک لٹائی کے گرد ہویا سیتا واسطے بھیکھ د کھالیاں نوں
یوسف بند وچ پا ظہیر کیتا سسی وخت پایا اُوٹھاں والیاں نوں
رانجھا چار کے مہیں فقیر ہویا ہیر ملی جے کھیڑیاں سالیاں نوں
روڈا وڈھ کے ڈکرے ندی پایا تے جلالی دے ویکھ لے چالیاں نوں
پھوگو عمر بادشاہ خوار ہویا ملی مارون ڈھول دے رالیاں نوں
ولی بلعم باعور ایمان دتا ویکھ ڈوبیا بندگی والیاں نوں
مہینوال تھوں سوہنی رہی ایو یں ہور پُچھ لے عشق دے بھالیاں نوں
اٹھاراں کھوہنی کٹک لڑموئے پانڈو ڈوب ڈاب کے کٹھیا کھالیاں نوں
رناں مار لڑائے امام زادے مار گھتےا پیریاں والیاں نوں
وارثؔ شاہ توں جوگیا کون ہنائیں اوڑک بھریں گا ساڈیاں ہالیاں نوں
360
آء نڈھیے غیب کیوں وڈیا ای ساڈے نال کیہ رِکتاںچائیاں نی
کریں نراں دے نال برابری کیوں آکھ تساں وچ کون بھلیائیاں نی
بیکساں دا کوئی نہ رب باجھوں تسیں دونویں ننان بھرجائیاں نی
جیہڑا رب دے نانو تے بھلا کرسی اگے ملن گئیاں اوس بھلیائیاں نی
اگے تنہاں دا حال زبوں ہوسی وارثؔ شاہ جو کرن بریائیاں نی

361
مر د صاد ہین چہرے نیکیاں دے صورت رن دی میم موقوف ہے نی
مر د عالم فاضل اجل قابل کسے رن نوں کون وقوف ہے نی
صبر فرع ہے منیا نیک مرداں ایتھے صبر دی واگ معطوف ہے نی
د فتر مکر فریب تے خچر وائیں انہاں پستیاں وِچ ملفوف ہے نی
رن ریشمی کپڑا پہن مسلی مرد جوز قیدار مشروف ہے نی
وارثؔ شاہ ولایتی مرد میوے اتے رن مسواک دا صوف ہے نی
362
دوست سوئی جو بپت وچ بھیڑ کٹے یار سوئی جو جان قربان ہووے
شاہ سوئی جو کال وچ بھیڑکٹے کُل پات دا جو نگہبان ہووے
گانو سوئی جو سیال وچ ددھ دیوے بادشاہ جو نت شبان ہووے
نار سوئی جو مال بن بیٹھ جائے پیادہ سوئی جو بھوت مسان ہووے
اِمساک ہے اصل افیم باجھوں غصے بنا فقیر دی جان ہووے
روگ سوئی جو نال علاج ہووے تیر سوئی جو نال کمان ہووے
کنجر سوئی جو غیرتاں باجھ ہوون جویں بھابڑا بنا اشنان ہووے
قصبہ سوئی جو ویر بن پیا وَسّے جلاد جو مہر بن خان ہووے
کواری سوئی جو کرے حیا بہتا نیویں نظر تے باجھ زبان ہووے
بناں چور تے جنگ دے دیس وسے پُت سوئی بِن اَن دی پان ہووے
سید سوئی جو شوم نہ ہووے کائر زانی سیاہ تے نا قہروان ہووے
چاکر عورتاں سدا بے عذر ہوون اتے آدمی بے نقصان ہووے
پرھاں جاوے بھیسیا چوبراوے متاں منگنوں کوئی ودھان ہووے
وارثؔ شاہ فقیر بِن حِرص غفلت یاد رب دی وچ مستان ہووے
363
کار ساز ہے رب تے پھیر دولت سبھو محنتاں پیٹ دے کار نے نی
نیک مرد تے نیک ہی ہووے عورت اوہناں دوہاں دے کم سوار نے نی
پیٹ واسطے پھرن امیر در در سید زادیاں نے گدھے چارنے نی
پیٹ واسطے پری تے حور زاداں جان جن تے بھوت دے وارنے نی
پیٹ واسطے رات نوں چھوڑ گھردر ہو پاہرو ہوکرے مارنے نی
پیٹ واسطے سبھ خرابیاں نیں پیٹ واسطے خون گزارنے نی
پیٹ واسطے فقر تسلیم توڑن سبھو سمجھ لے رنے گوارنے نی
ایس زمین نوں واھندا ملک مُکا اتے ہو چکے بڈے کارنے نی
کانوہورتے راہک نیں ہور اس دے خاوند ہور دم ہورناں مارنے نی
مہربان جے ہووے فقیر اِک پل تساں جہے کروڑ لکھ تارنے نی
وارثؔ شاہ جے رن نے مہر کیتی بھانڈے بول دے کھول منہ مارنے نی
364
رب جیڈ نہ کوئی ہے جگ داتا زمیں جیڈ نہ کسے دی صابری وے
مجھیں جیڈ نہ کسے دے ہون جیرے راج ہند پنجاب نہ بابری وے
چند جیڈ چالاک نہ سرد کوئی حکم جیڈ نہ کسے اکابری وے
برا کسب نہ نوکری جیڈ کوئی یاد حق دی جیڈ اکابری وے
موت جیڈ نہ سخت ہے کوئی چٹھی اوتھے کسے دی ناہیوں نابری وے
مالزادیاں جیڈ نہ کسب بھیڑا کمذات نوں حکم ہے کھابری وے
رن ویکھنی عیب فقیر تائیں بھوت وانگ ہے سراں تے بابری وے
وارث ؔ شاہ شیطان دے عمل تیرے داڑھی شیخ دی ہو گئی جھابری وے
365
رن ویکھنی عیب ہے انھیاں نوں رب اکھیاں دتیاں ویکھنے نوں
سبھ خلق دا ویکھ کے لیؤ مجرا کرو دید اس جگ دے پیکھنے نوں
راؤ راجیاں سراں تے داؤ لائے ذرا جاء کے اکھیاں سیکنے نوں
سبھا دید معاف ہے عاشقاں نوں رب نین دِتے جگ ویکھنے نوں
مہا دیو جہیاں پاربتی اگے کام لیاوندا سی متھا ٹیکنے نوں
عزرائیل ہتھ قلم لے ویکھداای تیرا نام ایس جگ توں چھیکنے نوں
وارثؔ شاہ میاں روز حشر دے نوں انت سدمیں گا لیکھا لیکھنے نوں
366
جہی نیت ہئی تہی مراد ملیا گھرو گھری چھائی سر پاوناہیں
پھریں منگدا بھونکدا خوارہوندا لکھ دغے پکھنڈ کماوناہیں
سانوں رب نے ددھ تے دہیں دتا ہچھا کھاونا اتے ہنڈاوناہیں
سوئناں رُپڑا پہن کے اسیں بہیئے وارثؔ شاہ توں جیو بھرماوناہیں
367
سوئنا رُپڑا شان سوانیاں دا توں تاں نہیں اصیل نی گولیے نی
گدھا اردقاں نال نہ ہوئے گھوڑا بانبہ پری نہ ہووے یرولیے نی
رنگ گورڑے نال توں جگ مُٹھا وچوں گناں دے کار نے پولیے نی
ویہڑے وچ توں کنجری وانگ نچیں چوراں یاراں دی وچ وچولیے نی
اساں پیر کیہا تے توں ہیر آکھیں بھل گئی ہیں سُنن وچ بھولیے نی
انت ایہہ جہان ہے چھڈ جانا ایڈے کفر اپرادھ کیوں تولیے نی
فقر اصل الہ دی ہین صورت اگے رب دے جھوٹھ نہ بولیے نی
حسن متیے بوبکے سوئن چڑئیے نیناں والیے شوخ ممولیے نی
تینڈا بھلا تھیوے ساڈا چھڈ پچھا ابا جیونیے آلیے بھولیے نی
وارثؔ شاہ کیتی گل ہو چکی مُوت وچ نہ مچھیاں ٹولیے نی
368
چھیڑ کھندراں بھیڑ مچاونائیں سیکاں لِنگ تیرے نال سوٹیاں دے
اسیں جٹیاںمشک لپٹیاں ہاں نک پاڑ سٹے جنہاں جھوٹیاں دے
جدوں مولھیاں پکڑ کے گرد ہوئیے پستے کڈھیے چینیاں کوٹیاں دے
جت گھیرنی کتکے اتے سوٹے ایہہ علاج ہین چتڑاں موٹیاں دے
لپڑ شاہ دا بالکا شاہ جھکڑ تیتھے ول ہین وڈے لپوٹیاں دے
وارثؔ شاہ روڈا سِر کن پاٹے ایہہ حال چوراں یاراں کھوٹیاں دے
369
فقر شیر دا آکھدے ہین برقع بھیت فقر دا مول نہ کھولیے نی
دُدّھ صاف ہے ویکھنا عاشقاں دا شکر وچ پیاز نہ گھولیے نی
سرے خیر سوہس کے آن دیجے لیے دعا تے مٹھڑا بولیے نی
لئے اگھ چڑھائیکے دُدّھ پیسہ پر تول تھیں گھٹ نہ تولیے نی
بُرا بول نہ رب دیاں پوریاں نوں نی بے شرم کپتیے لولیے نی
مستی نال فقیراں نوں دئیں گالیں وارثؔ شاہ دو ٹھوک منولیے نی

 

370
اسیںبھوت دی عقل گوا دئیے سانوں لا بھبوت ڈراوناہیں
تِرنجن ویکھ کے وہوٹیاں چھیل کُڑیاں اوتھے کنگ دی تار وجاوناہیں
میری بھابی دے نال توں رمز ماریں بھلا آپ توں کون سداوناہیں
اوہ پئی حیران ہے نال زحمت گھڑی گھڑی کیوں پیا اکاوناہیں
نہ توں وید نہ ماندری نہ مُلّاں جھاڑے غیب دے کاسنوں پاوناہیں
چور چوہڑے وانگ ہے ٹیڈھ تیری پئی جاپ دی سر ی بھناوناہیں
کدی بھوتنا ہوئی کے جھنڈ کھولیں کدی جوگ دھاری بن آوناہین
اِٹ سِٹ پگواڑتے کوار گندل ایہہ بوٹیاں کھول وِکھاوناہیں
دارو نہ کتاب نہ ہتھ شیشی آکھ کاس دا وید سداوناہیں
جا گھروں اساڈیوں نکل بھیکھے ہُنے جٹاں دی جوٹ کھوہاوناہیں
کھوہ بابریاں کھپری بھن توڑوں ہُنے ہور کیہ مونہوں اکھاوناہیں
رناں بلعم باعور دا دین کھویا وارثؔ شاہ توں کون سداوناہیں


371
اساں محنتاں ڈاہڈیاں کیتیاں نی انی گنڈئیے ٹھیھڑیے جٹیے نی
کرامات فقیر دی ویکھ ناہیں خیر رب تھوں منگ کپتیے نی
کن پاٹیاں نال نہ ضد کیجے انھے کھوہ وچ جھات نہ گھتیے نی
مستی نال تکبری رات دینہے کدی ہوش دی اکھ پرتیے نی
کوئی دُکھ تے درد نہ رہے بھورا جھاڑا مہر دا جنہاں نوں گھتیے نی
پڑھ پھوکیے اک عزمت سیفی جڑ جن تے بھوت دی پٹیے نی
تیری بھابی دے دکھڑے دور ہوون اسیں مہرجے چا پلٹیے نی
مونہوں مِٹھڑا بول تے موم ہو جا تِکھی ہو نہ کملیے جٹیے نی
جاندے سب آزار یقین کر کے وارثؔ شاہ دے پیر جے چٹیے نی
372
پھرپہنچےا بیر بتا لیاوے اوکھے عشق دی جھاڑڑے پاونے وے
نیناں ویکھ کے مارنی پھوک ساہویں سُتے پریم دے نانگ جگاونے وے
کدوں یوسفی طب میزان پڑھیوں دستور علاج سکھاونے وے
قرطاس سکندری طب اکبر ذخیریوں باب سناونے وے
قانون موجز تحفہ مومنیں بھی کفایہ منصوری تھیں پاونے وے
پران سنگلی وید منوت سمرت نرگھنٹ دے دھیاء بھولاونے وے
قرابادین شفائی تے قادری بھی متفرقہ طِب پڑھ جاونے وے
رتن جوت تے ساکھ ملمیک سوجن سکھ دیہ گنگا تھیں آونے وے
فیلسوف جہان دیاں اسیں رناں ساڈے مکر دے بھیت کس پاونے وے
افلاطون شاگرد غلام ارسطو لقمان تھیں پیر دھواونے وے
جن ایس نوں جھنگ سیال والے قابو کسے دے ایہہ نہ آونے وے
گلاں چاء چوا دیاں بہت کرنائیں ایہہ روگ نہ تُدھ تھیں جاونے وے
اِنہاں مکریاں تھوں کون ہووے چنگا ٹھگ پھر دے نے رناں ولاونے وے
جیہڑے مکر دے پیر کھلار بیٹھے بناں پھاٹ کھادے ناہیں جاونے وے
منہ نال کیہاں جیہڑے جان ناہیں ہڈ گوڈڑے تنہاں بھناونے وے
وارثؔ شاہ ایہہ مارہے وست ایسی جن بھوت تے دیونواونے وے
373
ایہا رسم قدیم ہے جوگیاں دی اوہنوں مار دے نیں جہڑی ٹرکدی ہے
خیر منگنے گئے فقیر تائیں اگوں کُتیاں وانگروں کُھرکدی ہے
ایہہ خصم دے کھان نوں کویں دیسی جیہڑی خیر دے دین توں جُھرکدی ہے
ایڈی پیرنی اِکے پہلواننی ہے اکے کنجری ایہہ کسے تُرکدی ہے
پہلے پھوک کے اگ مہتابیاں نوں پچھوں سرد پانی ویکھ بُرکدی ہے
رن گھنڈنوں جدوں پیزار وجن اوتھوں چُپ چپاتڑی چھُڑکدی ہے
اِک جُھٹ دے نال میں پُٹ لینی جہڑی زلف گلہاں اُتے لُڑکدی ہے
سیانے جاندے ہن دھنی جائے جھوٹی جیہڑی سانھاں دے موترے کُھرکدی ہے
فقر جان منگن خیر بھکھ مردے اگوں سگاں وانگوں سگوںدُرکدی ہے
لُنڈی پاہڑی نوں کھیت ہتھ آیا پئی اپروں اپروں مُرکدی ہے
اوسدے مور پھر دے اتے لون چُتڑ سوامنی مُطہر بھی پُھر کدی ہے
374
جیہڑیاں لین اُڈاریاں نال بازاں اوہ بُلبلاں تھک مریندیاں نی
اوہناں ہرنیاں دی عمر ہو چکی پانی شیر دی جوہ دا پیندیاں نی
اوہ واہناں جان کباب ہوئیاں جیہڑیاں ہیڑیاں نال کھہیندیاں نی
اوہ اِکدن پھرسن آن گھوڑے کِڑاں جنہاں دیاں نِت سُنیندیاں نیں
تھوڑیاں کرن سہاگ دیاں اوہ آساں جیہڑیاں دھاڑویاں نال منگیندیاں نیں
جوکاں اک دن پکڑ نچوہین گئیاں ان پُنے لوہو نِت پیندیاں نیں
دل مال دیجے لکھ کنجری نوں کدی دلوں محبوب نہ تھیندیاں نیں
اک دینہہ پکڑیاں جان گئیاں حاکماں تھے پرسیج تے نِت چڑھیندیاں نیں
اک دن گڑے وسائیسن اوہ گھٹاں ہاٹھاں جوڑ کے نِت گھریندیاں نیں
تیرے لون موڈھے ساڈے لون ناڑے مُشکاں کسے دیاں اج بجھیندیاں نیں
375
سُن سہتیے اسیں ہاں ناگ کالے پڑھ سیفیاں زُہد کماونے ہاں
مکر فن نوں بھن کے صاف کر دے جن بھوت نوں ساڑ وکھاونے ہاں
نقش لکھ کے پھوک یٰسین دئیے سائے سول دی ذات گواونے ہاں
دکھ درد بلاء تے جائے تنگی قدم جنہاں دے ویہڑھیاں پاونے ہاں
سنے تسمیہ پڑھاں اخلاص سورت جڑاں ویردیاں پٹ وکھاونے ہاں
دلوں حب دے چاء تعویذ لکھیے اسیں رُٹھڑے یار ملاونے ہاں
جیہڑا مارنا ہووے تاں کیل کر کے ایتوار مسان جگاونے ہاں
جیہڑے گھبرو توں رن رہے وِٹر لونگ مندر چا کھواونے ہاں
اوہناں ووہوٹیاں دے دکھ درد جاندے پڑھ ہک تے ہتھ پھراونے ہاں
کیل ڈائیناں کچیاں پکیاں نوں دند بھن کے لٹاں مناونے ہاں
جاں سحر جادو چڑھے بھوت کدے گنڈا کیل دوالے دا پاونے ہاں
کسے نال جے ویرورودھ ہووے اوہنوں بھوت مسان چمڑوانے ہاں
بُرا بول دی جیہڑی جوگیاں نوں سِرمُن کے گدھے چڑھاونے ہاں
جیندے نال مُدپّڑا ٹھیک ہووے اوہنوں بیربیتال بھچھاونے ہاں
اسیں کھیڑیاں دے گھروں اک بوٹا حکم رب دے نال پٹاونے ہاں
وارثؔ شاہ جے ہور نہ داؤ لگے سر پریم جڑیاں چا پاونے ہاں

376
محبوب الہ دے لاڈے ہو ایس ووہٹڑی نوں کوئی سُول ہے جی
کوئی گجھڑا روگ ہے ایس دھانا پئی نِت ایہہ رہے رنجول ہے جی
ہتھوںلڑھی وہندی لاہو لتھڑی ہے دیہی ہو جاندی مخبول ہے جی
مونہوں مِٹھڑی لاڈ دے نال بولے ہر کسے دے نال معقول ہے جی
مودھا پیا ہے جھگڑا نِت ساڈا ایہہ ووہٹڑی گھرے دا مول ہے جی
میرے ویر دے نال ہے ویر اِسدا جیہا کافراں نال رسول ہے جی
اگے ایس دے ساہورے ہتھ بدھے جو کچھ آکھدی سبھ قبول ہے جی
ایہہ پلنگھ تے کدے نہ اٹھ بیٹھے ساڈے ڈھڈھ وچ پھرے ڈنڈول ہے جی
377
نبض ویکھ کے ایس دی کراں کاری دے ویدنا سبھ بتاء مینوں
ناڑ ویکھ کے کراں علاج ایس دا جے ایہہ اُٹھ کے ست وکھائے مینوں
روگ کاس تھوں چلیا کرے ظاہر مزہ مونہہ دا دے بتائے مینوں
وارثؔ شاہ میاں چھتی روگ کٹاںبلک موت تھیںلواں بچاء ایہنوں
378
کھنگھ کُھرک تے ساہ تے اکھ آئی سول دنددی پیڑ گواونے ہاں
قولنج تپ دِق تے مُحرقہ تپ اوہنوں کاڑھیاں نال گواونے ہاں
سرسام سودا ء زکام نزلہ ایہہ شربتاں نال پٹاونے ہاں
سِل نفخ تے استسقاء ہووے لحم طبل تے واؤ ونجاونے ہاں
لوت پھوڑیاں اتے گھنبیر چنبل تیل لائی کے جڑاں پٹاونے ہاں
ہووے ٹپٹپی پیڑ کہ ادھ سیسی اوہدا گٹادنہہ اٹھویں پاونے ہاں
ادھرنگ مکھ بھینگیا ہووے جس دا شیشہ حلب دا کڈھ وکھاونے ہاں
مِرگی ہوس تاں لاہ کے پیر چھتر رکھ نک تے چا سُنگھاونے ہاں
جھولا مار جائے جنہاں روگیاں نوں سوئے تیل سہانجنا لاونے ہاں
بانہہ سُک جائے ٹنگ سن ہووے تدوں پین دا تیل ملاونے ہاں
رن مردنوں کام جے کرے غلبہ دھنیاں بھیوں کے چا پواونے ہاں
نامرد نوں چیچ ووہوٹیاں دا تیل کڈھ کے نِت ملاونے ہاں
جے کسے نوں باد فرنگ ہووے رسکپورتے لونگ دواونے ہاں
پرمیو سوزاک تے چھاہ موتی اوہنوں اندری جھاڑ دواونے ہاں
اتی سار نباہیاں سُول جیہڑے ایسبغول ہی گھول پواونے ہاں
وارثؔ شاہ جیہڑی اٹھ بہے ناہیں اوہنوں ہتھ ای مول نہ لاونے ہاں
379
لکھ ویدگی وید لگا تھکے دھروں ٹٹری کسے نہ جوڑنی وے
جتھے قلم تقدیر دی وگ مُکی کسے ویدگی نال نہ موڑنی وے
جس کم وچ ووہٹڑی ہووے چنگی سوئی خیر ہے اساں نے لوڑنی وے
وارثؔ شاہ آزار ہو سبھ مڑدے ایہہ قطعی نہ کسے نے موڑنی وے
380
من ضَحَکَ ضُحِکَ حکم ہویا گل فقر دی نوںناہیں ہسیے نی
جو کجھ کہن فقیر سو رب کردا آکھے فقر دے تھوں ناہیں نسیے نی
ہووے خیر تے دیہی دا روگ جائے نِت پہنیے کھائیے وسیے نی
بھلا برا جو دیکھیے مشٹ کرئیے بھیت فقر دا مول نہ دسیے نی
ہتھ بنھ فقیر تے صدق کیجے نہیںسیلھیاں ٹوپیاں کھسیے نی
مُکھ کھول وکھا جو ہوویں چنگی نی ایانیے بھولیے سسیے نی
رب آن سبب جاں میل داہے خیر ہو جاندی نال لسیے نی
صلح کیتیاں فتح جے ہتھ آوے کمر جنگ تے مول نہ کسیے نی
تیری درد دا سبھ علاج میتھے وارثؔ شاہ نوں وید ناں دسیے نی

 

381
سہتی گج کے آکھ دی چھڈ جٹا کھوہ سب نوالیاں سٹیاں نی
ہور سبھ ذاتاں ٹھگ کھادیاں نی پر ایس ویہڑے وِچ جٹیاں نی
اساں ایتنی گل معلوم کیتی ایہہ جٹیاں ملک دیاں ڈھٹھیاں نی
ڈوماں راولاں کونتیاں جٹیاں دیاں جیبھاں دھروں شیطان نے چٹیاں نی
پراساں بھی جنہاں نوں ہتھ لایا اوہ بوٹیاں جڑاں تھیں پٹیاں نی
پولے ڈِھڈتے عقل دی مار وارثؔ چھاہاں پین پربیہاں کھٹیاں نی
382
ہولی سہج سبھاؤ دی گل کیجے ناہیں کڑکیے بولیے گجیے نی
لکھ جھٹ ترلے پھرے کوئی کردا دِتے رب دے باجھ نہ رجیے نی
دھیان رب تے رکھ نہ ہو تتی لکھ اوگناں ہون تاں کجیے نی
اسیں نظر کریے تُرت ہون چنگے جنہاں روگیاں تے جاء وجیے نی
چوداں طبق نوکھنڈی دی خبر سانوں منہ فقر تھوں کاسنوں کجیے نی
جیندے حکم وچ جان تے مال عالم اوس رب تھوں کاسنوں بھجیے نی
ساری عمر ای پلنگھ تے پئی رہسیں ایس عقل دے نال کچجیے نی
شرم جیٹھ تے سوہریوں کرن آئی منہ فقر تھوں کاسنوںلجیے نی
وارثؔ شاہ تاں عشق دی نبض دِسے جدوں اپنی جان نوں تجیے نی
383
کہی ویدگی آن مچائیاکس وید نے دس پڑھایا ہیں
وانگ چوہدری آن کے پنچ بنیوں کس چٹھیاں گھل سدایا ہیں
سہلی ٹوپیاں پہن لنگوروانگوں توں تے شاہ بھولو بن آیا ہیں
وڈے دغے تے فن فریب پھڑیوں اینویں مُن کے گھون کرایا ہیں
نہ توں جٹ رہیوں نہ توں فقر ہویوں اینویں کن پڑا گوایا ہیں
نہ توں جمیوں نہ کسے مت دتی مُڑپُٹ کے کسے الاھیا ہیں
بُرے دیہاں دیاں پھیریاں ایہہ ہینی اج رب نے ٹھیک کٹایا ہیں
وارثؔ شاہ کر بندگی رب دی توں جس واسطے رب بنایا ہیں
384
تیری طبع چالاک چھل چھدرے نی چور وانگ کیہ سہلیاں سلیاں نی
پیریں بلیاں ہون پھریندیاں دے تیری جیبھ ہر یاریے بلیاں نی
کیہا روگ ہے دس اس و وہٹڑی نوں اکے مار دی پھریں ٹرپلیاں نی
کسے ایس نوں چا مسان گھتے پڑھ ٹھوکیاں ساردیاں کلیاں نی
سہنس وید تے دھوپ ہور پھل ہرمل ہرے شریہنہ دیاں چھمکاں گلیاں نی
جھب کراں میں جتن جھڑجان کامن انی کملیو ہوؤ نہ ڈھلیاں نی
ہتھ پھیر کے دھوپ دے کراں جھاڑا پھریں مار دی نئیں تے کھلیاں نی
رب وید پکا گھر گھلیا جے پھرو ڈھونڈھدیاں پورباں دلیاں نی
وارث ؔ شاہ پریم دی چڑی گھتی نیناں ہیر دیاںکچیاں پلیاں نی
385
میرے نال کیہ پیا ویر چاکا متھا سوکناں وانگ کیہ ڈاہیا ای
ایویں گھور کے ملک نوں پھریں کھاندا کدی جوترا مول نہ واہیاای
کسے جوگڑے ٹھگ فقیر کیتوں انجان ککوہڑا پھاہیا ای
مانو باپ گر پیر گھر بار تجیو کسے نال نہ قول نباہیا ای
بڈھی ماں نوں روندڑی چھڈ آیوں اُس دا عرش دا کنگرہ ڈھاہیا ای
پیٹ رکھ کے اپنا پالیوای کتے رن نوں چا تراہیا ای
ڈبی پورے دیا جھل وللیا وے اساں نال کیہہ خچریو چاہیا ای
سواہ لایا ںپان نہ لتھیائی اینویں کپڑا چتھڑا لاہیا ای




386
مانی متیے روپ گمان بھریے بھیڑو کارئیے گرب گہیلیے نی
ایڈے فن فریب کیوں کھیڈنی ہیں کسے وڈے اُستاد دیے چیلیے نی
ایس حسن دا نہ گمان کیجے مان متیے روپ روہلیے نی
تیری بھابی دی نہیں پرواہ سانوں وڈی ہیر دی انگ سہیلیے نی
ملے سراں نوں نہ وچھوڑ دیجے ہتھوں وِچھڑیاں سِراں نوں میلیے نی
کیہا ویر فقیر دے نال چایو پچھا چھڈ انوکھیے لیلیے نی
ایہہ جٹی سی کونج تے جٹ اُلو پری بدھیا جے گل کھیلیے نی
وارثؔ جنس دے نال ہم جنس بندی بھور تازناں گدھے نہ میلیے نی
387
ہیر کن دھریا ایہہ کون آیا کوئی ایہہ تاں ہے داد خواہ میرا
مینوں بھور تازن جیہڑا آکھدا ہے اتے گدھا بنایا سو چا کھیڑا
متاں چاک میرا کویں آن بھاسے اوس نال میں اٹھ کے کراں جھیڑا
وارثؔ شاہ مت کن پڑا رانجھا گھت مُندراں منیاحکم میرا
388
بولی ہیر وے اڑیا جا ساتھوں کوئی خوشی نہ ہووے تے ہسیے کیوں
پردیسیاں جوگیاں کملیاں نوں وچوں جیو دا بھیت چا دسیے کیوں
جے تاں جفا نہ جالیا جائے جوگی جوگ پنتھ وچ آئی کے دھسیے کیوں
جے توں انت رناں ول ویکھنا سی واہی جو ترے چھڈ کے نسیے کیوں
جے تاں آپ علاج نہ جانےے وے جن بھوت دے جادوڑے دسیے کیوں
فقر بھارڑے گورڑے ہو رہیے کُڑی چڑی دے نال خرخسیے کیوں
جیہڑا کن لپیٹ کے نس جائے مگر لگ کے اوس نوں دھسیے کیوں
وارثؔ شاہ اُجاڑ کے وسدیاں نوں آپ خیر دے نال پھیرو سیے کیوں
389
گھروں سکھنا فقر نہ ڈوم جائے انی کھیڑیاں دئیے غمخورئیے نی
کوئی وڈی تقصیر ہے اساں کیتی صدقہ حسن دا بخش لئے گورئیے نی
گھروں سرے سو فقر نوں خیر دیجے نہیں تُرت جواب دے ٹورئیے نی
وارثؔ شاہ کجھ رب دے نانو دیچے نہیں عاجزاں دی کائی زورئیے نی
390
ہیر آکھدی جوگیا جھوٹھ آکھیں کون رُٹھڑے یار ملاؤندا ای
ایہا کوئی نہ ملیا میں ڈھونڈھ تھکی جیہڑا گیاں نوں موڑلیاؤندا ای
ساڈے چم دیاں جُتیاں کرے کوئی جیہڑا جیو دا روگ گواؤندا ای
بھلا دس کھاں چریں وچھنیاں نوں کدوں رب سچا گھریں لیاؤندا ای
بھلا موئے تے وچھڑے کون میلے ایویں جیوڑا لوک دلاؤندا ای
اک باز تھوں کانو نے کونج کھوئی ویکھاں چپ ہے کہ کرلاؤندی ای
اِکس جٹ دے کھیت نوں اگ لگی ویکھاں آن کے کدوں بجھاؤندا ای
دیاں چوریاں گھیو دے بال دیوے وارثؔ شاہ جے سناں میں آؤندا ای



391
جداں تیک ہے زمیں اسماں قائم تداں تیک ایہہ واہ سبھ ویہن گے نی
سبھا کبر ہنکار گمان لدے آپ وچ ایہہ انت نوں ڈیہن گے نی
اسرافیل جاں صور قرنا پھو کے تدوں زمیں اسمان سبھ ڈھین گے نی
کُرسی عرش تے لوح قلم جنت روح دوزخاںست ایہہ ریہن گے نی
قرعہ سُٹ کے پرشن میں لاونا ہاں دساں اوہناںجو اُٹھ کے بہن گے نی
نالے پتری پھول کے فال گھتاں وارثؔ شاہ ہوری سچ کہن گے نی
392
تُسیں چھتیاں نال اوہ مس بھنا تدوں دوہاں داجیو رَل گیا سی نی
اوس ونجھلی نال توں نال لٹکاں جےو دوہاں دا دوہاں نے لیا سی نی
اوہ عشق دے ہٹ وِکائے رہیا مہیں کسے دیاں چار دا پیا سی نی
نال شوق دے مہیں اوہ چاردا سی تیرا ویاہ ہویا لُڑھ گیا سی نی
تُسیں چڑھے ڈولی تاں اوہ ہِک مہیں ٹمک چائی کے نال لے گیا سی نی
ہن کن پڑا فقیر ہویا نال جوگیاں دے رل گیا سی نی
اج پنڈ تساڈڑے آ وڑیا اجے لنگھ کے اگاں نہ گیا سی نی
ہُن سنگلی سٹ کے شگن بولاںاگے سانوری تھے شگن لیا سی نی
وارثؔ شاہ میں پتری بھال ڈٹھی قرعہ ایہہ نجوم دا پیا سی نی
393
چھوٹی عمر دیاں یاریاں بہت مشکل پُتر مہراں دے کھولیاں چار دے نیں
کن پاڑ فقیر ہو جا ہن راجے درد مند پہرن وچ بار دے نیں
رناں واسطے کن پڑاء راجے سبھا ذات صفات نگھار دے نیں
بھلے دینہہ تے نیک نصیب ہوون سجن آن بہسن کول یار دے نیں
دھن مال کیہا سر وکھ کر کے دید باز عاشق دید مار دے نیں
وارثؔ شاہ جاں ذوق دی لگی گدی جوہر نکلے اصل تلوار دے نیں
394
جس جٹ دے کھیت نوں اگ لگی اوہ راہکاں وڈھ کے گاہ لیا
لاوے ہار راکھے سبھ وداع ہوئے نا امید ہو کے جٹ راہ پیا
جیہڑے باز تھوں کانونے کونج کھوہی صبر شُکر کر باز فنا تھیا
دُنیا چھڈ اداسیاں پہن لیاں سید وارثی ہو وارثؔ شاہ بھیا
395
ہیر اُٹھ بیٹھی پتے ٹھیک لگے اتے ٹھیک نشانیاں ساریاں نی
ایہہ تاں جوگیڑا پنڈت ٹھیک ملیا باتاں آکھدا خوب کراریاں نی
پتے ونجھلی دے ایس ٹھیک دتے اتے مہیں بھی ساڈیاں چاریاں نی
وارثؔ شاہ ایہہ علم دا دھنی ڈاڈھا کھول کہے نشانیاں ساریاں نی



396
بھلا دس کھاں جوگیا چور ساڈا ہُن کیہڑی طرف نوں اُٹھ گیا
ویکھاں آپ ہُن کیہڑی طرف پھردا اتے مجھ غریب نوں کُٹھ گیا
رُٹھے آدمی گھراں وچ آن ملدے گل سمجھ جا بدھڑی مُٹھ گیا
گھر وچ پوندا گُنا سجناں دا یار ہور ناہیںکِتے گُٹھ گیا
گھر یار تے ڈھونڈھدی پھریں باہر کدے محل نہ ماڑیاں اُٹھ گیا
سانوں صبرقرارتے چین ناہیں وارثؔ شاہ جدوکنا رُٹھ گیا
397
ایس گھنڈ وچ بہت خرابیاں نیں اگ لائی کے گھنڈ نوں ساڑیے نی
گُھنڈ حسن دی آب چھپا لیندا لمے گھُنڈ والی رڑے ماریے نی
گھُنڈ عاشقاں دے بیڑے ڈوب دیندا مینا تاڑ نہ پنجرے ماریے نی
تدوں ایہہ جہان سبھ نظر آوے جدوں گھنڈ نوں ذرا اتاریے نی
گھنڈ انھیاں کر ے سجا کھیاں نوں گھنڈ لاہ توںمونہہ توں لاڑیے نی
وارثؔ شاہ نہ دبیے موتیاں نوں پُھل اگ دے وچ نہ ساڑیے نی
398
اکھیں سامنے چورجے آء بھاسن کیوں دکھ وچ آپ نوں گالیے وے
میاں جوگیا جھوٹھیاں ایہہ گلاں گھر ہون تاں کاسنوں بھالیے وے
اگ بجھی نوں دھیریاں لکھ دیجن بِنا پھوک مارے نہیں بالیے وے
ہیر ویکھ کے تُرت پچھان لیتا ہس آکھدی بات سنبھالیے وے
سہتی پاس نہ دیونا بھیت مولے شیر پاس نہ بکری پالیے وے
ویکھ مال چرائی کے پیا مُکر راہ جاندڑا کوئی نہ بھالیے وے
وارثؔ شاہ ملکھائناں مال لدھا چلو کُجیاں بدر پوا لیے وے
399
کہی دسنی عقل سیانیاں نوں کدی نفر قدیم سمبھالیے نی
دولتمند نوں جاندا سبھ کوئی نینہہ نال غریب دے پالیے نی
گودی بال ڈھنڈورڑا جگ سارے جیو سمجھ لے کھیڑیاں والیے نی
ساڑ گھنڈ نوں کھول کے ویکھ نیناں نی انوکھیاں سالواں والیے نی
وارثؔ شاہ ہے عشق دا گاؤ تکیہ اَنی حسن دئیے گرم نہالیے نی
400
سہتی سمجھیا ایہہ رل گئے دونویں لیاں گھت فقیر بلائیاں نی
ایہہ ویکھ فقیر نہال ہوئی جڑیاں ایس نے گھول پوائیاں نی
سہتی آکھدی مغز کھپا ناہیں انی بھابیے گھول گھمائیاں نی
ایس جوگڑے نال توں لجھ ناہیں نی میں تیریاں لیاں بلائیاں نی
متاں گھت جگ ڈھوڑتے کرو کملی کلہاں ایس دے نال کیہ لائیاں نی
آٹا خیر نہ بچھیالئے دانے کِتھوں کڈھیے دُدھ ملائیاں نی
ڈرن آؤندا بھوتنے وانگ اس تھوں کسے تھانو دیاں ایہہ بلائیاں نی
خیر گھِن کے جاہ پھر بھجیا وے اتاں راولا کہیاں چائیاں نی
پھریں بہت پکھنڈ کھلاروا توں ایتھے کہی وللّیاں پائیاں نی
وارثؔ شاہ غریب دی عقل گھتھی ایہہ پٹیاں عشق پڑھائیاں نی

 

401
میں اکلڑا گل نجاننا ہاں تسیں دونویں ننان بھرجائیاں نی
مالزادیاں وانگ بناتیری پا بیٹھی ہیں سُرم سلائیاں نی
پیر پکڑ فقیر دے دے بچھیا اڑیاں کیہیاں کوارئیے لائیاں نی
دھیان رب تے رکھ نہ ہو تتی غصے ہون نہ بھلیاں دیاں جائیاں نی
تینوں شوق ہے تنہاں دا بھاگ بھرئیے جِنہاں ڈاچیاں بارچرائیاں نی
جس رب دے اسیں فقیر ہوئے ویکھ قدرتاں اوس وکھائیاں نی
ساڈے پیر نوں جان دی گیا مویا تاں ہی گالیاں دینیاں لائیاں نی
وارث شاہ اوہ سداہی جیوندے نیں جِنہاں کیتیاں نیک کمائیاں نی

402
پتے ڈاچیاں دے برے لاونا ہیں دیندا مہنے شامتاں دوڑیاں دے
متھا ڈاہیو نال کواریاں دے تیریاں لوندیاں جوگیا مَوریاں وے
تیری جیبھ مویسیا ہتھ علّت تیرے چُتڑیں لڑدیاں بھوریاں وے
خیر ملے سولئیں نہ نال مستی منگیں دُدّھ تے پان پھلوریاں وے
رُگ دین آٹا اِکے ٹک چپّا بھر دین نہ جٹیاں کوریاں وے
ایس انّ نوں ڈھونڈدے اوہ پھردے چڑھن ہاتھیاں تے ہوون چوریاں وے
وڈے کملیاں دی اساں بھنگ جھاڑی ایتھے کئی فقیریاں سوریاں وے
سوٹا وڈا علاج کپتیاں دا تیریاں بھیڑیاں دسدیاں طوریاں وے
وارث مار سوار دے بھوت راکش جیہڑیاں مہریاں ہون اپوڑیاں وے

403
بُرے کھِن فقیراں دے نال پیاں اٹھکھیل بریار اُچکیاں نی
راتب کھائی کے ہنجرن وچ ٹلے مارن لت عراقیاں بکیاں نی
اک بھونکدی دوسری دے ٹچکر ایہہ ننان بھابی دونویں سکّیاں نی
ایتھے بہت فقیر ظہیر کر دے خیر دیندیاں دیندیاں اکیاں نی
جنہاں ڈبیاں پائی کے سریں چائیاں رناں تنہاں دیاں ناہیوں سکیاں نی
نالے ڈِھڈ کُھرکن نالے دُدھ رڑکن اتے چاٹیاں کتیاں لکیاں نی
جھاٹا کُھرکدیاںگنھدیاں نک سُنکن مارن وائیکے چاڑھ کے نکیاں نی
لڑو نہیں جے چنگیاں ہوونا جے وارث شاہ تھوں لیو دوپھکیاں نی

404
انی ویکھو نی واسطہ رب دا جے واہ پے گیا نال کپتیاں دے
مگر ہلاں دے چوبر اں لا دیجن اکے چھیڑ دیجن مگر کٹیاں دے
اکے واڈھیاں لاویاں کرن گھیرا اکے ڈاہ دیجن ہیٹھ جھٹیاں دے
ایہہ پرانیاں لعنتاں ہین جوگی گدوں وانگ لیٹن وچ گھٹیاں دے
ہیر آکھدی بہت ہے شوق تینوں بھیڑ پا بہن نال ڈٹیاں دے
وارث شاہ میاں کھہڑے نہ پوئیے کن پاٹیاں رب دیاں پٹیاں دے

405
بھابی جوگیاں دے وڈے کارنے نی گلاں نہیں سُنیاں کن پاٹیاں دیاں
روک بنھ پلے دُدّھ دہیں پیون وڈیاں چاٹیاں جوڑ دے آٹیاں دیاں
گِٹھ گِٹھ ودھائی کے وال ناخن رچھ پلمدے لانگڑاں پاٹیاں دیاں
وارث شاہ ایہہ مست کے پاٹھ لتھے رگاں کرلیاں وانگ نیں گاٹیاں دیاں

406
ایہہ مثل مشہور جہان سارے جٹی چارے ہی تھوک سوار دی ہے
اُن تمبدی ممے تے بال لہڑھے چڑیاں ہاکرے لیلڑے چار دی ہے
بنھ جھیڑے فقیر دے نال لڑ دی گھر سانبھدی لوکاں نوں مار دی ہے
وارث شاہ دو لڑن معشوق ایتھے میری سنگلی شگن وچار دی ہے

407
میرے ہتھ لوندے تیری لویں ٹوٹن کوئی مارئیگا نال مہلیاں دے
اسیں گھڑاں گے وانگ قلبوت موچی کریں چاوڑاں نال توںرہلیاں دے
سٹوں مار چپیڑ تے دند بھنوں سواد آؤنی چہیلیاںمُہلیاں دے
وارث ہڈ تیرے گھاٹ وانگ چھڑین نال کُتکیاں مہلیاں لولپیاں دے

408
تیرے مور لوندے پھاٹ کھان اُتّے میری پھرکدی اج مُطہر ہے نی
میرا کُتکالویں تے تیرے چُتڑاج دوہاں دی وڈی کڈ یہڑ ہے نی
چبھڑ وانگ تیری بیو کڈھ سٹاں تینوں آیا زعم دا قہر ہے نی
ایس بھیڈ دے خون توں کسے چڑھ کے نہیں مار لینا کوئی شہر ہے نی
اُجاڑے خور گدوں وانگ کُٹیں گی کہی مست تینوں وڈی وہر ہے نی
وارث شاہ ایہہ ڈگڈگی رن کُٹاں کس چھڈاونی وِہرتے قہر ہے نی

409
اسیں صبر کر کے چُپ ہو بیٹھے بہت اوکھیاں ایہہ فقیریاں نیں
نظر تھلے کیوں لیاونی کن پاٹی جس دے ہس دے نال زنجیریاں نیں
جیہڑے درشنی ہنڈوی واچ بیٹھے سبھے چٹھیاں اوہناں نے چیریاں نیں
تسیں کرو حیا کواریو نی اجے ددھ دیاں دندیاں کھیریاں نیں
وانگ بڈھیاں کریں پک چنڈ گلاں متھے چنڈیاں کواردیاں چیریاں نیں
کہی چندری لگی ہیں آن متھے اکھیں بُھکھ دیاں بھون بھنبیریاں نیں
میں تاں مار تلیٹیاں پٹ سٹاں میری اُنگلی اُنگلی پیریاں نیں
وارث شاہ فوجدار دے مارنے نوں سیناں ماریاں ویکھ کشمیریاں نیں

410
سینی مار کے ہیر نے جوگیڑے نوں کیہا چپ کر ایس بھوکاؤنی ہاں
تیرے نال جے ایس نے ویر چایا متھا ایس دے نال میں لاؤنی ہاں
کراں گلوںگلائن نال اُس دے گل ایس دے ریشٹہ پاؤنی ہاں
وارثؔ شاہ میاں رانجھے یار اگے ایہنوں کنجری وانگ نچاؤنی ہاں


411
ہیر آکھدی ایس فقیر نوں نی کیہا گھتیو غیب دا واعدا ای
اِینھاں عاجزاں بھور نمانیاں نوں پئی مارنی ہیں کیہا فائدہ ای
اللہ والیاں نال کیہ ویر پئی ہیں بھلا کوارئیے ایہہ کیہ قاعدہ ای
پیر چم فقیر دے ٹہل کیجے ایس کم وچ خیر دا زائیدہ ای
پچھوں پھڑیں گی کُتکا جوگڑے دا کون جان دا کیہڑی جاء دا ای
وارث شاہ فقیر جے ہون غصے خوف شہر نوں قحط وباء دا ای

412
بھابی اِک دِھروں لڑے فقیر سانوں توں بھی جند کڈھیں نال گھوریاں دے
جے تاں ہنگ دے نرخ دی خبر ناہیں کاہ پچھئے بھاء کستوریاں دے
اِنہاں جوگیاں دے نہیں وس کائی کیتے رزق نے واعدے دوریاں دے
جے تاں پٹ پڑاؤنا نہ ہووے کاہ کھہنکیچے نال بھوریاں دے
جان سہتیے فقرنی ناگ کالے ملے حق کمائیاں پوریاں دے
کوئی دے بددعا تے کال سُٹے پچھوں فائدے کیہ انہاں جھوریاں دے
لچھُو لچھُو کر دی پھریں نال فقراں لُچ چالڑے انہاں لنگوریاں دے
وارث شاہ فقیر دی رن ویرن جیویں ویری نیں مرگ انگوریاں دے

413
بھابی کریں رعایتاں جوگیاں دیاں ہتھیں سچیاں پاء ہتھوڑیاں نی
جےہڑی دند دکھائی کے کرے آکڑ میں تاں پٹ سٹاں اوہدیاں چوڑیاں نی
گورُو ایس دے نُوں نہیں پہنچ اوتھے جتھے عقلاں اساڈیاں دوڑیاں نی
مار مُہلیاں سٹاں سُو بھن ٹنگاں پھرے ڈھونڈدا کاٹھ کٹھوریاں نی
جِن بھُوت تے دیو دی عقل جاوے جدوں مار کے اُٹّھیے چھوڑیاں نی
وارث شاہ فقیر دے نال لڑنا کَپّن زہر دیاں گندلاں کوڑیاں نی

414
ہائے ہائے فقیر نُوں بُرا بولیں بُری سہیتے تیری اَپوڑ ہوئے
جنہاں نال نمانیاں ویر چایا سَنے جان تے مال دے چوڑ ہوئے
کَن پاٹَیاں نال جس چہہ بدھی پس پیش تھیں انت نوں روڑ ہوئے
رہی اَوت نکھتری رنڈ سنجی جےہڑی نال ملنگاں دے کوڑ ہوئے
ایہناں تہاں نُوں چھیڑیے نہیں موئیے جیہڑے عاشق فقیر تے بھور ہوئے
وارث شاہ لڑائی دا مُول بولن ویکھ دو ہاں دے لڑن دے طور ہوئے

415
بھابی ایس جے گدھے دی اڑی بدھی اسیں رناں بھی چہہ چہاریاں ہاں
ایہہ ماریا ایس جہان تازہ اسیں روز میثاق دیاں ماریاں ہاں
ایہ ضد دی چھُری جے ہوء بیٹھا اسیں چہہ دیاں تیز کٹاریاں ہاں
جے ایہہ گُنڈیاں وچ ہے پیر دھردا اسیں خچریاں بانکیاں ڈاریاں ہاں
مرد رنگ محل ہین عشر تاں دے اسیں ذوق تے مزے دیاں ماڑیاں ہاں
ایہہ آپ نوں مرد سداؤندا ہے اسیں نراں دے نال دیاں ناریاں ہاں
ایس چاک دی کون مجال ہے نی راجے بھوج تھیں اسیں نہ ہاریاں ہاں
وارث شاہ وِچ حق سفید پوشاں اسیں ہوری دیاں رنگ پچکاریاں ہاں
416
جنہاں نال فقیر دے اڑی بدھی ہتھ دھو جہان تھیں چلیاں نی
آ ٹلیں کوارئیے ڈارئیے نی کیہیاں چائیوں بھواں اوّلیاں نی
ہین وسدے مینہ بھی ہو نیویں دُھماں قہر دیاں دیس تے گھلیاں نی
کارے ہتھیاں کواریاں ویہہ بھریاں بھلا کیکرون رہن نچلیاں نی
مُنس منگدیاں جوگیاں نال لڑکے راتیں اوکھیاں ہون اکلیاں نی
پچھی چرکھڑا رُلے ہے سڑن جوگا کدی چار نہ لاہیوںچھلیاں نی
جِتھے گھبرو ہون جا کھہن آپے پرہے مار کے بہن پتھلیاں نی
ٹل جا فقیر تھوں گُنڈیے نی آ کوارئیے راہیں کیوں ملیاں نی
لک بدھیاں نال نہ ہلک جاندا وارث شاہ جو اندروں ہلیاں نی

417
بھلا دس بھابی کیہا ویر چایو بھیا پٹیاں نوں پئی لو ہنی ہیں
ان ہوندیاں گلاں دے نانو لیکے گھاء الڑے پئی کھنوہنی ہیں
آپ چھاننی چھیکدی دی دوہنی نوں اینویں کنڈیاں توں پئی دھو ہنی ہیں
سوہنی ہوئی ہیں نہیں توں غضب چایا خون خلق دا پئی نچو ہنی ہیں
آپ چاک ہنڈائی کے چھڈ آئیں ہور خلق نوں پئی وڈو ہنی ہیں
آکھ بھائی نوں ہُنے کٹاء کڈھوں جیہا اساں نوں میہنے لو ہنی ہیں
آپ کملی لوکاں دے سانگ لائیں خچر وائیاں دی وڈی کھو ہنی ہیں
وارث شاہ کہی بھگیاڑی ایں نی مُنڈے موہنی تے وڈی سو ہنی ہیں
418

خوار خجلاں رُلدیاں پھر دیاں سن اکھیں ویکھدیاں ہور دیاں ہور ہوئیاں
اتے ددھ دیاں دھوتیاں نیک نیتاں آکھے چوراں دے تے اسیں چور ہوئیاں
چور چوہدری گُنڈی پردھان کیتی ایہہ اُلٹ اولیاںزور ہوئیاں
بد زیب تے کوہجھیاں بھیڑ مونہیاں آکے حسن دے باغ دیاں مور ہوئیاں
ایہہ چُغل بلوچاں دے نیہونہہ مُٹھی زمیں دوز گھوٹھی من کھور ہوئیاں
ایدھی بنت ویکھو نال نخریاں دے مالزادیاں وچ لہور ہوئیاں
بھرجائیاں نوں بولی مار دیاں نیں پھرن مُنڈیاں وِچ للور ہوئیاں
وارث شاہ چہناؤں تے دُھم ایہدی جویں سسی دیاں شہر بھنبھور ہوئیاں

419
لڑے جٹ تے کُٹیے ڈوم نائی سر جوگیڑے دے گل آئی اے
آ کڈھیے وڈھیے ایہہ پھستا جگ دُھوڑ کائی ایس پائی اے
ایس مار منتر ویر پا دِتا چانچک دی پئی لڑائی ای
ہیر نہیں کھاندی مار اساں کولوں وارث گلھ فقیر تھے آئی اے

 

420
سہتی آکھیا اُٹھ رابیل باندی خیر پا فقیر نوں کڈھیے نی
آٹا گھتکے رُگ کہ بُک چینا وچوں الکھ فساد دی وڈھیے نی
دے بچھیا ویہڑھیوں کڈھ آیے ہوڑا وچ برونہہ دے گڈئیے نی
اماں آوے تاں بھابی توں وکھ ہوئیے ساتھ اُٹھ بلیدے دا چھڈیے نی
آوے کھوہ نوالیاں ہیر سٹے اوہدے یار نوں کُٹ کے چھڈئیے نی
وانگ قلعہ دیپالپور ہو عاقی جھنڈا وچ مواس دے گڈئیے نی
وارث شاہ دے نال دوہتھ کرئیے آء اُٹھ توں سار دئیے ہڈئیے نی

421
باندی ہوئے غصے نک چاڑھ اٹھی بک چینے دا چاء اُلیریا سو
دھروہی رب دی خیر لے جا ساتھوں حال حال کر پلوڑا پھیریا سو
باندی لاڈ دے نال چوا کر کے دھکا دے کے ناتھ نوں گیریا سو
لے کر خیر تے کھپرا جا ساتھوں اوس سُتڑے نانگ نوں چھیڑیا سو
چھبی گلھ وچ دے کے پشم پٹی ہتھ جوگی دے منہ تے پھیر یا سو
وارث شاہ فرہنگ دے باغ وڑ کے ویکھ کلا دے کھوہ نوں گیڑ یا سو

422
رانجھا ویکھ کے بہت حیران ہویا پئیاں دُدّھ وچ انب دیاں پھاڑیاں نی
غصے نال جیوں حشر نوں زمیں تپے جیو وچ کلیلیاں چاڑھیاں نی
چینا چوگ چُمونیاں آن پایو مُن چلی ہیں گولیے داڑھیاں نی
جس تے نبی دا روا درود ناہیں اکھیںبھرن نہ مُول اوگھاڑیاں نی
جس دا پوے پراوٹھا نہ منڈا پنڈ نہ بجھے وچ ساڑیاں نی
ڈُب موئے نیں کاسبی وچ چینے وارث شاہ نے بولیاں ماریاں نی
نینوں یُوشبا اتے انبھول گھگُو ڈبے اپنو اپنی واریاں نی
اوہ بھچھیا گھیتو آن چینا نال فقر دے گھولیوں یاریاں نی

423
چینا جھال جھلے جٹاں دھاریاں دی مائی باپ ہے ننگیاں بُھکھیاں دا
ان چینے دا کھاویے نال لسی سواد دُدّھ دا ٹکڑیاں رُکھیاں دا
بنن پنیاں ایس دے چاولاں دیاں کھادے دین مزا چوکھا چکھیاں دا
وارث شاہ میاں نواں نظر آیا ایہہ چالڑا لچیاں بُھکھیاں دا

424
چینا خیر دینا بُرا جوگیاں نوں مچھی بھابڑے نوں ماس باہمناں نی
کیف بھگت قاضی تیل کھنگھ والے وڈھ سُٹنا لنگ پلاہمناں نی
زہر جیوندے نوں اَن سن والے پانی ہلکیاں نوں دھرن سامنا نی
سیہا چوہڑے نوں بیاج مسلماناں موت ایڑاں نوں اگیں دھامناں نی
وارث شاہ جیوں سنکھیا چوہیاں نوں سنکھ ملا نوں بانگ جیوں باہمناں نی

425
کیوں وگڑ کے تگڑ کے پاٹ لتھوں ان آب حیات ہے بُھکھیاں نوں
بُڈھا ہووسیں لِنگ جاں رہن ٹرنوں پھریں ڈھونڈھدا ٹکراں رکھیاں نوں
کِتے رن گھر بار نہ اڈیا ای اجے پھریں چلاؤندا تُکیاں نوں
وارث شاہ اج ویکھ جو چڑھی مستی اوہناں لُنڈیاں بھُکھیاں سُکیاں نوں
426
جوگی غضب دے سرے تے سٹ کھپر پکڑ اٹھیا مار کے جھوڑیاای
لے کے پھاوڑی گُھلن نوں تیار ہویا مار ویہڑھے دے وچ اپوڑیا ای
ساڑ بال کے جیو نوں خاک کیتا نال کاوڑاں دے جٹ کوڑھیا ای
جیہا زکریا خان مہم کر کے لے کے توپ پہاڑ نوں دوڑیا ای
جیہا مہر دی ستھ دا بان بھچر وارث شاہ فقیر تے کوڑیا ای

427
ہتھ چاء مُطہر ڑی کڑکیا ای تینوں آؤندا جگ سبھ سُنج رنے
چاول نعمتاں کنک توں آپ کھائیں خیر دین تے کیتا ہے کھنجھ رنے
کھڑ دے چینا گھر خاونداں دے نہیں مار کے کروں گا مُنج رتے
پِھٹ چڑھدیاں چوڑیاں کڈھ سُٹاں لا بہیں جے ویر دی چُنج رنے
سرپھاوڑی مار کے دند جھاڑوں ٹنگاں بھن کے کروں گا لُنج رنے
تیری وری سوئی بنے پھول سٹاں جٹی رہینگی اُنج دی اُنج رنے
وارث شاہ سر چاڑھ وگاڑیئیں توں ہاتھی وانگ میدان وِچ گُنج رنے

428
باندی ہوئی کے چپ کھلو رہی سہتی آکھدی خیر نہ پایو کیوں
ایہہ تاں جوگیڑا لیک کمذات کنجر ایس نال توں بھیڑ مچایو کیوں
آپ جائی کے دے جے ہے لیند ا گھر موت دے گھت پھہایو کیوں
میری پان پت ایس نے لاہ سٹی جان بُجھ بے شرم کرایو کیوں
میں تاں ایس دے ہتھ وچ آن پھاتھی منہ شیر دے ماس پھہایو کیوں
وارث شاہ میاں ایس مورنی تے دوالے لاہیکے باز چُھڈایو کیوں

429
جھاٹا کھوہ کے میڈھیاں پٹ کڈھوں گُتوں پکڑ کے دیوں ولاوڑانی
جے تاں پنڈ دا خوف وکھاونی ہیں لکھاں پشم تے ایہہ گرانوڑانی
تیرا اساں دے نال مدیڑا ہے نہیں ہوونا سہج ملاوڑانی
لت مار کے چھڑوں گاچاء گنبڑ کڈھ آئی ہیں ڈھڈ جیوں تاوڑانی
سُنے کواردے مار کے مِجھ کڈھوں چتڑ گھڑونگا نال پھہاوڑانی
ہتھ لگیں تاں سُٹوں چیر رنے کڈھ لؤں گا ساریاں کاوڑاں نی
تسیں ترے گھلہاٹاں ہو جاندا ہاں کڈھاں دوہاں دا پوستیا وڑانی
وارث شاہ دے موڈھیاں چڑھی ہیں توں نکل جانی گیاں جوانی دیاں چاوڑاں نی

430
ہیرے کراں میں بہت حیا تیرا نہیں ماراں سُو پکڑ پتھل کے نی
سبھا پان پت ایس دی لاہ سٹاں لکھ واہراں دئے جے گھل کے نی
جیہا مار چتوڑ گڈھ شاہ اکبر ڈھاہ مورچے لئے مچل کے نی
جیوں جیوں شرم دا ماریا چُپ کرنا نال مستیاں آوندی چل کے نی
تیری پکڑ سنگھوں جِند کڈھ سُٹاں میرے کُھس نہ جان تعلقے نی
بھلا آکھ کیہ کھٹنا وٹنا ہئی وارث شاہ دے نال پرمل کے نی


431
بولی ہیر میاں پاء خاک تیری پِچھا ٹٹیاں اسیں پردیسناں ہاں
پیارے وچھڑے چونپ نہ رہی کائی لوکاں وانگ نہ مٹھیاں میسناں ہاں
اسیں جوگیا پَیر دی خاک تیری سہتی وانگ نہ گھنڈ ملکھیسناں ہاں
نال فقر دے کراں برابری کیوں اسیں جٹیاں کِتے قریشناں ہاں

432
نویں نوچیے کنچنئیے یارنیے نی کارے ہتھیے چاک دئیے پیارئیے نی
پہلے کم سوار بہیں نیاری بیلی گھیر لے جانیے ڈارئیے نی
آپ بھلی ہو بہیں تے اسیں بُریاں کریں خچر یو رُوپ سنگارئیے نی
اکھیں مار کے یار نوں چھیڑ پایو نی مہا ستیے چہہ چہارئیے نی
آ جوگی نوں لئیں چھڈا ساتھوں تُساں دوہاں دی پیج سوارئیے نی
وارث شاہ ہتھ پھڑے دی لاج ہوندی کرئیے ساتھ تاں پار اتارئیے نی

433
سہتی ہو غصے چا خیر پایا جوگی ویکھدوترت ہی رج پیا
مونہوں آکھدی روہ دے نال جٹی کٹک کھیڑیاں دے بھاویں اج پیا
ایہہ لے مکریا ٹھکریا راولا وے کاہے واچھنائیں ایڈ دُھرج پیا
ٹھوٹھے وچ سہتی چینا گھت دِتا پھٹ جوگی دے کالجے وچ پیا
ہتھوں چھڈ زنبیل چاء زمیں ماری چینا ڈُلھ پیا ٹھوٹھا بھج پیا
وارث شاہ شراب خراب ہویا شیشہ سنگ تے وج کے بھج پیا

434
خیر فقر نوں عقل دے نال دیجے ہتھ سنھبل کے بُک اُلاریے نی
کیجے ایڈہنکار نہ جوبنے دا گھول گھتیے مست ہنکارئیے نی
ہو مست غرور تکبری دی لوڑھ گھتیوای رنے ڈاریے نی
کیجے حُسن دامان نہ بھاگ بھریے چھل جائیسی روپ وچارئیے نی
ٹھوٹھا بھن فقیر نوں پٹیوئی شالا یار مری انی ڈارئیے نی
ماپے مرن ہنکار بھج پوے تیرا انی پٹنے دئیے ونجارئیے نی

435
گھول گھتیوں یار دے نانو اُتوں مونہوں سنبھلیں جوگیا واریا وے
تیرے نال میں آکھ کیہ بُرا کیتا ہتھ لا ناہیں تینوں ماریا وے
مانو سُندیاں پُنے توں یار میرا وڈا قہر کیتو لوڑھے ماریا وے
رُگ آٹے دا ہورے جا ساتھوں کویں وڈھ فساد ہریاریا وے
تیتھے آدمی گری دی گل ناہیں رب چاء بُتھن اساریا وے
وارث کسے اساڈے نوں خبر ہووے ایویں مُفت وچ جائیں گاماریا وے

 

436
جے تیں پول کڈھاونا نہ آہا ٹھوٹھا فقر دا چا بھنائیے کیوں
جے تاں کواریاں یا ر ہنڈاونے سن تاں پھر مانو دے کولوں چھپائیے کیوں
خیر منگیے تاں بھن دیئیں کاسہ اسیں آکھدے مونہوں شرمایے کیوں
بھرجائی نوں مہنا چاک دا سی یاری نال بلوچ دے لائیے کیوں
بوتی ہو بلوچ دے ہتھ آئیں جڑ کوار دی چا بھنائیے کیوں
وارث شاہ جاں عاقبت خاک ہونا ایتھے اپنی شان ودھائیے کیوں

437
جو کو جمیّا مرے گا سبھ کوئی گھڑیا بھجسی واہ سبھ ویہن گے وے
میر پیر ولی غوث قطب جاسن ایہہ سبھ پسارڑے ڈھین گے وے
جدوں رب اعمال دی خبر پچھے ہتھ پیر گواہیاں کہن گے وے
جدوں عمر دی اودھ معتاد پُگی عزرائیل ہوری آ بہن گے وے
بھنے ٹھوٹھے توں ایڈ ودھا کیتو بُرا تدھ نوں لوک سبھ کہن گے وے
جیبھ بُرا بویسیا راولا وے ہڈپیر سزائیاں لین گے وے
کُل چیز فناہ ہو خاک رلسی ثابت ولی اللہ دے ریہن گے وے
ٹھوٹھا نال تقدیر دے بھج پیا وارث شاہ ہوری تینوں کہن گے وے

438
شالا قہر پوی چھُٹ باز پینی ٹھوٹھا بھن کے لاڈ بھنگارنی ہیں
لک بنھ کے رنے گھلہکڑے نی ماڑا ویکھ فقیر نوں مارنی ہیں
نالے مارنی ہیں جیو ساڑنی ہیں نالے حال ہی حال پکارنی ہیں
مرے حکم دے نال تاں سبھ کوئی بنا حکم دے خون گذارنی ہیں
برے نال جے بولیے برے ہوئیے اسیں بودلے ہاں تے توں یارنی ہیں
ٹھوٹھا پھیر درست کر دے میرا ہور آکھ کیہ سچ نتارنی ہیں
لوک آکھدے ہین ایہہ کڑی کواری ساڈے باب دی دھاڑوی دھارنی ہیں
ایڈے فن فریب ہین یاد تےنوں مرداراں دی سر سردارنی ہں
اک چور تے دوسرے چتر بنیوں وارث شاہ ہن ڈھائی کے مارنی ہیں
گھر والیے ووہیٹے بول توں بھی کہی جیو وچ سوچ وچارنی ہیں
سوامنی مطہر پئی پھرکدی ہے کسے یارنی دے سر مارنی ہیں

439
ہیر آکھدی ایہہ چوا کہےا ٹھوٹھا بھن فقیراں نوں مارنا کیہ
جِنہاں ہک اللہ دا آسرا ہے اوہناں پنکھیاں نال کھہاڑنا کیہ
جیہڑے کن پڑا فقیر ہوئے بھلا اوہناں دا پڑتنا پاڑنا کیہ
تھوڑی گل دا وڈا ودھا کر کے سورے کم نوں چا وگاڑنا کیہ
جےہڑے گھراں دیاں چاوڑاں نال مارے گھر چُک کے ایس لے جاونا کیہ
لڑیے آپ بروبرے نال کڑئیے سوٹے پکڑ ےتےماں تے آونا کیہ
میرے بوہیوں فقر کیوں ماریو ای وسدے گھراں توں فقر موڑاونا کیہ
گھر میرا تے میں نال کھنس چا یو ایتھوں کوارئیے تُدھ لے جاونا کیہ
بولھ راہکاں دا ہونس چوہڑ ے دی مرشوں مرش دنہہ رات کراونا کیہ
وارث شاہ ایہہ حرص بے فائدہ ای اوڑک ایس جہان توں چاونا کیہ

440
بھلا آکھ کیہ آہدی ایں نیک پا کے جس دے پلُّو تے پڑھن نماز آئی
گھر بار تیرا اسیں کوئی ہویاں جاپے لد کے گھروں جہاز آئی
نڈھے موہنی تے جھوٹے دوہنی نی اجے تیک نہ عشق توں باز آئی
وارث شاہ جوانی دی عمر گذری اجے تیک نہ یاد حجاز آئی


441
ایس فقر دے نال کیہ ویر چایو اُدّھل جاسیں تُدھ نہ وسنّا ای
ٹھوٹھے بھن فقیراں نُوں مارنی ہیں اگّے رّب دے آکھ کیہ دسنّا ای
تیرے کوار نوں خوار سنسار کرسی ایس جوگی دا کجھ نہ کھسنا ای
نال چوہڑے کھتری گھلن لگے وارث شاہ پھیر ملک نے ہسنا ای

442
تیرے جیہاں لکھ پڑھائیاں میں تے اڈائیاں نال انگوٹھیاں دے
تےنوں سدھ کامل ولی غوث دسّے مینوں ٹھگ دسّے بھیس جھوٹھیاں دے
حمایتن کھوتڑی لت مارے بھور تازیاں نوں اُتے پو ٹھیاں دے
ساڈے کھونسٹرے نوں نہیں یاد چوبر بھاویں آن لائیے ڈھیر ٹھوٹھیاں دے
ایہہ مست ملنگ میں مست ایدوں اس تھے مکر ہیں ٹکراں جُوٹھیاں دے
وارث شاہ میاں نال چواڑیاں دے لنگ سیکے چوبراں گھوٹھیاں دے

443
ایہہ مست فقیر نہ چھیڑ لےکے کوئی وڈا فساد گل پاسیا نی
مارے جان کھیڑے اُجڑ جان ماپے تُدھ لُنڈی دا کچھ نہ جاسیا نی
پیر پکڑ فقیر دے کرس راضی نہیں ایس دی آہ پے جاسیا نی
وارث شاہ جس کسے دا بُرا کیتا جا گور اندر پچھو تاسیا نی

444
اکّے مراں گی میں اکّے ایس ماراں اکّے بھابیے تُدھ مرائساں نی
روواں مار بھبّھاں بھائی آوندے تھے تینوں خواہ مخواہ کٹائساں نی
چاک لیک لائی تینوں ملے بھابی گلّاں پچھلیاں کڈھ سنائساں نی
اِکے مارئیں توں اکے ہیٹھ جوگی ایہو گھگری چا وچھائساں نی
سیتا دہسرے نال جو گاہ کےتا کوئی وڈا کمند پوائساں نی
رن تانہیں جے گھروں کڈھا تینوں میں مراد بلوچ ہنڈائساں نی
سر ایس دا وڈھ کے اتے تیرا ایس ٹھوٹھے دے نال رلائساں نی
رکھ ہیرے توں ایتنی جمع خاطر تیری رات نوں بھنگ جھڑائساں نی
کٹائساں اتے مرائساں نی گتوں دُھرو کے گھروں کڈھائساں نی
وارث کولوں بنھا ٹنگائساں نی تیرے لنگ سبھ چور کرائساں نی

445
خون بھیڈ دے پنڈ جے مارلئیں اُجڑ جائے جہان تے جگ سارا
ہتھوں جواں دے جُل جے سٹ دےجن کیکوں کٹیے پوہ تے مانگھ سارا
تیرے بھائی دی بھین نُوں کھڑن جوگی ہتھ لائے مینوں کوئی ہوس کارا
میری بھنگ جھاڑے اوہدی ٹنگ بھنّاں سیال ساڑ سُٹن اوہدا دیس سارا
مینوں چھڈ کے تُدھ نُوں کرے سیدا آکھ کواریے پایو کیہا آڑا
وارث کھوہ کے چنڈیاں تیریاں نُوں کراں خوب پیزار دے نال جھاڑا

446
کجل پوچھلیا لڑا گھت نینیں زُلفاں کنڈلاں دار بناونی ہیں
نیویاں پٹیاں ہک پلما زُلفاں چھلّے گھت کے رنگ وٹاونی ہیں
رُتی عاشقاں نُوں وکھلانی ہیں نتھ ویہڑے دے وچ چھنکاونی ہیں
بانکی بھکھ رہی چولی بافتے دی اُتے قہر دیاں الیاں لاونی ہیں
ٹھوڈی گلھ تے پاء کے خال خونی راہ جاندڑے مرگ پھہاونی ہیں
کنہاں نخریاں نال بھرماونی ہیں اکھیں پاء سرمہ مٹکاونی ہیں
مل وٹنا لوڑھ دنداسڑے دا زری بادلا پٹ ہنڈاونی ہیں
تیڑ چوڑےا پاء کے قہر والا کونجاں گھت کے لاونا لاونی ہیں
نواں دیس تے ویس بناؤنی ہیں لئیں پھیریاں تے گھمکاونی ہیں
نال حسن گمان دے پلنگ بہ کے حُور پری دی بھین سدوانی ہیں
مہندی لا ہتھیں پہن زری زیور سوین مرگ دی شان گواونی ہیں
پیر نال چوا دے چاؤنی ہیں لاڈ نال گہنے چھنکاونی ہیں
سردار ہیں خوباں دے ترنجناں دی خاطر تلے نہ کسے نوں لیاونی ہیں
ویکھ ہورناں نک چڑھاونی ہیں بیٹھی پلنگھ تے طوطیے لاونی ہیں
پراسیں بھی نہیں ہاں گھٹ تےتھوں جے توں آپ نوں چھیل سداونی ہیں
ساڈے چنن سریر متھیلیاں دے سانوں چوہڑی ہی نظر آونی ہیں
ناڈھو شاہ دی رن ہو پلنگھ بہ کے ساڈے جیو نوں ذرہ نہ بھاونی ہیں
تیرا کم نہ کوئی وگاڑیا میں ایویں جوگی دی ٹنگ بھنانونی ہیں
سنے جوگی دے مار کے مجِھ کڈھوں جیندیاں چاوڑاں پئی وکھاونی ہیں
تیرا یار جانی اساں نہ بھاوے ہنے ہور کیہ مونہوں اکھاونی ہیں
سبّھا اڑتنے پڑتنے پاڑ سٹّوں ایویں شیخیاں پئی جگاونی ہیں
ویکھ جوگی نوں مار کھدیڑ کڈّھاں ویکھاں اوسنوں آ چھڈاونی ہیں
تیرے نال جو کراں گی ملک ویکھے جہے مہنے لُوتیاں لاونی ہیں
تُدھ چاہنا کیہ ایس گل وچّوں وارث شاہ تے چغلیاں لاونی ہیں
447
بھلا کوارئیے سانگ کیوں لاونی ہیں چبّے ہوٹھ کیوں پئی بناونی ہیں
بھلا جیو کیوں پئی بھرماونی ہیں اتے جیبھ کیوں پئی لپکاونی ہیں
لگّے وس کھنّے کھوہ پاونی ہیں سڑے کاند کیوں لُوتیاں لاونی ہیں
ایڈی لٹکنی نال کیوں کریں گلاں سیدے نال نکاح پڑھاونی ہیں
وارث نال اُٹھ جا توں اُدھلے نی کیہیاں پئی بجھارتاں پاونی ہیں

448
سہتی نال لونڈی ہتھیں پگڑ مُولھے جیندے نال چھڑیندیاں چاولے نُوں
گرد آن بھنویاں وانگ جوگناں دے تاؤ گھتیونیں اوس راولے نُوں
کھپرسیھلیاں توڑ کے گتھ ہوئیاں ڈھا ہ لیونیں سوہنے سانولے نُوں
اندر ہیر نوں واڑ کے مار کنڈا باہر کٹیو نیں لڈ باولے نُوں
گھڑی گھڑی ولا ء کے وار کیتا اوہناں ٹکیاسی ایس لاولے نُوں
وارث شاہ میاں نال مولھیاں دے ٹھنڈا کیتونیں اوس اتاولے نُوں

449
دوہاں وٹ لنگوٹرے لئے مولھے کارے ویکھ لے منڈیاں موہنیاں دے
نکل جھٹ کیتا سہتی راولے تے پاسے بھنّیو نیں نال کوہنیاں دے
جٹ مار مدھانیاں پھیہہ سٹیا سر بھنیا نال ددھونیاں دے
ڈھو کٹک حسین خان نال لڑیا جویں ابو سمند وچ چوہنیاں دے

450
رانجھا کھاء کے مار پھر گرم ہویا مارو ماریا بھوت فتور دے نے
ویکھ پری دے نال خم ماریاای ایس فریشتے بیت معمور دے نے
کمر بنّھ کے پیر نوں یاد کیتا لائی تھاپنا ملک حضور دے نے
ڈیرہ بخشی دا مار کے لٹ لیتا پائی فتح پٹھان قصور دے نے
جدوں نال ٹکور دے گرم ہوےا دِتّا دُکھڑا گھاؤ ناسُور دے نے
وارث شاہ جاں اندروں گرم ہویا لاٹاں کڈھیاں تاؤ تنور دے نے

 

451
دونویں مار سواریاں راولے نے پنج ست پہوڑیاں لائیاں سُو
گلھاں پُٹ کے چولیاں کرے لیراں ہکاں بھن کے لال کرائیاں سُو
نالے توڑ جھنجوڑ کے پگڑ گُتوں دونویں ویہڑے دے وچ بھوائیاں سُو
کھوہ چنڈیاں گلھاں تے مار ہُنداں دو دو دھون دے مُڈھ ٹکائیاں سُو
جیہا رِچھ قلندراں گھول پوندا سوٹے چُتڑیں لا نچائیاں سُو
گٹے لک ٹھکور کے پکڑ تِرگوں دونویں باندری وانگ ٹپائیاں سُو
جوگی واسطے رب دے بس کر جا ہیر اندروں آکھ چھڈائیاں سُو

452
اوہناں چھٹدیاں حال پکار کیتی پنج ست مُشٹنڈیاں آ گیئاں
وانگ کابلی کُتیاں گرد ہوئیاں دو دو علی الحساب ٹکا گیئاں
اونہاں اک کے دھک کے رکھ اگے گھروں کڈھ کے طاق چڑھا گیئاں
باز توڑ کے طعمیؤں لاہیو نیں معشوق دی دید ہٹا گیئاں
دھکا دے کے سُٹ پُلٹ اُسنوں ہوڑا وڈا مضبوط پھہا گیئاں
صوبہ دار تغیر کر کڈھیو نیںوڈا جوگی نُوں واعدا پا گیئاں
گھروں کڈھ اروڑی تے سٹیونیں بہشتوں کڈھ کے دوزخے پا گیئاں
جوگی مست حیران ہو دنگ رہیا کوئی جادوڑا گھول پوا گیئاں
اگے ٹھوٹھے نُوں جھوردا خفا ہوندا اتوں نواں پسار بنا گیئاں
وارثؔ شاہ میاں نواں سحر ہویا پریاں جِن فرشتے نُوں لا گیئاں
452
ب
گھروں کڈھیا عقل شعور گیا آدم جنتوں کڈھ حیران کیتا
سجدے واسطے عرش توں دے دھکے جویں رب نے رد شیطان کیتا
شداد بہشت تھیں رہیا باہر نمرود مچھر پریشان کیتا
وارث شاہ حیران ہو رہیا جوگی جویں نوح حیران طوفان کیتا
453
ہیر چُپ بیٹھی اسیں کُٹ کڈھے ساڈا واہ پیا نال ڈوریاں دے
اوہ ویلڑا ہتھ نہ آوندا ہے لوک دے رہے لکھ ڈھنڈوریاں دے
اک رن گئی دویا ون گیا لوگ ساڑدے نال نہوریاں دے
نیونہہ راچیاں تے رناں ڈاہڈیاں دے کیکوں ہتھ آون نال زوریاں دے
اساں منگیا اوہناں نہ خیر کیتا مینوں ماریا نال پھہوڑیاں دے
وارثؔ شاہ زورا ور زوریاں دیاں دے ساتھے زر تے کم نزوریاں دے
454
دُھواں ہونجھ دا روء کے ڈھاہ مارے ربا میل کی یار وچھوڑیو کیوں
میرا رڑے جہاز سی آن لگا بنے لاء کے پھیر مڑ بوڑیو کیوں
کوئی اساں تھیں وڈا گناہ ہویا ساتھ فضل دا لد کے موڑیو کیوں
وارثؔ شاہ عبادتاں چھڈ کے تے دل نال شیطان دے جوڑیو کیوں
455
مینوں رب باجھوں نہیں تانگھ کائی سبھ ڈنڈیاں غماں نے ملیاں نیں
سارے دیس تے ملک دی سانجھ چُکی ساڈیاں قسمتاں جنگلیں چلیاں نیں
جتھے شینہ بکن پھوکن ناگ کالے بگھیاڑ گھتن نت جلیاں نیں
چلہ کٹ کے پڑھاں کلا م ڈاڈھی بھیڑاں وجیاں آن اولیاں نیں
کیتیاں محنتاں وارثاؔ دُکھ جھا کے راتاں جاندیاں نہیں نپھلیاں نیں

456
روندا کاس نوں بیر بیتالیاوے پنجاں پیراں دا تُدھ ملاپ میاں
لا زور للکار توں پیر پنجے تیرا دور ہووے دُکھ تاپ میاں
جنہاں پیراں دا زور ہے تُدھ نُوں وے کر رات دینہہ اوہناں دا جاپ میاں
زور اپنا فقر نُوں یاد آیا بالناتھ میرا گرو باپ میاں
وارثؔ شاہ بھکھا بوہے روئے بیٹھا دے انہاں نُوں وڈا سراپ میاں
457
کرامات لکھاء کے سحر پھُوکاں جڑ کھیڑیاں دی مُڈھوں پٹ سٹاں
فوجدار ناہیں پکڑ کوارڑی نُوں ہتھ پیر تے نک کن کٹ سٹاں
نال فوج ناہیں دیاں پھُوک اگاں کر ملک نُوں چوڑ چپٹ سٹاں
اَلَم تَرَکَیفَ بدوح قہارپڑھ کے نہیں وہندیاں پلک وچ اٹ سٹاں
سہتی ہتھ آوے پکڑ چوڑیاں تھوں وانگ ٹاٹ دے تپڑی چھٹ سٹاں
پنج پیر جے باہوڑن آن مینوں دُکھ درد قضیڑے کٹ سٹاں
حکم رب دے نال میں کال جیبھا مکر لگ کے دُوت نُوں چٹ سٹاں
ہووے پارسمندروں ہیر بیٹھی بُکاں نال سمندراں جھٹ سٹاں
جٹ وٹ تے پٹ پھٹ بدھے ور دین سیانیاں سٹ سُٹاں
وٹ سٹ نچت گھلہٹ ہو کے جھٹ وٹ تے اوندھ ولٹ سٹاں
وارث شاہ معشوق جے ملے خلوت سبھ جیو دے دکھ الٹ سٹاں
458
دل فکر نے گھریا بند ہویا رانجھا جیو غوطے لکھ کھاء بیٹھا
ستھوں ہُونجھ دُھواں سر چا ٹُریا کالے باغ وھیر مچا ء بیٹھا
اکھیں میٹ کے رب دھیان دھر کے چاروں طرف ہی دھونڑا لاء بیٹھا
وٹ مار کے چاروں ہی طرف اُچی اوتھے ولگناں خوب بنا بیٹھا
اساں کچ کیتا رب سچ کرسی ایہہ آکھ کے ویل جگا ء بیٹھا
بھڑکی اگ جاں تاؤنی تا کیتا عشق مُشک وسار کے جا بیٹھا
وچ سنگھنی چھاؤں دے گھت بھُورا وانگ احدیاں ڈھاسنا لاء بیٹھا
وارثؔ شاہ اوس وقت نُوں جُھور دائی جس ویلڑے اکھیاں لا بیٹھا
459
میٹ اکھیاں رکھیاں بندگی تے گھتے جلیاں چِلے وچ ہو رہیا
کرے عاجزی وچ مراقبے دے دینہہ رات خدائے تھے رو رہیا
وچ یاد خدائے دی محو رہندا کدی بیٹھ رہیا کدی سو رہیا
وارثؔ شاہ نہ فکر کر مشکلاں دا جو کچھ ہوونا سی سوئی ہو رہیا
نیولی کرم کردا کدی اُردھ تپ وچ کدی ہوم سریر وچ جھو رہیا
460
کدی نکہی تپ شام تپ پَون بھکھی سدا برت نیمے چت لا رہیا
کدی اُردھ تپ ساس تپ گراس تپ نوں کدی جوگ جتی چت لا رہیا
کدی مست مجذوب لٹ ہو ستھرا الف سیاہ متھے اُتے لا رہیا
آواز آیا بچا رانجھنا وو تیرا صبح مقابلہ آ رہیا


461
روز جمعہ دے ترنجناں دُھوڑ گھتی ترنکلے کٹک اربیلیاں دے
جیویں کُونجاں دی ڈار آلہے باغیں پھرن گھو رڑے ارتھ مہیلیاں دے
وانگ شاہ پریاں چھنا چھن چھنکن وڈے ترنجناں نال سہیلیاں دے
دھمکار پے گئی تے دھرت کنبی چھٹے پاسنے گرب گہیلیاں دے
ویکھ جوگی داتھانو وچ آوڑیاں مہکار پے گئے چنبیلیاں دے
وارثؔ شاہ اشناک جیوں ڈھونڈ لیندے عطر واسطے ہٹ پُھلیلیاں دے
462
دھواں پھول کے رول کے سٹ کھپر توڑ سہلیاں بھنگ کھلاریا نیں
ڈنڈا کونڈڑا بھنگ افیم کھوہی پھول پھال کے پٹیاںڈاریاں نے
دھواں سواہ کھلار کے بھن حُقہ گاہ گھت کے لڈیاں ماریاں نیں
صافہ سنگلی چمٹا بھنگ ککڑ ناد سمرنا دھوپ کھلاریاں نیں
جیہا ہونجھ بہار تے پھول کوڑا باہر سٹیاں کڈھ پساریاں نے
کرن ہیلو ہیلو آمار بہگاں دین دھیریاں تے کھلی ماریا نیں
وارثؔ شاہ جیوں دَلاںپنجاب لُٹی تیویں جوگی نُوں لُٹ اُجاڑیا نیں
463
قلعہ دار نُوں مورچے تنگ ڈُھکے شبخوں تے تیار ہوء سجیاای
تھڑا پوے جیوں دھاڑ نُوں شینہ چھٹے اٹھ بوتیاں دے منے گجیاای
سبھا نس گےئاں اِکا رہی پچھے آ سوئن چڑی اتے وجیا ای
ہاؤ ہاء ماہی منڈی جا ناہیں پری ویکھ اُدھوت نہ لجیا ای
ننگی ہونٹھی سٹ ستر زیور سبھا جاں بھیانیاں تجیا ای
ملک الموت عذاب دی کرے تنگی پردہ کسے دا کدی نہ کجیائی
اُتوں ناد وجائی کے کرے نعرہ اکھیں لال کر کے مونہہ ٹڈیا ای
وارثؔ شاہ حساب نُوں پری پکڑی صُور حشر دا ویکھ لئے وجیاای
464
کُڑی آکھیا مار نہ پھاوڑی وے مرجاؤں گی مست دیوانیا وے
لگے پھاوڑی باہوڑی مراں جانوں رکھ لئیں میاں مستانیا وے
عزرائیل جم آن کے بہے بوہے نہیں چھٹی دا نال بہانیاں وے
تیری ڈیل ہے دیو دی اسیں پریاں اکس لت لگے مرجانیاں وے
گل دسنی ہے سو توں دس مینوں تیرالے سنیہڑا جانیاں وے
میری تائی ہے جیہڑی تُدھ بیلن اسیں حال تھیں نہیں بیگانیاں وے
تیرے واسطے اوسدی کراں منت جا ہیر اگے ٹٹانیاں وے
وارثؔ آکھ کیکوں آکھاں جائے اوسنوں آوے عشق دے کم دیا بانیا وے
465
جا ہیر نُوں آکھنا بھلا کیتو سانوں حال تھیں چائے بے حال کیتو
وَالنَزِعتِ غرقاً پڑھی باب ساڈے اِذَازُلزِلت چاک دی فال کیتو
جھنڈا سیاہ سفید سی عشق والا اوہ گھت مجیٹھ غم لال کیتو
دینا بیگ دے مگر جیوں پئے غلزئی ڈیرہ لٹ کے چا کنگال کیتو
طلاکندن اگ دا تاؤ دے کے چا اندروں باہروں لال کیتو
احمد شاہ وانگوں میرے مگر پے کے پُٹ ٹھڈکے چک دا تال کیتو
چہریں صاد بحالیاں کھیڑیاں نُوں برطرفیاں تے مہیئں وال کیتو
فتح آباد چادتیا کھیڑیاں نُوں بھا رانجھنے دے ویرو وال کیتو
چھڈ نٹھیں سیال تے مہیں ماہی وچ کھیڑیاں دے آء جال کیتو
جاں میں گیا ویہڑے سہتی نال رل کے پھڑے چور وانگوں میرا حال کیتو
نادر شاہ تھوں ہند پنجاب تھر کے میرے باب دا تُدھ بھونچال کیتو
بھلے چودھری دا پت چاک ہویا چاء جگ اتے مہینوال کیتو
تیرے باب درگاہ تھیں ملے بدلہ جیہا ظالمے تیں میرے نال کیتو
دتو اپنا شوق تے سوز مستی وارثؔ شاہ فقیر نہال کیتو

 

466
کُڑی آپنا آپ چھڈا نٹھی تیر غضب دا جیو وچ کسیاای
سہج آء کے ہیر دے کول بہہ کے حال اوسنوں کھول کے دسیاای
چھڈ ننگ ناموس فقیر ہویا رہے روندڑا کدی نہ ہسیاای
ایس حسن کمان نُوں ہتھ پھڑ کے آ قہر دا تیر کیوں کسیا ای
گھروں مار کے موہلیاں کڈھیاای جاکالڑے باغ وچ دھسیاای
وارثؔ شاہ دینہہ رات دے مینہ وانگوں نیراوس دے نیناں تھیں وسیاای
467
کڑیے ویکھ رانجھیٹڑے کچ کیتا کھول جیو دا بھیت پساریو نیں
منصور نے عشق دا بھیت دِتا اوسنوں تُرت سُولی اُتے چاڑھیو نیں
رسم عشق دے ملک دی چپ رہنا مونہوں بولیا سو اوہنوں ماریو نیں
طوطا بول کے پنجرے قید ہویا اینویں بولنوں اگن سنگھاریو نیں
یوسف ؑ بول کے باپ تے خواب دسی اوسنوں کھوہ دے وچ اُتاریو نیں
وارثؔ شاہ قارون نُوں سنے دولت ہیٹھ زمین دے چا نگھاریو نیں
468
چاک ہوء کے کھولیاں چاردا سی جدوں اوس دا جیو توں کھسیا سی
اوہدی نظر دے سامنے کھیڈدی سیں ملک اوس دے باب دا وسیا سی
آساہورے وہوٹڑی ہو بیٹھی تدوں جاء کے جوگ وچ دھسیا سی
آیا ہو فقیر تاں لڑے سہتی گڑا قہر دا اوس تے وسیا سی
مارموہلیاں نال حیران کیتو تدوں کالڑے باغ نوں نسیا سی
پچھا دے نہ ماڑیاں جان کے نی بھیت عشق دا عاشقاں دسیا سی
ڈولی چڑھی تاں یار توں چھٹ پئی ایں تدوں ملک ساروتینوں ہسیا سی
جدوں مئیں نے کوچ دا حکم کیتا تنگ توبرا نفر نے کسیا سی
جدوں روح اقرار اخراج کیتا تدوں جا قلبوت وچ دھسیا سی
جیہڑے نیویں سو اوہ حضور ہوئے وارثؔ شاہ نُوں پیر نے دسیا سی
469
رانجھا وانگ ایمان شرابیاں دے جُدا ہوئی کے پنڈ تھیں ہار رہیا
نیناں تیریاں جَٹ نوں قتل کیتا چاک ہوئی کے کھولیاں چار رہیا
توں تاں کھیڑیاں دی بنی چودھرانی رانجھا روء کے ٹکراں مار رہیا
اَنت کَن پَڑا فقیر ہویا گھت مُندراں وچ اُجاڑ رہیا
اوہنوں ورن نہ ملے توں ستر خانے تھک ہُٹ کے انت نوں ہار رہیا
تینوں چاک دی آکھدا جگ سارا ایویں اوس نوں مہنے مار رہیا
شکر گنج مسعود مودُود وانگوں اوہ نفس تے حِرص نوں مار رہیا
سِدھا نال تَوکل ٹھیلھ بیڑا وارث وچ ڈُبا اِکے پار رہیا
470
عاقی ہو بیٹھے اسیں جوگیڑے تھوں جاہ لالے زور جو لاونا ای
اسیں حُسن تے ہو مغرور بیٹھے چار چشم دا کٹک لڑاونا ای
لکھ زور توں لا جو لاونا ای اساں بدھیا باجھ نہ آونا ای
سُرمہ اکھیاں دے وچ پاونا ای اساں وڈا کمند پواونا ای
رُخ دے کے یار بھتار تائیں سیدا کھیڑے دے نال لڑاونا ای
سیتا پُوج بیٹھا سیدا وانگ دہسر سوہنی لنک نُوں اوس لٹاونا ای
رانجھے کن پڑائی کے جوگ لیتا اساں جزیہ لوگ تے لاونا ای
وارثؔ شاہ اوہ باغ وچ جا بیٹھا حاصل باغ دا اساںلیاونا ای

471
عاقی ہوئی کے کھیڑیاں وچ وڑیں عشق حُسن دی وارثے جٹیے نی
پچھا انت نُوں دیونا ہووے جس نُوں جھُگا اوس دا کاس نُوں پٹیے نی
جیہڑا ویکھ کے مُکھ نہال ہووے کیجے قتل نہ ہانہہ پلٹیے نی
ایہہ عاشقی ویل انگور دی ہے مُڈھوں ایس نوں پُٹ نہ سٹیے نی
ایہہ جوبنا نت نہ ہوونا ای چھاؤں بدلاں دی جان جٹیے نی
لے کے سٹھ سہیلیاں وچ بیلے نت دھاوندی سیں اوہ نوں ڈَٹیے نی
پچھا نہ دیچے سچے عاشقاں نوں جو کچھ جان تے بنے سو کٹیے نی
دعوی بنھیے تاں کھڑیاں ہو لڑیے تیر مار کے آپ نہ چُھپیے نی
اٹھے پہر وساریے نہیں صاحب کدی ہوش دی اکھ پرتیے نی
مِٹھی چاٹ ہلائیکے طوطڑے نوں پچھوں کنکری روڑ نہ گھتیے نی
جنہاں کنت بھلایا چھٹڑاں نیں لکھ مولیاں مہندیاں گھتیے نی
اُٹھ جھب دے جاء کے ہو حاضر ایہے کم نوں ڈھل نہ گھتیے نی
472
جویں مُرشداں پاس جا ڈھین طالب تویں سہتی دے پاس نوں ہیرہیرے
کریں سبھ تقصیر معاف ساڈی پیریں پواں جے منئیں نال میرے
بخشے نت گناہ خدا سچا بندہ بہت گناہ دے بھرے بیڑے
وارثؔ شاہ مناوڑا اساں آندا ساڈی صلح کراؤندا نال تیرے
473
اساں کسے دے نال کجھ نہیں مطلب سرو پائے خوشی ہانہہ ہو رَہے
لوکاں مہنے مار بے پتی کیتی مارے شرم دے اندرے رو رہے
غصے نال ایہہ وال پیکان وانگوں ساڈے جیو دے نال گڈو رہے
نیل مٹیاں وچ ڈبو رہیے لکھ لکھ میلے نِت دھو رہے
وارثؔ شاہ نہ سنگ نُوں رنگ آوے لکھ سُوہے دے وچ سمو رہے
474
ہیر آن جناب وچ عرض کیتا نیاز مندہاں بخش مرغولیاں نی
کیتی سبھ تقصیر سو بخش مینوں جو کجھ آ کھسیں میں تیری گولیاں نی
سانوں بخش گناہ تقصیر ساری جو کجھ لڑدیاں تُدھ نُوں بولیاں نی
اچھی پیڑ ونڈاوڑی بھین میری تیتھوں وارگھتی گھول گھولیاں نی
میرا کم کر مل لے باجھ دماں دُونا بول تے لے جو کجھ بولیاں نی
گھر بار تے مال زر حکم تیرا سبھے تیریاں ڈھانڈیاں کھولیاں نی
میرا یار آیا چل ویکھ آئیے پئی مار دی سیں نِت بولیاں نی
جس ذات صفات چودھرائی چھڈی میرے واسطے چاریاں کھولیاں نی
جیہڑا مڈھ قدیم دا یار میرا جس چُنڈیاں کوار دیاں کھولیاں نی
وارثؔ شاہ ہن گمر دے نال بیٹھا ناہیں بولدا مار دا بولیاں نی
475
پیا لعنتوں طبق شیطان دے گل اوہنوں رب نہ عرش تے چاڑھنا ایں
جھُوٹھ بولیا جنہاں بیاج کھادی تنہاں وچ بہشت نہ واڑنا ایں
اسیں جیو دی میل چُکا بیٹھے وَت کراں نہ سیونا پاڑناایں
سانوں مار لے بھیڑے پِٹیاں نوں چاڑھ سیخ اُتے جے توں چاڑھنا ایں
اگے جوگی تھوں مار کرائی آ ہُن ہور کیہ پڑتنا پاڑنا ایں
توبتہً نصُوحا جے مُونہوں بولاں نک وَڈھ کے گدھے تے چاڑھنا ایں
گھر بار تھیں چائے جواب دِتو ہور آکھ کیہ سچ نتارنا ایں
میرے نال نہ وارثاؔ بول ایویں متاں ہو جائے کوئی کارنا ایں

476
آء سہتیے واسطا رب دا ای نال بھابیاں دے مِٹھا بولیئے نی
ہویے پِیڑ ونڈاوڑے شوہدیاں دے زہربسئرٔاں وانگ نہ گھولیئے نی
کم بند ہووے پردیسیاں دا نال مہر دے اوس نوں کھولیئے نی
تیرے جیہی ننان ہو میل کرنی جیو جان بھی اوس تھوں گھولیئے نی
جوگی چل منایئے باغ وچوں ہتھ بنھ کے مِٹھڑا بولیئے نی
جو کچھ کہے سو سرے تے من لیئے غمی شادیوں مُول نہ ڈولیئے نی
چل نال میرے جیویں بھاگ بھریے میل کرنیے وچ وچولیئے نی
کویں میرا تے رانجھے دا میل ہووے کھنڈ دُدھ دے وچ چا گھولیئے نی
477
جویں صبح دی قضا نماز ہُندی راضی ہو ابلیس بھی نچدا اے
تویں سہتی دے جیو وچ خوشی ہوئی جیو رن دا چھلڑا کچ داے
جا بخشیا سبھ گناہ تیرا تینوں عشق قدیم تھوں سچ داے
وارثؔ شاہ چل یار منا آیئے ایتھے نواں اکھارڑا مچدااے
478
سہتی کھنڈ ملائی دا تھال بھریا چا کپڑے وچ لُکایاای
جیہا وچ نماز وسواس غیبوں عزازیل بنا لے آیاای
اُتے پنج روپے سُو روک رکھے جائے فقر تے پھیررڑا پایاای
جدوں آوندی جوگی نے اوہ ڈِٹھی پچھاں اپنا مُکھ بھوایاای
اساں روحاں بہشتیاں بیٹھیاں نوں تاؤ دوزخے دا کیہا آیاای
طلب مینہ دی وگیا آن جھکھڑ یارو آخری دور ہُن آیاای
سہتی بَنھ کے ہتھ سلام کیتا اگوں مُول جواب نہ آیاای
عامل چورتے چودھری جٹ حاکم وارثؔ شاہ نُوں رب وکھایاای
479
جدوں خلق پیدا کیتی رب سچے بندیاں واسطے کیتے نے ایہہ پسارے
رناں چھوکرے جن شیطان راول کُتا ککڑی بکری اُٹھ سارے
ایہا مُول فساد دا ہوئے پیدا جنہاں سبھ جگت دے مُول مارے
آدم کڈھ بہشت تھیں خوار کیتا ایہہ ڈائیناں دُھروں ہی کرن کارے
ایہہ کرن فقیر چا راجیاں نُوں اوہناں راؤ رزادڑے سِدھ مارے
وارثؔ شاہ جو ہُنر سبھ وچ مرداں اَتے مہریاں وچ نیں عیب سارے
480
سہتی آکھیا پیٹ نے خوار کیتا کنک کھا بہشت تھیں کڈھیا ای
آئی میل تا جنتوں ملے دھکے رسا آس اُمید دا وڈھیاای
آکھ رہے فرشتے کنک دانہ نہیں کھاونا حکم کر چھڈیاای
وَلاتَقرَبا ھٰذالشَجرۃ نالے سپ تے مورنوں کڈھیاای
ایہہ سمجھ شیطان بھی مرد ہویا ناؤں رَناں دا بُرا کر چھڈیاای
سگوں آدمے حوا نوں خوار کیتا ساتھ اوس دا ایس نہ چھڈیاای
پھیڑن مرد تے سونپ دے تریمتاں نُوں مُنہ جھُوٹھ دا کاسنوں ٹڈیاای
مرد چورتے ٹھگ جواریے نیں ساتھ بُرے دا نراں نیں لدیاای
فُرقان وچ فانکحوا رب کہیا جدوں وحی رسول ؐ نے سدیاای
وارثؔ شاہ ایہہ تریمتاں کھان رحمت پیدا جنہاں جہان کر چھڈیاای
481
رَناںدھینسرے نال کیہ گاہ کیتا راجے بھوج نوں دین لگامیاں نی
سر کپ تے نال سلواہنے دے ویکھ رَناں نیں کیتیاں خامیاں نی
مرد ہین سو رکھدے ہیٹھ سوٹے سر چاڑھیاں نیں اوہناں کامیاں نی
جنہاں نہیں داڑھی کَن نَک پاٹے کون تنہاں دیاں بھرے گا حامیاں نی
482
جس مرد نوں شرم نہ ہووے غیرت اوس مرد تھیں چنگیاں تیویاں نیں
گھر وسدے عورتاں نال سوہن شرم وندتے ستردیاں بیویاں نیں
اِک حال وچ مَست گھر بار اندر اک ہار سنگار وچ کھیویاں نیں
وارثؔ شاہ حیا دے نال اندر رکھیں ہیٹھ زمین دے سیویاں نیں
483
وفا دار نہ رَن جہان اُتے لاڈے شیرکرنگ وچ نَتھ ناہیں
گدھا نہیں کلد مکھٹ خوجہ اتے خُسریاں دیاں کائی کَتھ ناہیں
نامرد دے وار نہ کسے گانویں اتے گانڈواں دی کائی سَتھ ناہیں
جوگی نال نہ رَن دا ٹُرے ٹونا روز نئیں دا چڑھے اَکتھ ناہیں
یاری سوہندی نہیں سہاگناں نوں رَنڈی رَن نوں سوہندی نَتھ ناہیں
وارثؔ شاہ اور آپ ہے کرن کارن انہاں بندیاں دے کائی ہتھ ناہیں
484
میاں تریمتاں نال ویاہ سوہن اَتے مرن دے سوہندے وین میاں
گھر بار دی زیب تے ہین زینت نال تریمتاں ساک تے سین میاں
ایں تریمتاں سیج دیاں وارثی نیں اتے دلاں دیاں دین تے لین میاں
وارثؔ شاہ ایہہ جورواں جوردیاں نیں اتے مہریاں مہردیاں ہین میاں
485
سچ آکھ رَنے کیہی دُھم چائیا تُساں بھوج وزیر نوں کُٹیا جے
دھینسر ماریا بھیت گھر وگڑے نے سنے لنک دے اوس نوں پُٹیا جے
کیروپا نڈؤاں دے کٹک کئی کھوہنی مارے تُساں دے سبھ نُکھٹیا جے
قتل امام ہوئے کربلا اندر مار دین دے وارثاں سُٹیا جے
جو کو شرم حیا دا آدمی سی جان مال تھوں اوس نُوں پُٹیا جے
وارثؔ شاہ فقیر تاں نَس آیا پچھا ایس دا آن کیوں کُھٹیا جے

 

486
تینوں وڈا ہنکار ہے جوبنے دا خاطر تھلے نہ کسے نوں لیاؤنا ہیں
جنہاں جائیوں تنہاں دے نانو رکھیں وڈا آپ نوں غوث سَداونا ہیں
ہون تریمتاں نہیں تاں جگ مُکے وَت کسے نہ جگ تے آونا ہیں
اساں چِٹھیاں گھَل سَدایا ہیں ساتھوں آپنا آپ چُھپاونا ہیں
کرامات تیری اساں ڈُھونڈ ڈِٹھی ایویں شیخیاں پیا جگاونا ہیں
چاک سد کے باغ تھیں کڈھ چھڈوں ہنے ہور کیہ مونہوں اکھاونا ہیں
اَن کھانا ہیں رج کے گدھے وانگوں کدی شُکر بجا نہ لیاونا ہیں
چھڈ بندگی چوراں دے چلن پھڑیو وارثؔ شاہ فقیر سداونا ہیں
487
باغ چھڈ گئے گوپی چند جیہے شداد فرعون کہا گیا
نوشیرواں چھڈ بغداد ٹُریا اوہ آپنی وار لنگھا گیا
آدم ؑ چھڈ بہشت دے باغ ڈھٹھابھُلے وِسرے کنک نُوں کھا گیا
فرعون خدا کہاء کے تے موسیٰ ؑنال اُشٹنڈ اُٹھا گیا
نمرود شداد جہان اُتے دوزخ اَتے بہشت بنا گیا
قاروں زراں اکٹھیاں میل کے تے بنھ سرے تے پَنڈ اُٹھا گیا
مال دولتاں حکم تے شان شوکت مُکھا سروں اَند لٹا گیا
سلیمان سکندروں لاء سبھے ستاں نواں تے حکم چلا گیا
اوہ بھی ایس جہان تے رہیو ناہیں جیہڑا آپ خدا کہا گیا
مویا بخت نصر جیہڑا چاڑھ ڈولا سچے رب نُوں تِیر چلا گیا
تیرے جیہاں کتنیاں ہویاں نیں تینوں چا کیہ باغ دا آ گیا
وارثؔ شاہ اوہ آپ ہے کرن کارن سِر بندیاں دے گلہ آ گیا
488
پَنڈ جھگڑیاں دی کہی کھول بیٹھوں وڈا محضری گھنڈ لڈ باولاوے
اساں اک رسان ہے ڈھونڈ آندی بھلا دس کھاں کیہ ہے راولاوے
اُتے رکھیا کیہ ہے نذر تیری گِنیں آپ نُوں بہت چتراولاوے
دَسے بِناں نہ جاپدی ذات پیری چھڑَے باجھ نہ تھیوندا چاولاوے
کیہ روک ہے کاس دا ایہہ باسن سانوں دَس کھاں سوہنیا سانولاوے
سہج نال سبھ کم نباہ ہوندے وارثؔ شاہ نہ ہو اُتاولاوے
489
کرامات ہے قہر دا نانو رَنے کیہا گھتیو آن وسُوریاای
کریں چاوڑاں چِگھڑاں نال مستی اجے تیک انجاناں نُوں گُھوریاای
فَقر آکھسن سوئی کجھ رب کرسی ایویں جوگی نُوں چا وڈوریاای
اُتے پنج پیسے لال روک دھریو کھنڈ چاولاں دا تھال پُوریاای
490
مگر تِتراں دے اَنھاں باز چھٹے جائے چَمڑے داند پتالواں نُوں
اَنھاں گھلیا انب انار ویکھن جاء چمڑے تُوت سنبھالواں نُوں
گھلیا پھُل گلاب دا توڑ لیاویں جا لگا ہے لین کچالواں نُوں
انھاں موہری لاےئے قافلے دا لٹوائسی ساتھ دیاں چالواں نُوں
خچر پواں دے چالڑے کرن لگوں اَساں پھاٹیا کُٹیا چالواں نُوں
وارثؔ شاہ تندور وچ دَب بیٹھا کملا گھلیا رنگنے سالواں نُوں

491
جا کھول کے ویکھ جو صدق آوی کیہا شک دل اپنے پایو ئی
کیہا اساں سو رب تحقیق کرسی کیہا آن کے مغز کھپایو ئی
جا ویکھ جو وسوسہ دور ہوئے کیہاڈور روڑا آن وجایو ئی
شک مِٹی جو تھال نُوں کھول ویکھیں ایتھے مکر کیہ آن پھیلایو ئی
492
سہتی کھول کے تھال جاں دھیان کیتا کھنڈ چاولاں دا تھال ہو گیا
چُھٹا تِیر فقیر دے معجزے دا وچوں کُفر دا جیو پرو گیا
جیہڑا چلیا نکل یقین آہا کرامات نُوں ویکھ کھلو گیا
گرم غضب دی آتشوں آب آہا برف کَشف دے نال سمو گیا
جس نال فقیراں دے اَڑی بَدھی اوہ اپنا آپ وگوء گیا
اینویں ڈاہڈیاں ماڑیاں کیہا لیکھا اوس کھوہ لیا اوہ رو گیا
مرن وقت ہویا سبھو ختم لیکھا جو کو جمیا جھوونے جھوگیا
وارثؔ شاہ جو کیمیا نال چُھتھا سوئنا تانبیوں تُرت ہی ہو گیا
493
ہَتھ بنھ کے بینتی کرے سہتی دل جان تھیں چیلڑی تیریاں میں
کراں باندیاں وانگ بجا خدمت نت پاوندی رہاں گی پھیریاں میں
پیر سچ دا اساں تحقیق کیتا سنیں ہیر تے ماپیاں تیریاں میں
کرامات تیری اُتے صدق کیتا تیرے حکم دے کشف نے گھیریاں میں
ساڈی جان تے مال تے ہیر تیری نالے سَنے سہیلیاں تیریاں میں
اساں کسے دی گل نہ کدی مَنی تیرے اسم اعظم ٹیریاں میں
اِک فقر الہ دا رکھ تقوےٰ ہور ڈھاہ بیٹھی سَبھ ڈھیریاں میں
پُوری نال حساب نہ ہو سکاں وارثؔ شاہ کیہ کراںگی سیریاں میں
494
گھر اپنے وچ چوا کر کے آکھ ناگنی وانگ کیوں شوکئیں نی
نال جوگیاں مورچہ لایو ای رَجے جَٹ وانگوں وڈی پھُوکئیں نی
جدوں بنَھ جھیڑے تھک ہٹ رہئیں جا پنڈ دیاں رناں تے کُوکئیں نی
کڈھ گالیاں سنے ربیل باندی گھن مولھیاں اساں تے گھوکئیں نی
بھلو بھلی جاں ڈٹھیاں عاشقاں دی وانگ کُتیاں انت نوں چوکئیں نی
وارثؔ شاہ تھیں پچھ لے بندگی نوں روح ساز قَلبُوت وچ پھوکئیں نی
495
سانوں بخش اللہ دے ناؤں میاں ساتھوں بھُلیاں ایہہ گناہ ہویا
کچا شِیر پتیا بندہ سدا بھُلا دُھروں آدموں بھُلنا راہ ہویا
آدم بھُل کے کنک نُوں کھائے بیٹھا کڈھ جنتوں حکم فنا ہویا
شیطان اُستاد فرشتیاں دا بھُلا سجدیوں کِبر دے راہ ہویا
مڈھوں رُوح ہی قول دے قال وڑیا جُسہ چھڈ کے اَنت فناہویا
قارون بھُل زکوٰۃ تھیں شُوم ہویا وارد اوس تے قہر اِلہٰ ہویا
بھُل زکریے لئی پناہ ہیزم آرے نال اوہ چیر دو پھاہ ہویا
عمَلَاں باجھ درگاہ وچ پَون پَولے لوکاں وچ میاں وارثؔ شاہ ہویا




496
گھر پیڑے وڈی ہوا تینوں دتیوں چِھبیاں نال انگوٹھیاں دے
انت سچ دا سچ آ نِترے گا کوئی دیس نہ وسدے جھُوٹھیاں دے
فقر ماریو اساں نے صبر کیتا نہیں جان دی داؤتوں گھُوٹھیاں دے
جٹی ہو فقیر دے نال لڑئیں چَھنا بھیڑیو ای نال ٹُھوٹھیاں دے
سانوں بولیاں مار کے نِنددی سیں ےُمن ڈٹھوای ٹُکراں جُوٹھیاں دے
وارثؔ شاہ فقیر نُوں چھیڑ دی سیں ڈٹھو معجزے عشق دے لُوٹھیاں دے
497
کرے جنہاں دیاں رب حماتیاں نی حق تنہاں دا خُوب معمول کیتا
جدوں مُشرکاں آن سوال کیتا تُدوں چَن دو کَھن رسول ؐ کیتا
کڈھ پَتھروں اوٹھنی رب سچے کرامات پیغمبری مُول کیتا
وارثؔ شاہ نے کشف دِکھا دِتا تدوں جَٹی نے فقر قبول کیتا
498
پھریں زُوم دی بھری تے سان چاڑھی آء ٹلیں نی مُنڈیے واسطہ ای
مرد مار مرکھنے جنگ بازے مانی مَتیے گُنڈیے واسطہ ای
بخشی سبھ گناہ تقصیر تیری لیائے ہیرنی ننڈہیے واسطہ ای
وارثؔ شاہ سمجھا جٹیٹڑی نوں لاہ دلے دی گھنڈیے واسطاای
499
جیکوں تسیں فرماؤ سو جا آکھاں تیرے حکم دی تابع ہوئیاں میں
تینوں پیر جی بھُل کے بُرا بولی بھُلی وِسری آن وگوئیاں میں
تیری پاک زبان دا حکم لے کے قاصد ہوئی کے جا کھلوئیاں میں
وارثؔ شاہ دے معجزے صاف کیتی نہیں مُڈھ دی وَڈی بد خوئیاں میں
500
لیائے ہیر سیال جو دید کریے آ جاوو دلبرا واسطہ ای
جائی کے آکھ رانجھا تینوں عرض کردا گُھنڈ لاہ وو دلبرا واسطہ ای
سانوں مہر دے نال وکھا صورت جھاک لاہ وو دلبرا واسطہ ای
زلف نانگ وانگوں چکر گھت بیٹھی گلوں لاہ وو دلبرا واسطہ ای
دینہہ رات نہ جوگی نُوں ٹِکن دیندی تیری چاہ وو دلبرا واسطہ ای
لوڑھے لُٹیاں نیناں دی جھاک دے کے لوڑھ جاہ وو دلبرا واسطہ ای
گل پلوڑا عشق دیاں کُٹھیاں دے مونہہ گھاہ وو دلبرا واسطہ ای
صدقہ سیدے دی نویں پیار والا مِل جاہ وو دلبرا واسطہ ای
وارثؔ شاہ نیاز دا فرض بھارا سروں لاہ وو دلبرا واسطہ ای

501
لکھی سوہنی موہنی ہنس رانی مرگ نینی نوں جاء کے گھلنی ہاں
تیریاں عظمتاں ویکھ کے پیر میاں باندی ہوئی کے گھراں نُوں چلنی ہاں
پیری پیر دی ویکھ مرید ہوئی تیرے پَیر ہی آن کے ملنی ہاں
مینوں بخش مُراد بلوچ سائیاں تیریاں جُتیاں سرے تے جھلنی ہاں
وارثؔ شاہ کر ترک بریائیاں دی دربار الہ دا ملنی ہاں
502
سہتی جاء کے ہیر نُوں کول بَہ کے بھیت یار دا سبھ سمجھایا ای
جی نوں مار کے گھروں فقیر کیتو اوہ جوگیڑا ہوء کے آیاای
اوہنوں ٹھگ کے مہیں چرا لیوں ایتھے آء کے رنگ وٹایا ای
تیرے نیناں نے چا ملنگ کیتا مَنوں اوس نُوں چا بھلایا ای
اوہدے کن پڑائی کے ون لتھا آپ وہوٹڑی آن سدایا ای
آپ ہو زلیخا دے وانگ سچی اوہنوں یوسف ؑ چا بنایاای
کیتے قول قرار وسار سارے آن سیدے نُوں کونت بنایاای
ہوئے چاک پِنڈے ملی خاک رانجھے کن پاڑ کے حال ونجایائی
دینے دار مواس ہو ویہر بیٹھی لینے دار ہی اَک کے آیاای
گالیں دے کے ویہڑیوں کڈھ اوس نوں کل مولھیاں نال کٹایاای
ہو جائیں نہال جے کریں زیارت تینوں باغ وچ اوس بلایا ای
زیارت مرد کفارت ہون عصیاں نور فقر دا ویکھنا آیا ای
بہت زہد کیتا ملے پیر پنجے مینوں کشف بے زوروکھایا ای
جھب نذر لے کے مل ہوئے رعیت فوجدار بحال ہو آیاای
اوہدی نزع توں آب حیات اوسدا کیہا بھابیے جھگڑا لایا ای
چاک لاء کے کن پڑایو نی نیناں والیے غیب کیوں چایاای
بچے اوہ فقیراں تھوں ہیر کڑیے ہتھ بنھ کے جنہاں بخشایا ای
اکے مار جاسی اکے تار جاسی ایہہ مینہ انیاؤں دا آیاای
عمل قوت تے وڈی دستار پھلی کیہا بھیل دا سانگ بنایاای
وارثؔ قول بھلاء کے کھیڈ ردھوں کیہا نواں مخول جگایاای
503
ہیر آکھیا جاء کے کھول بُکل اوہدے ویس نُوں پھُوک وکھاونی ہاں
نیناں چاڑھ کے سان تے کراں پُرزے قتل عاشقاں دے اُتے دھاؤنی ہاں
اِکے چاک سی خاک کر ساڑ سٹاں اوہدے عشق نُوں صِقل چڑھاونی ہاں
اوہدے پَیراں دی خاک ہے جان میری ساری سچ دی نِشا دواونی ہاں
مویا پیا ہے نال فراق رانجھا عیسیٰ ؑ وانگ مُڑ پھیر جواونی ہاں
وارثؔ شاہ پتنگ نُوں شمع وانگوں انگ لائی کے ساڑ وکھاونی ہاں
504
ہیر نہاء کے پَٹ دا پَہن تیور والیں عطر پھُلیل ملاؤندی ہے
وَل پا کے میڈھیاں خونیاں نُوں گورے مُکھ تے زُلف پلماؤندی ہے
کجل بھنڑے نین اپرادھ لُٹے دوویں حُسن دے کٹک لے دھاؤندی ہے
مَل وَٹنا ہوٹھاں تے لاء سُرخی نواں لوڑھ تے لوڑھ چڑھاؤندی ہے
سری صاف سندا بھوچن سُوہندا سی کنیں بُک بُک والیاں پاؤندی ہے
کمخواب دی چولڑی ہک پیدھی مانگ چونک تے تیڑولاؤندی ہے
گھت جھانجراں لوڑھ دے سرے چڑھ کے ہیر سیال لٹکدی آؤندی ہے
ٹِکا بندلی بنی ہے نال لُوہلاں وانگ مور دے پائیلاں پاؤندی ہے
ہاتھی مست چُھٹا چھن چھن چھنکے قتل عام خلقت ہوندی آؤندی ہے
نین مست تے لوڑھ دے سرے چڑھ کے شاہ پری چھنکدی آؤندی ہے
کدی کڈھ کے گُھنڈ لوڑھا دیندی کدی کھول کے مار مکاؤندی ہے
گُھنڈ لاہ کے لٹک وکھا ساری جٹی رُٹھڑا یار مناؤندی ہے
وارث مال دے نُوں سبَھا کھول دولت وکھو وکھ کر چا وکھاؤندی ہے
وارثؔ شاہ شَاہ پَری دی نظر چڑھیا خلقت سیفیاں پھُوکنے آؤندی ہے
505
رانجھا ویکھ کے آکھدا پری کوئی اکے بھانویں تاں ہیر سیال ہووے
کوئی حُور کہ موہنی اندرانی ہیر ہووے تاں سیاں دے نال ہووے
نیڑے آئی کے کالجے دھا گیوس جویں مست کوئی نشے نال ہووے
رانجھا آکھدا ابر بہار آیا بیلا جنگلا لالو ہی لال ہووے
ہاٹھ جوڑ کے بدلاں ہانجھ بَدھی ویکھاں کیہڑا دیس نہال ہووے
چمکی لیلتہ القدر سیاہ شب تھیں جس تے پوے گی نظر نہال ہووے
ڈول ڈال تے چال دی لٹک سُندر جیہا پیکھنے دا کوئی خیال ہووے
یار سوئی محبوب تھوں فدا ہووے جیو سوئی جو مُرشداں نال ہووے
وارثؔ شاہ آئے چمبڑی رانجھنے نوں جیہا گدھے دے گل وچ لعل ہووے

 

506
گُھنڈ لاہ کے ہیر دیدار دِتا ریہا ہوش نہ عقل تھیں طاق کیتا
لنک باغ دی پَری نے جھاک دے کے سینہ پاڑ کے چاک دا چاک کیتا
بنھ ماپیاں ظالماں ٹور دِتی تیرے عشق نے مار کے خاک کیتا
ماں باپ تے انگ بھُلا بیٹھی اساں چاک نُوں اپنا ساک کیتا
تیرے باجھ نہ کسے نُوں انگ لایا سینہ ساڑ کے برہوں نیں خاک کیتا
ویکھ نویں نروئی امان تیری شاہد حال دا میں رب پاک کیتا
اللہ جاندا ہے ایہناں عاشقاں نیں مزے ذوق نوں چا طلاق کیتا
وارثؔ شاہ لے چلنا تُساں سانوں کس واسطے جیو غمناک کیتا
507
چودھرائیاں چھڈ کے چاک بنے مہیں چار کے اَنت نُوں چور ہوئے
قول کواریاں دے لوڑھے ماریاں دے اولوہاریاں دے ہورو ہور ہوئے
ماں باپ قرار کر قول ہارے کم کھیڑیاں دے زور و زور ہوئے
راہ سچ دے تے قدم دھرن ناہیں جنہاں کھوٹیاں دے من کھور ہوئے
تیرے واسطے ملی ہاں کڈ دیسوں اسیں اپنے دیس دے چور ہوئے
وارثؔ شاہ نہ عقل نہ ہوش رہیا مارے ہیر دے سحر دے مور ہوئے
508
مہتر نوح ؑ دیاں بیٹیاں ضد کیتی ڈُب موئے نیں چھڈ مہانیاں نُوں
یعقوب ؑ دیاں پُتراں ظلم کیتا سنیا ہوسیا یوسفوں وانیاں نُوں
ہابیل قابیل دی جنگ ہوئی چھڈ گئے نیں قطب ٹکانیاں نُوں
جے میں جاندی ماپیاں بنھ دینی چھڈ چلدی جھنگ سمانیاں نُوں
خواہش حق دی قلم تقدیر وگی موڑے کون الہٰ دے بھانیاں نُوں
کِسے تتڑے وقت سی نینہ لگا تساں بیجیا بھُنیاں دانیاں نُوں
ساڈے تن ہتھ زمیں ہے ملک تیری ولیں کاس نوں ایڈو لانیاں نُوں
گُنگا نہیں قرآن دا ہوء حافظ انھا ویکھدا نہیں ٹٹاہنیاں نُوں
وارثؔ شاہ الہ بن کون پُچھے پِچھا ٹُٹیاں اتے نتانیاں نُوں
509
تیرے ماپیاں ساک کُتھاں کیتا اسیں رُلدے رہ گئے پاسیاں تے
آپ رُپ گئی ایں نال کھیڑیاں دے ساڈی گل گوائیا ہاسیاں تے
سانُوں مار کے حال بیحال کیتو آپ ہوئی ہیں دابیاں دھاسیاں تے
ساڈے تن من دیہہ میں فدا کیتی انت ہوئی ہے تولیاں ماسیاں تے
شش پنج باراں دسا تن کانے لکھے ایس زمانے دے پاسیاں تے
وارثؔ شاہ وساہ کیہ زندگی دا ساڈی عمر ہے نقش پتاسیاں تے
510
جو کو ایس جہان تے آدمی ہے روندا مرے گا عمر تے جھُور داای
سدا خوشی ناہیں کسے نال نِبھدی ایہہ زندگی نیش زنبُور داای
بندہ جیو نے دیاں نِت کرے آساں عزرائیل سرے اُتے گھُور داای
وارثؔ شاہ ایس عشق دے کرن ہارا وال وال تے خار کھجور داای

511
تُسیں کرو جے حکم تاں گھریں جاےئے نال سہتی دے ساز بنائیے جی
بحر عشق دا خشک غم نال ہویا مینہ عقل دے نال بھرائیے جی
کویں کراں کشائش میں عقل والی تیرے عشق دیاں پوریاں پائیے جی
جا تیاریاںٹرن دیاں جھب کرئیے سانوں سجنو حکم کرائیے جی
حضرت سورۃ اخلاص لکھ دیو مینوں فال قرعہ نجوم دا پائیے جی
کھول فال تے کاج دیوان حافظ وارثؔ شاہ تھوں فال کڈھائیے جی
512
اول پَیر پکڑے اعتقاد کر کے پھیر نال کلیجے دے لگ گئی
نَواں طَور عجُوبے دا نظر آیا ویکھو جَل پتنگ تے اگ گئی
کہے لگ گئی چننگ جگ گئی خبر جگ گئی وج دھرگ گئی
یارو ٹھگاں دی ریوڑی ہیر جٹی منہ لگدیاں یار نُوں ٹھگ گئی
لگا مست ہو کملیاں کرن گلاں دعا کسے فقیر دی وَگ گئی
اگے دھواں دُھکھندڑا جوگیڑے دا اُتوں پھوک کے جھگڑے اگ گئی
یار یار دا باغ وچ میل ہویا گل عام مشہور ہو جگ گئی
وارثؔ تُرٹیاں نُوں رب میلدا اے ویکھو کملڑے نُوں پری لگ گئی
513
ہیر ہو رخصت رانجھے یار کولوں آکھے سہتیے مَتا پکائیے نی
ٹُھوٹھا بھن فقیر نُوں کڈھیا سی کویں اوس نُوں خیر بھی پائیے نی
ویہن لوڑھ پیا بیڑا شُہدیاں دا نال کرم دے بنڑے لائیے نی
میرے واسطے اوس نے لئے ترلے کویں اوس دی آس پجائیے نی
تینوں ملے مُراد تے اساں ماہی دونویں اپنے یار ہنڈائیے نی
رانجھا کن پڑا فقیر ہویا سر اوس دے وری چڑھائیے نی
باقی عمر رانجھیٹے دے نال جالاں کویں سہیتے ڈول بنائیے نی
ہویا میل جاں چریں وچھنیاں دا یار رج کے گلے لگائیے نی
جیو عاشقاں دا عرش رَب دا ہے کویں اوس نُوں ٹھنڈ پوائیے نی
ایہہ جوبنا ٹھگ بازار دا ہے سر کسے دے ایہہ چڑھائیے نی
کوئی روز دا حُسن پراہنا ای مزے خوبیاں نال ہنڈائیے نی
شیطان دیاں اسیں اُستاد رَناں کوئی آؤ کھاں مکر پھیلائیے نی
باغ جاندیاں اسیں نہ سوہندیاں ہاں کویں یار نُوں گھریں لیائیے نی
گل گھت پَلا مُنہ گھاہ لے کے پیریں لگ کے پِیر منائیے نی
وارثؔ شاہ گناہاں دے اسیں لدے چلو کُل تقصیر بخشائیے نی
514
اگوں رائباں صیرفاں بولیاں نیں کیہا بھابیے نی متھا کھیڑیا ای
بھابی آکھ کیہ لبھیو ٹہک آئی ایں سوئن چڑی وانگوں رنگ پھیریاای
موئی گئی سیں جیوندی آوڑی ایں سچ آکھ کیہ سہج سہیڑیاای
اج رنگ تیرا بھلا نظر آیا سبھو سُکھ تے دُکھ نبیڑیاای
نین شوخ ہوئے رنگ چمک آیا کوئی جوبنے دا کھوہا گیڑیاای
عاشق مست ہاتھی بھاویں باغ والا تیری سنگلی نال کھہیڑیاای
قدم چُست تے صاف کنوتیاں نیں ہتھ چابک اسوار نے پھیریاای
وارثؔ شاہ اَج حُسن میدان چڑھ کے گھوڑا شاہ اسوار نے پھیریاای
515
نین مست گلَھاں تیریاں لال ہوئیاںڈکاں بھَن چولی وچ ٹھلیاں نی
کسے ہِک تیری نال ہِک جوڑی پیڈو نال ولوندھراں میلیاں نی
کسے اَمب تیرے اج چُوپ لَئے تِل پِیڑ کڈھے جویں تیلیاں نی
تیرا کسے نَڈھے نال میل ہویا دھاراں کجلے دیاں سُرمیلیاں نی
دس وارثاؔ کسے نچوہئیں توں کِتے گوشے ہی ہوریاں کھیلیاں نی

516
سبھو مل وَل سُٹیں وانگ پھُلاں جھوکاں تیریاں مانیاں بیلیاں نیں
کسے زوم بھرے پھڑ نپئیں توں دھڑکے کالجا پوندیاں تیلیاں نیں
برھیاں بہوٹیاں دا کُھلا اج بارا کونتاں رانویاں ڈھا مہیلیاں نیں
کسے لئی ہوشناک نے جت بازی پاسا لائیکے بازیاں کھیلیاں نیں
صوبہ دار نے قلعے نُوں ڈھو توپاں کر کے زیر رعیتاں میلیاں نیں
تیریاں گلھاں تے دنداں دے داغ دِسن اج سودھیاں ٹھاکراں چیلیاں نیں
اج نہیں عیالیاں خبر لُدھی بگھیاڑاں نیں رولیاں چھیلیاں نیں
اج کھیدیاں نیں نال مستیاں دے ہاتھی داناں نے ہتھنیاں پیلیاں نیں
چُھٹا جھانجرا باغ دے صفے وچوں گاہ کڈھیاں سب حویلیاں نیں
517
جویں سونہنے آدمی پھرن باہر کچرک دولتاں رہن چھپائیاں نیں
اج بھانویں تاں باغ وچ عید ہوئی کھادیاں بھُکھیاں نے مٹھیائیاں نیں
اج کئیاں دے دلاں دی آس پُنی جم جم جان باغیں بھر جائیاں نیں
وسے باغ جُگاں تائیں سنے بھابی جتھے پِین فقیر ملائیاں نیں
خاک تودیاں تے وڈے تِیر چھُٹے تیر اندازاں نے کانیاں لائیاں نیں
اج جو کوئی باغ وچ جا وڑیا مُونہوں منگیاں دولتاں پائیاں نیں
پانی باجھ سُکی داڑھی کھیڑیاں دی اج مُن کڈھی دوہاں نائیاں نیں
اج سُرمُچو پاکے چھیلیاں نیں سُرمے دانیاں خُوب ہلائیاں نیں
سیاہ بھور ہوئیاں چشماں پیاریاں دیاں بھر بھر پاوندے رہے سلائیاں نیں
اج آبداری چڑھی موتیاں نُوں جیو آیاں بھابیاں آئیاں نیں
وارثؔ شاہ ہُن پانیاں زور کیتا بہت خوشی کیتی مرغائیاں نیں
518
تیرے چنبے دے سہرے حُسن والے اَج کسے ہوشناک نے لُٹ لَئے
تیرے سینے نُوں کسے ٹٹوہیائی نافے مُشک والے دونویں پُٹ لَئے
جیہڑے نت نشان چھپاؤندی سیں کسے تِیر انداز نے چُٹ لَئے
کسے ہک تیری نال ہک جوڑی وچے پھُل گلاب دے گھُٹ لَئے
کسے ہوبے درد کشیش دِتی بند بند کمان دے تُرٹ گئے
آکھ کِنہاں پھُلیلیاں پیڑئیں توں عطر کڈھ کے پھوگ نُوں سُٹ گئے
519
تیری گادھی نُوں اج کسے دھکیائی کسے اج تیرا کھُوہ گیڑیاای
لایا رنگ نسنگ ملنگ بھانویں انگ نال تیرے انگ بھیڑیاای
لاہ چپنی دُدھ دی دیگچی دی کسے اج ملائی نُوں چھیڑیاای
سُرمے دانی دا لاہ بروچنا نی سُرمے سُرمُچو کسے لوٹیریاای
وارثؔ شاہ تینوں پچھوں آء ملیا اکے نواں ہی کوئی سہیڑیاای
520
بھابی اج جوبن تیرے لہر دِتی جویں ندی دا نیر اُچھلیاای
تیری چولی دیاں ڈھلیاں ہین تنیاں تینوں کسے محبوب پتھلیاای
قُفل جندرے توڑ کے چور وڑیا اج بیڑا کستوری دا ہلیا ای
سُوہا گھگرا لہراں دے نال اُڈے بوگ بند دو چند ہو چلیاای
سُرخی ہوٹھاں دی کسے نے چُوپ لئی اَمب سَکھنا موڑ کے گھلیاای
کستُوری دے مرگ جس ڈھا لَئے کوئی وڈا ہیڑی آملیا ای
521
تیرے سیاہ تتولڑے کجلے دے ٹھوڈی اتے گلھاں اُتوں گُم گئے
تیرے پھُل گلاب دے لعل ہوئے کسے گھیر کے راہ وچ چُم لَئے
تیرے خوانچے ایہہ شکرپاریاں دے ہتھ مار کے بھُکھیاں لُم لَئے
دھاڑا مار کے دھاڑوی میویاں دے رلے جھاڑ بُوٹے کِتے گُم گئے
بڑے ونج ہوئے اج وہوٹیاں دے کوئی نویں ونجارڑے گھُم گئے
522
کوئی دھوبی ولایتوں آ لتھا سری صاف دے تھان چڑھ کھُنب گئے
تیری چولی ولوہندھری سنے سینے پینجے تونبیاں نوں جویں تمب گئے
کھیڑے کابلی کُتیاں وانگ ایتھے وڈھوا کے کن تے دُمب گئے
وارثؔ شاہ اچنبڑا نواں ہویا سُتے پاہرو نوں چور ٹمب گئے
523
کسے کیہے نپیڑنے پیڑئیں توں تیرا رنگ ہے توری دے پھُل دا نی
ڈھاکاں تیریاں کسے مروڑیاں نی ایہہ تاں کم ہویا ہِل جُل دا نی
تیرا انگ کسے پائمال کیتا ڈھگا جوترے جویں ہے گُھل دا نی
وارثؔ شاہ میاں ایہو دُعا منگو کھل جائے بارا اج کُل دا نی

 

524
پرنیہاں دا مینوں اثر ہویا رنگ زرد ہویا ایسے واسطے نی
چھاپاں کھُب گئیاں گلھاں میریاں تے داغ لال پئے ایسے واسطے نی
کَٹے جاندے نوںبھَج کے ملی ساں میں تنیاں ڈھلیاں نیں ایسے واسطے نی
رُنی اَتھرو ڈلھے سن مُکھڑے تے گھُل گئے تتولڑے پاستے نی
مُودھی پئی بَنیرے تے ویکھدی ساں پیڈو لال ہویا ایسے واسطے نی
سُرخی ہوٹھاں دی آپ میں چُوپ لئی رنگ اُڈ گیا ایسے واسطے نی
کٹا گھٹیا وچ گلوکڑی دے ڈکاں لال ہویاں ایسے واسطے نی
میرے پیڈونوں کَٹے نے ڈھڈ مارے لاساں بکھلاںدیاں میرے ماس تے نی
ہور پچھ وارثؔ میں غریبنی نُوں کیوں اگھدے لوک مہاستے نی
525
بھابی اکھیاں دے رنگ رَت وَنے تینوں حُسن چڑھیا اَنیاوں دا نی
اَج دھیان تیرا آسمان اُتے تینوں آدمی نظر نہ آوندا نی
تیرے سُرمے دیاں دھاریاں دُھوڑپیاں جویں کاٹکومال تے دھاوندانی
راجپوت میدان وچ لڑن تیغاں اَگے ڈھاڈھیاں دا پُت گاوندانی
رُخ ہور دا ہور ہے اَج تیرا چالا نواں کوئی نظر آوندانی
اَج آکھ دے ہین وراثؔ شاہ ہوری کھیڑا کون گانڈو کس تھانودانی

526
مٹھی مٹھی مینوں کوئی اثر ہویا اج کم تے جیو نہ لگ دا نی
بھُلی وِسری بُوٹی اُلہنگھ آئی اِکے پیا بھُلاوڑا ٹھگ دا نی
تیور لال مینوں اج کھیڑیاں دا جویں لگے اُلنبڑا اگ دا نی
اج یاد آئے مینوں سئی سجن جیندا مگر اولا نبھڑا جگ دا نی
کُھل کُھل جاندے بند چولڑی دے اج گلے میرے کوئی لگ دا نی
گھر بار وچوں ڈرن آؤندا ہے جویں کسے تتارچہ وگ دا نی
اکے جوبنے دی نئیں ٹھاٹھ دِتی بُونبا آؤندا پانی تے جھگ دا نی
وارثؔ شاہ بلاؤنہ مُول مینُوں سانوں بھلاناہیں کوئی لگ دا نی
527
اَج کسے بھابی تیرے نال کیتی چور یار پھڑے گنہگاریاں نُوں
بھابی اَج تیری گل اوہ بنی دُدھ ہتھ لگا دُدھا دھاریاں نُوں
تیرے نیناں دیاں نوکاں دے خط بندے واڈھ ملی ہے جویں کٹاریاں نُوں
حکم ہور دا ہور اج ہو گیا اج ملی پنجاب قندھاریاں نُوں
تیرے جوبنے دا رنگ کسے لٹیا ہنومان جیوں لنک اٹاریاں نُوں
ہتھ لگ گئی ایں کسے یار تائیںجیوں کستوری دا بھار بپاریاں نُوں
تیری تکڑی دیاں کسَاں ڈِھلیاں نیں کسے تولیا لونگ سپاریاں نُوں
جیہڑے نِت سواہ وچ لیٹ دے سَن اَج لے بیٹھے سرداریاں نُوں
اج سِکدیاں کواریاں کرم کُھلے نِت ڈھونڈدے سن جیہڑے یاریاں نُوں
چُوڑے بِیڑے تے چور سنگھار ہوئے ٹھوکر لگ گئی منہاریاں نُوں
وارثؔ شاہ جنہاں ملے عطر شیشے اوہناں کیہ کرنا فوجداریاں نُوں
528
کہی چھنج گھتی اج تُساں بھیناں خوار کیتا جے میں نِگھرجاندڑی نُوں
بھیاپٹنی کدوں میں گئی کدھرے کیوں اُڈایا جے میں منس کھاندڑی نُوں
چھج چھاننی گھت اُڈایا جے ماپے پٹنی تے لُڑھ جاندڑی نُوں
وارثؔ شاہ دے ڈِھڈ؂ وچ سُول ہوندا سَدن گئی ساں میں کسے ماندری نُوں
529
کسے ہوئے بے درد لگام دِتی اَڈیاں وکھیاں وچ چُبھائیاں نیں
ڈھیلیاں ہوکے کسے میدان دِتا لیاں کسے محبوب صفائیاں نیں
ساہ کاہلا ہوٹھاں تے لُہو لگا کسے نیلی نُوںٹھوکراں لائیاں نیں
وارثؔ شاہ میاں ہونی ہو رہی ہُن کیہاں رِکتاںچائیاں نیں
530
لُڑھ گئی جے میں دھرت پاٹ چَلی کُڑیاں پنڈ دیاں اَج دیوانیاں نیں
چُوچی لاؤندیاں دِھیاں پرائیاں نُوں بے درد تے اَنت بیگانیاں نیں
میں بیدوسڑی اتے بے خبر تائیں رنگ رنگ دیاں لاؤندیاں کانیاں نیں
مست پھرن ادماد دے نال بھریاں ٹیڈھی چال چلن مستانیاں نیں

531
بھابی جاننے ہاں اسیں سبھ چالے جیہڑے مُنگ تے چَنے کھنڈاؤنی ہیں
آپ کھیدے ہیں تو ںگہتال چالے سانوں ہستیاں چا بناؤنی ہیں
چیچو چیچ کندھولیاں آپ کھیڈیں چڈی ٹاپیاں نال ولاؤنی ہیں
آپ رہیں بے دوس بے غرض بن کے مال کھیڑیاں دا لٹواؤنی ہیں
532
اڑیو قسم مینوں جے یقین کرومیں نَرول بے غرض بے دوسیاں نی
جیہڑی آپ وچ رمز سناؤندیاں ہو نہیں جان دی میں چاپلوسیاں نی
میں تاں پیکیاں نُوں نِت یاد کراں پئی پانو نی ہاں نت اوسیاں نی
وارثؔ شاہ کیوں تنہاں آرام آوے جیہڑیاں عشق دے تھلاں وچ توسیاں نی
533
بھابی دَس کھاں اسیں جے جھُوٹھ بولاں تیری ایہو جیہی کل ڈَول سی نی
باغوں تھرکدی گُھر کدی آن پئی ایں دَس کھیڑیاں دا تینوں ہَول سی نی
اَج گھوڑی تیری نُوں آرام آیا جیہڑی نت کردی پئی اؤل سی نی
بُوٹا سکھنا اج کراء آئی ایں کسے توڑ لیا جیہڑا مول سی نی
534
راہ جاندی میںجھوٹے نے ڈھاہ لیتی ساہن تُھل کتُھل کے ماریاں نی
ہبوں کبوں گوائی کے بھن چُوڑا پاڑ سُٹیاں چُنیاں ساریاں نی
ڈاہڈا ماڑیاں نُوں ڈھاہ مار کر دا زوراں وراں اگے ا نت ہاریاں نی
نس چلی ساں اوسنوں ویکھ کے میں جویں ولہڑے توں جان کواریاں نی
سینہ پھہہ کے بھنیوس پاسیاں نُوں دوہاں سِنگاں اُتے چا چاڑھیاں نی
رڑے ڈھائی کے کھائی پٹاک ماری شینہ ڈھاہ لیندے جویں پاڑھیاں نی
میرے کرم سن آن ملنگ ملیا جس جیوندی پنڈ وچ واڑیاں نی
وارثؔ شاہ میاں نویں گل سُنیے ہیرے ہرن میں تتڑی داڑھیاں نی
535
بھابی سانھ تیرے پچھے دُھروں آیا ہلیا ہویا قدیم دا مار داای
توں بھی وہوٹڑی پُت سردار دے دی اس بھی دُدھ پیتا سرکاردا ای
سانھ لٹکدا باغ وچ ہو کملا ہِیر ہِیر ہی نِت پُکار دا ای
تیرے نال اوہ لٹکداپیار کر دا ہور کسے نُوں مول نہ مار دا ای
پر اوہ ہیلت بُری ہلایائی پانی پیوندا تیری نسار دا ای
توں بھی جھنگ سیالاں دی موہنی ایں تینوں آن مِلیا ہرن بار داای
وارثؔ شاہ میاں سچ جھوٹھ وچوں پن کڈھ دا اتے نتار داای
536
اَنی بھڑومٹھیں اوہ اوہ مُٹھی کُٹھی برہوں تے ڈِہڈھ وچ سُول ہویا
لہر پیڈووں اُٹھ کے پوے سینے میرے جیو دے وچ ڈنڈُول ہویا
طلب ڈُب گئی سرکار میری مینوں اِک نہ دام وصُول ہویا
لوگ نفعے دے واسطے لین ترلے میرا سَنے وہی چَوڑ مول ہویا
اَمب سیچ کے دُدھ دے نال پالے بھاتتی دے اَنت ببُول ہویا
کھیڑیاں وچ نہ پرچ دا جیو میرا شاہد حال دا رب رسول ؐ ہویا
537
بھابی زُلف گلھاں اُتے پیچ کھاوے سرے لورُھ دے سُرمے دیاں دھاریاں نی
گلھاں اُتے بھنبیریاں اُڈدیاں نیں نیناں سان کٹاریاں چاڑھیاں نی
تیرے نیناں نے شاہ فقیر کیتے سَنے ہاتھیاں فوج عماریاں نی
وارثؔ شاہ زُلفاں خال نین خونی فوجاں قتل اُتے چا چاڑھیاں نی
538
باراں برساں دی اوڑسی مینہ وٹھا لگا رنگ پھر خشک بغیچیاں نُوں
فوجدار تغےیر بحال ہویا جھاڑ تنبواں اتے غلیچیاں نُوں
وَلاں سُکیاں پھیر مُڑ سبز ہوئیاں ویکھ حُسن دی زمیں دیاں پیچیاں نُوں
وارثؔ وانگ کشتی پریشان ساں میں پانی پُہنچیا نُوح ؑ دیاں ٹیچیاں نُوں
539
سہتی بھابی دے نال پکا مصلحت وڈا مکر پھیلائی کے بولدی ہے
گرد آندی مکر مطولاں نُوں اَتے کنز فریب دی کھولدی ہے
ابلیس ملفوف خناس وچوں روایتاں جائزے ٹولدی ہے
وفا کل حدیث منسوخ کیتی قاضی لَعنتہ اللہ دی کھولدی ہے
تیرے یار دا فکر دن رات مینوں جان ماپیاں توں پئی ڈولدی ہے
وارثؔ شاہ سہتی اگے ماؤں بڈھی وڈے غضب دے کیرنے پھولدی ہے
540
اساں ویاہ آندی کُونج پھاہ آندی ساڈے بھا دی بنی ہے اوکھڑی نی
ویکھ حق حلال نُوں اگ لگس رہے خصَم دے نال ایہہ کوکھڑی نی
جدوں آئی تدوکنی رہی ڈھٹھی کدی ہو نہ بیٹھیا سوکھڑی نی
لاہو لتھڑی جداں دی ویاہ آندی اک کلہہ دی ذرا ہے چوکھڑی نی
گھراں وچ ہُوندی نونہاں نال وستی ایہہ اجاڑے دا مُول ہے چھوکری نی
وارثؔ شاہ نہ اَن نہ دُدھ لیندی بھُکھ نال سکاوندی کوکھڑی نی
541
ہاتھی فوج دا وڈا سنگار ہوندا اَتے گھوڑے سنگار ہین نراں دے نی
اچھا پہننا کھاونا شان شوکت ایہہ سب بنا ہین زراں دے نی
گھوڑے کھان کھٹن کرامات کر دے اکھیں ویکھدیاں جان بِن پراں دے نی
مجھیں گائیں سنگار دیاں ستَھ ٹلے اَتے نُونہاں سنگار ہن گھراں دے نی
خیر خواہ دے نال بدخواہ ہونا ایہہ کم ہن گیدیاں خراں دے نی
مشہور ہے رسم جہان اندر پیار وہوٹیاں دے نال وراں دے نی
دل عورتاں لین پیار کر کے ایہہ گبھرو مرگ ہن سراں دے نی
تدوں رَن بَدخُو نُوں عقل آوے جدوں لت وجس وچ پھراں دے نی
سیدا ویکھ کے جائے بَلا وانگوں وَیر دوہاں دے سراں تے دھڑاں دے نی
542
پیہڑھا گھت کے کدی نہ بَہے بُوہے اسیں ایس دے دُکھ وچ مراں گے نی
اِس دا جیو نہ پَرچ دا پِنڈ ساڈے اسیں ایہدا علاج کیہ کراں گے نی
سوہنی رَن بازار نہ ویچنی ہے، ویاہ پت دا ہور دِھر کراں گے نی
مُلاں وید حکیم لَے جان پیسے کیہاں چَٹیاں غیب دیاں بھراں گے نی
ووہٹی گبھرو دوہاں نُوں واڑ اندر اسیں باہروں جندرا جڑاں گے نی
سیدا ڈھائی کے ایس نُوں لیے لیکھا اسیں چیکنوں ذرا نہ ڈراں گے نی
شرمندگی سہاں گے ذرا جگ دی مُنہ پرہاں نُوں ذرہ چا کراں گے نی
کدی چرخڑا ڈاہ نہ چھوپ گھتے اسیں میل بھنڈار کیہ کراں گے نی
وارثؔ شاہ شرمندگی ایس دی تھوں اسیں ڈُب کے کھُوہ وچ مراں گے نی
543
عزرائیل بے امر عیار آہا ہیر چل کے سس تے آؤندی ہے
سہتی نال میں جائی کے کھیت ویکھاں پئی اندرے عمر وہاؤندی ہے
پچھوں چھکدی نال بہانیاں دے نڈھی بڈھی تے پھیرڑے پاؤندی ہے
وانگ ٹھگاں دے کُکڑاں رات ادھی از غیب دی جوڑ سناؤندی ہے
وانگ بُڈھی امام نُوں زہر دینی قِصہ غیب دا جوڑ سناؤندی ہے
چل بھابیے واؤ جہان دی لئے بانہوں ہیر نُوں پکڑ اُٹھاؤندی ہے
قاضی لعنت اللہ دا دے فتویٰ ابلیس نُوں سبق پڑھاؤندی ہے
ایہنوں کھیت لے جا کپاہ چنُیے میرے جیو تدبیر ایہہ آؤندی ہے
ویکھو مانو نُوں دھی ولاؤندی ہے کیہاں پھوکیاں رمیاں لاؤندی ہے
تلی ہیٹھ انگیاڑ ٹکاؤندی ہے اُتوں بہت پیار کراؤندی ہے
شیخ سعدی دے فلک نُوں خبر ناہیں جیکوں روئیکے فن چلاؤندی ہے
ویکھو دھیو اگے مانو جھُرن لگی حال نونہہ دا کھول سناؤندی ہے
ایہدی پئی دی عمر وہاؤندی ہے زار و زار روندی پلُو پاؤندی ہے
کس منع کیتا کھیت نہ جائے قدم منجیوں ہیٹھ نہ پاؤندی ہے
دُکھ جیو دا کھول سناؤندی ہے پنڈت شاہ جی دے ہتھ لاؤندی ہے
انصاف دے واسطے گواہ کر کے وارثؔ شاہ نُوں کول بہاؤندی ہے
544
نُونہہ لعل جیہی اندر گھتیائی پَرکھ باہراں لعل ونجاونی ہیں
تیری ایہہ پھلیلڑی پدمنی سی واؤ لین کھونی توں گواونی ہیں
ایہہ پھُل گلاب دا گُھٹ اندر پئی دُکھڑے نال سُکاونی ہیں
اَٹھے پہر ہی تاڑ کے وچ کوٹھے پَتر پاناں دے پئی ونجاونی ہیں
وارثؔ دھی سیالاں دی مارنی ہیں دس آپ نوں کون سداونی ہیں
545
نونہاں ہوندیاں خیال جیوں پیکھنے دا مان متیاں بُوہے دیاں مہریاں نیں
پَری مُورتاں سُگھڑرا چندراں نیں اِک موم طبع اِک نہریاں نیں
اِک اِرم دے باغ دیاں مورنیاں نیں اِک نرم ملُوک اِک زہریاں نیں
اچھا کھان پہنن لاڈ نال چلن دین لین دے وچ لدھیریاں نیں
باہر پھرن جیوں بار دیاں واہناں نیں ستر وچ بہائیاں شہریاں نے
وارثؔ شاہ ہے حُسن گُمان سُندا اکھیں نال گُمان دے گہریاں نیں

 

546
جائے منجیوں اُٹھ کے کویںتلکے ہڈ پیر ہلائی کے چُست ہووے
وانگ روگناں رات دینہہ رہے ڈھٹھی کویں ہیر بھی تندرست ہووے
ایہہ بھی وڈا عذاب ہے ماپیاں نُوں دھیو نُونہہ بُوہے اُتے سست ہووے
وارثؔ شاہ میاں کیوں نہ ہیر بولے سہتی جیہاں دی جیں نوں پُشت ہووے
547
ہیر آکھیا بیٹھ کے عُمر ساری میں تاں اپنے آپ نُوں ساڑنی ہاں
متاں باغ گیاں میرا جیو کھلے انت ایہہ بھی پاڑنا پاڑنی ہاں
پئی رونی ہاں کرم میں آپنے نُوں کجھ کسے دا نہیں وگاڑنی ہاں
وارثؔ شاہ میاں تقدیر آکھے ویکھ نواں میں کھیل پسارنی ہاں
548
اڑیو آؤ کھاں بیٹھ کے گل گنیے سَد گھلیاں سبَھ سہیلیاں نیں
کئی کواریاں کئی ویاہیاں نیں چن جیہے سریر متھیلیاں نیں
رجوع آن ہوئیاں سبھے پاس سہتی جویں گورو اگے سبھ چیلیاں نیں
جنہاں مانو تے باپ نُوں بھُن کھادا مُنگ چِنے کواریاں کھیلیاں نیں
وچ ہیر سہتی دوویں بیٹھیاں نیں دوا لے بیٹھیاں ارتھ مہیلیاں نیں
وارثؔ شاہ سنگار مہاوتاں نیں جیویں ہتھنیاں قلعے نوں پیلیاں نیں
549
وقت فجر دے اُٹھ سہیلیو نی تُسیں آپنے آہرہی آونا جے
ماں باپ نُوں خبر نہ کرو کوئی بھلکے باغ نُوں پاسنا لاونا جے
ووہٹی ہیر نوں باغ لے چلنا ہے ذرہ ایس دا جیو ولاونا جے
لاون پھیرنی وچ کپاہ بھینا کسے پُرش نوں نہیں وکھاونا جے
راہ جاندیاں نُوں پچُھے لوک اڑیو کوئی اِفترا چا بناونا جے
کھیڈو سمیاں تے گھتو پنھبیاں نی بھلکے کھُوہ نُوں رنگ لگاونا جے
وڑو وَٹ لنگوٹرے وچ پیلی بَنا وَٹ سبَھ پُٹ وکھاونا جے
بنھ جھولیاں چُنو کپاہ سبھے تے منڈاسیاں رانگ سہاونا جے
وڈے رنگ ہوسن اِکو جیڈیاں دے راہ جاندیاں دے سانگ لاونا جے
چرخے چا بھروٹڑے کج اُٹھو کسے پُونی نُوں ہتھ نہ لاونا جے
منجیوں اُٹھ دیاں سبھ نے آجانا اک دوئی نوں سد لیاونا جے
وارثؔ شاہ میاں ایہوارتھ ہوئی سبھناں اَجو دے پھَلے نُوں آونا ہے

550
مَتیاں وچ اماہ دی رات گذری تارے گن دیاںسبھ ادمادیاں نیں
گِردھے پاوندیاں گھمبراں ماردیاں سن جیہاں ہون مٹیاراں دیاں وادیاں نیں
نخریلیاں اِک نک توڑناں سن اِک بھولیاں سدھیاں سادیاں نیں
اِک نیک بختاں اِک بے زباناں ہک نچنیاں تے مالزادایاں نیں

551
گنڈھ پھری راتیں وچ کھیڑ یاں دے گھر وگھری وچار وچاریو نیں
بھلکے کُھوہ تے جائیکے کراں کشتی اک دوسری نُوں خم ماریو نیں
چلو چل ہی کرن چھنال بازاں سبَھو کم تے کاج وساریو نیں
بازی دتیا نیں پیواں بڈھیاں نُوں لبا مانواں دے مُونہاں تے ماریو نیں
شیطان دیاں لشکراں فیلسوفاں بِنا آتشوں فن پگھاریو نیں
گلتی مار لنگوٹرے وَٹ ٹریاں سبَھو کپڑ ا چِتھڑ ا جھاڑ یو نیں
سبھابھن بھنڈار اُجاڑ چھوپاں سنیں پُونیاں پڑ ی نُوں ساڑ یو نیں
تنگ کھچ سوار تیار ہوئے کڑ یالڑ ے گھوڑ یاں چاڑ ھیو نیں
راتیں لا مہندی دینہہ گھت سُرمہ گُنڈ چنڈیاں کمبھ سنگاریو نیں
تیڑ لُنگیاں بُہکراں دیہن پچھوں سُتھن چُوڑ یاں پاونچے چاڑ ھیو نیں
کجل پُوچھلیا لڑ ے ویا ہیاں دے ہوٹھیں سُرخ دندا سڑ ے چاڑ ھیو نیں
زُلفاں پَلم پیاں گورے مُکھڑ ے تے بُندیاں پائیکے روپ سنگھاریو نیں
گلھاں ٹھوڈیاں تے بنے خال دانے رڑ ے حُسن نُوں چا اگھاڑ یو نیں
چھاتیاں کھول کے حُسن دے کڈھ لاٹُو وارثؔ شاہ نُوں چا اُجاڑ یو نیں
552
دے دُعائیاں رات مُکا سُٹی ویکھو ہو ونی کرے شتابیاں جی
جیہڑ ی ہو ونی گل سو ہو رہی سبھے ہو ونی دیاں خرابیاں جی
ایس ہو ونی شاہ فقیر کیتے پُنوں جیہاں کرے شرابیاں جی
مجنوں جیہاں نام مجذوب ہوئے شہزادیاں کرے بے آبیاں جی
معشوق نُوں بے پرواہ کر کے وائے عاشقاں رات بے خوابیاں جی
علی جیہاں نُوں قتل غلام کیتا خبر ہوئی نہ مُول اصحابیاں جی
کُڑ یاں پنڈ دیاں بیٹھ کے دھڑ ا کیتا لینی اج قندھار پنجابیاں جی
وارثؔ شاہ میاں پھلے کھیڑ یاں دے جمع آن ہوئیاں ہربابیاں جی
553
اِک عشق تے افترے لکھ کرنے یارو اوکھیاں یاراں دیاں یاریاں نی
کیڈا پاڑ ن پاڑ یا یار پچھے سَد گھلیاں سبھ کواریاں نی
انہاں یاریاں راجیاں فقر کیتا اسیں کینہ دیاں ہاں پانی ہاریاں نی
کوئی ہیر ہے نواں نہ عشق کیتا عشق کیتا ہے خلقتاں ساریاں نی
ایس عشق نے ویکھ فرہادکُٹھا کیتیاں یوسف ؑ نال خواریاں نی
عشق سوہنی جیہاں صورتاں بھی ڈوب وچ دریا دے ماریاں نی
مرزے جیہاں صورتاں عشق سُنجے اگ لائیکے بار وچ ساڑ یاں نی
سسی جیہاں صورتاں وچ تھلاں ایس عشق رُلائیکے ماریاں نی
ویکھ بُوبناں مارون قہر گھتی ہور کر چلیاں یاریاں نی
وارثؔ شاہ جہان دے چلن نیارے اتے عشق دیاں دَھجاں نیاریاں نی
554
صبح چلنا کھیت قرار ہویا کُڑ یاں مانواں دیاں کرن دلداریاں نی
آپو آپنے تھاں تیار ہوئیاں کئی ویاہیاں کئی کواریاں نی
روزے داراں نُوں عید دا چن چڑ ھیاجویں حاجیاں حج تیاریاں نی
جویں ویاہ دی خوشی دا چا چڑ ھدا اتے مِلن مبارکاں کواریاں نی
چلو چل ہل چَل تَرتَھل دھڑ دھڑ خوشی نال نچن مٹیاریاں نی
تھاؤں تھائیں چوا دے نال پھڑ کے مُٹھے چوڑ یاں دے منہاریاں نی
گِرد پھلے دی کھرلی آن ہوئیاں سبَھ ہار سنگار کر ساریاں نی
ایدھر سہتی نے مانو توں لئی رُخصت چلو چل جاں سبَھ پُکاریاں نی
ایویں بَنھ قطار ہو صفاں ٹُریاں جیویں لدیا ساتھ بیوپاریاں نی
ایویں سہتی نے کواریاں میل لیاں جویں جھنڈ میلے جٹا دھاریاں نی
کھتریٹیاں اتے بہمنیٹیاں نی جٹیٹیاں نال سُنیاریاں نی
گھوڑ لے چُھٹے عیار جیوں پھرن نچدے چلن ٹیڈھری چال مُٹیاریاں نی
جنہاں چن جیہے مُکھ شوخ نیناں چنن جیہے سریر سہاریاں نی
وارثؔ شاہ ہن ہیر نوں سپ لڑ دا چچر پاوندیاں چنچر ہاریاں نی

555
حکم ہیر دا مانو تھوں لیا سہتی گل کیتی سُو نال سہیلیاں دے
تیار ہوئیاں دو ویں ننان بھابی نال چڑ ھے نیں کٹک اربیلیاں دے
چھڈ پاسنے ترک بیزار چلے راہ مار دے نیں اٹھکھیلیاں دے
کِلے پُٹ ہو گئی وچ ویہڑ یاں دے رہی ایک نہ وچ حویلیاں دے
سوہن بیسراں نال بُلاق بندے ٹِکے بِھب رہے وچ متھیلیاں دے
دھاگے بانو ٹے بنھ کے نال بودے گویا پھرن دوکان پھُلیلیاں دے
جٹادھاریاں دا جھُنڈ تیار ہویا سہتی گرو چلیا نال چیلیاں دے
راجے اِندردی سبھا وچ ہوئی ہوری پئے عجب چھنکار ابیلیاں دے
آپ ہار سنگار کر دوڑ چلیاں ارتھ کیتیا نیں نال بیلیاں دے
وارثؔ شاہ کستوری دے مرگ چھُٹے تھئی تھئی سریر متھیلیاں دے

556
فوج حُسن دی کھیت وچ کھِنڈ پئی تُرت چائے لنگوٹڑ ے وٹیو نیں
سمی گھت دیاں ماردیاں پِھرن گِردھا پنبھی گھت بنا وَٹ پٹیو نیں
توڑ کِکروں سُول دا وڈا کنڈا پَیر چوبَھ کے خُون پَلٹیو نیں
سہتی ماندرن فن دا ناگ بھچھیا دند ی مار کے خُون اُلٹیو نیں
شست انداز نے مکر دی شست کیتی اوس حُسن دے مور نُوں پھَٹیو نیں
وارثؔ یار دے خرچ تحصیل وچوں حصہ صرف قصُور دا کٹیو نیں

557
دند مِیٹ گھسیٹ ایہہ ہڈ گوڈے چَبے ہونٹھ گلھاں کر نیلیاں جی
نَک چَاڑ ھ دندیڑ کاں وَٹ روئے کڈھ اَکھیاں نِیلیاں پیلیاں جی
تَھر تَھر کَنبے تے آکھے میں موئی لوکا کوئی کرے جھاڑ ا بُرے حیلیاں جی
مار لنگ تے پَیر بے سُرت ہوئی لَئے جیو نے کاج کلیلیاں جی
شیطان شطونگڑ ے ہَتھ جوڑ ن سہتی گورُو تے اسیں جو گیلیاں جی
558
ہیر میٹ کے دند پے رہی بے خود سہتی حال بُو شور پکاریا ای
کالے ناگ نے پھَن پھُلا وڈا ڈنگ و وہٹی دے پَیر تے ماریا ای
کُڑ یاں کانگ کیتی آ پئی واہر لوکاں کم تے کاج وساریا ای
منجے پائی کے ہیر نُوں گھریں گھنیا جٹی پلو پل انگ نہاریا ای
ویکھو فارسی تورکی نظم نثروں ایہہ مکر گھیو وانگ نتاریا ای
اگے کسے کتاب وچ نہیں پڑ ھیا جیہا خچریاں خچر پوساریا ای
شیطان نے آن سلام کیتا تُساں جتیا تے اساں ہاریا ای
افلاطون دی رِیش مقراض کیتی وارثؔ قدرتاں ویکھ کے واریا ای
559
کھڑ کے سانگھروں واہراں کانگ کیتی سارے دیس تے دُھم بھوچال آہی
گھریں خبر ہوئی کِڑ اں دیس سارے نُونہہ کھیڑ یاں دی جیہڑ ی سیال آہی
سردار سی خُوباں دے ترنجناں دی جس دی ہنس تے موردی چال آہی
کھیڑ ے نال سی اوس اجوڑ مڈھوں دلوں صاف رانجھیٹے دے نال آہی
اوس ناگنی نُوں کوئی سَپ لڑ یا سس اوس نُوں ویکھ نہال آہی
اِنَ کَیدَ کُنَ عَظِیم باب عورتاں دے دھروں وچ قرآن دے فال آہی
وارثؔ شاہ سُہاگے تے اَگ وانگوں سوئنا کھیڑ یاں دا سبھو گال آہی
560
سَد مَاندری کھیڑ یاں بہت آندے فقر وید تے بھٹ مداریاں دے
تریاق اکبر افلاطون والا دارو وڈے فرنگ پساریاں دے
جنہاں ذات ہزار ے دے سَپ کیلے گھت آندے نیں وچ پٹاریاں دے
گنڈے لکھ تعویذ تے دُھوپ دھونی سُوت آندے نیں کنج کواریاں دے
کوئی اک چوا کھوا گنڈھے ناگ دَون دھاتا سبَھے ساریاں دے
کسے لاء منکے لسی وچ گھتے پردے چائے پائے نراں ناریاں دے
تیل مرچ تے بُوٹیاں دُدھ پیسے گھیو دیندے نیں نال خواریاں دے
وارثؔ شاہ سپاہدیاں پنڈ بدھے گھن زہر مہرے دھاتاں ماریاں دے

561
درد ہورتے داروڑ ا ہور کر دے فرق پوے نہ لوڑ ھ وچ لُڑ ھی ہے نی
رَناں ویکھ کے آکھدیاں زہر دھانی کوئی ساعت ایہہ جیوندی کُڑ ی ہے نی
ہیر آکھدی زہر ہے کھِنڈ چلی چھتھی کالجا چِیردی چُھری ہے نی
مر چلی ہے ہیر سیال بھاویں بھلی بُری اوتھے آن جُڑ ی ہے نی
جس ویلے دی سُوتری ایہہ سُنگھی بھاگیں ہو گئی ہے ناہیں مُڑ ی ہے نی
وارثؔ شاہ سداے ئے وید رانجھا جس تھے درداساڈے دی پُڑ ی ہے نی
562
سہتی آکھیا فرق نہ پوے ماسہ ایہہ سپ نہ کیل تے آوندے نیں
کالے باغ وچ جو گڑ ا سدھ داتا اوس دے قدم پایاں دُکھ جاوندے نیں
باشک ناگ کرونڈے ئے میڈبھچھک چھینے تِترے سبَھ نیوں آوندے نیں
کلغی دھر تے اُڈنا بھوند آبی اسرال کھڑ ال ڈر کھاوندے نیں
تندورڑ ا بورڑ ا پھنی پھنیر سبھ آن کے سیس نواوندے نیں
منی دار دوسرے تے گھرنیے بھی منتر پڑ ھے تاں کیل تے آوندے نیں
گنگوڑ یا دھامیا لُس لساوی رتواڑ یا کجلیا جھاوندے نیں
کھجوریا تیلیا نپٹ جنگھا ہتواریا کوجھیا گاوندے نیں
بلشتیا چیپا سنگ چورا چلملاوڑ اکلناسیا دھاوندے نیں
کوئی دُکھ تے درد نہ رہے بھورا جادو جن تے بھوت سبھ جاوندے نیں
راو راجے تے وید تے دیو پریاں سبھ اوس توں ہتھ وکھاوندے نیں
ہور وید سبھ ویدگی لا تھکے وارثؔ شاہ جو گی ہُن آوندے نیں

 

563
کھیڑ یاں آکھیا سیدے نُوں گھل دیچیئے جیہڑ ا ڈِگے فقیر دے جا پَیریں
ساڈی کریں واہر نام رب دے تے کوئی فضل دا پلورا چا پھیریں
سارا کھول کے حال احوال آکھیں نال مہریاں برکتاں وچ دیریں
چلو واسطے رب دے نال میرے قدم گھتیاں فقر دے ہون خیریں
دم لائیکے سیال سی ویاہ آندی جنج جوڑ کے گئے ساں وچ ڈیریں
بیٹھ کوڑ مے گل پکا چھڈی سیدا گھلے ئے رَلن جاں ایر ایریں
جیکوں جانسیں تویں لیا جو گی کر منتاں لاونا ہتھ پیریں
وارثؔ شاہ میاں تیرا علم ہویا مشہور وچ جن تے انس طیریں
564
اَجو آکھیا سیدیا جاہ بھائی ایہہ وہٹیاں بہت پیاریاں جی
جا بنھ کے ہتھ سلام کرنا تُساں تاریاں خلقتاں ساریاں جی
اگے نذر رکھیں سبھو حال دسیں اگے جو گیڑ ے دے کریں زاریاں جی
سانوں بنی ہے ہیر نُوں سپ لڑ یا کھول کہیں حقیقتاں ساریاں جی
آکھیں واسطے رب دے چلو جو گی سانوں بنیاں مُصیبتاں بھاریاں جی
جو گی مار منتر سپ کرے حاضر جا لیا ولائی کے واریاں جی
وارثؔ شاہ اوتھے ناہیں پھُرے منتر جتھے عشق نے دندیاں ماریاں جی
565
سیدا وَٹ بُکل بَدھی پچاڑ کی جُتی چاڑ ھ کے ڈانگ لَے کڑ کیا ای
وا ہو واہ چلیا کھری بنھ کھیڑ ا وانگ کاتکو مال تے سرکیا ای
کالے باغ وچ جو گی تھے جاوڑ یا جو گی ویکھ کے جٹ نُوں دڑ کیا ای
کھڑ ا ہو ء ماہی مُنڈیا کہاں آویں مار پھا ہوڑ ا شور کر بھڑ کیا ای
سیدا سنگ کے تھر تھر کھڑ ا کنبے اوس دا اندروں کالجا دھڑ کیا ای
اوتھوں کھڑ ی کر بانہہ پُکاردا ای ایہَا خطرے دا ماریا یرکیا ای
چلیں واسطے رب دے جو گیا او خار وچ کلیجے دے رڑ کیا ای
جو گی پُچھدا بَنی ہے کون تینوں ایس حال آیوں جٹا بھڑ کیا ای
جَٹی وَڑ ی کپاہ وچ بَنھ جھولی کالا ناگ از غیب دا کڑ کیا ای
وارثؔ شاہ جوں چوٹیاں کڈھ آئی اتے سپ سروتیاں مرکیا ای

566
تقدیر نُوں موڑ نا بھلا ناہیں سَپ نال تقدیر دے ڈَنگدے نیں
جنھوں رب دے عشق چاٹ لگی دیدوان قضائے دے رنگ دے نیں
جیہڑ ے چھڈ جہان اُجاڑ وسن صحبت عورتاں دے کولوں سنگدے نیں
کدی کسے دی کیل وچ نہیں آئے جیہڑ ے سپ سیال تے جھنگ دے نیں
اساں چا قرآن تے ترک کیتی سنگ مہریاں دے کولوں سنگدے نیں
مرن دے جٹی ذرہ وین سُنے ئے راگ نکلن رنگ برنگ دے نیں
جوان مرے مہری بڈے رنگ ہوتے خوشی ہوتے ہیں روح ملنگ دے نیں
وارثؔ شاہ منائیکے سیس داڑ ھی ہو رہے جیوں سنگتی کنگ دے نیں
567
ہتھ بنھ نیویں دھون گھاہ مُونہہ وچ کڈھ دندیاں منتاں کھا لیاو و
تیرے چلیاں ہُندی ہے ہیر چنگی دھروئی رب دی مُندراں والیا و و
اَٹھ پہر ہوئے بھُکھے کُوڑ مے نُوں لُڑ ھ گئے ہاں فاقڑ ا جالیا و و
جَٹی زہر والے کسے ناگ ڈنگی اساں مُلک تے ماندری بھالیا و و
جو گی واسطے رب دے تار سانُوں بیڑ ا لا بَنے اللہ والیا و و
لکھی وچ رضا دے مرے جَٹی جس نے سپ دا دُکھ ہے جالیا و و
تیری جَٹی دا کیہ علاج کرنا اساں اپنا کوڑ ما گالیا و و
وارثؔ شاہ رضا، تقدیر، ویلا، پیراں ، اولیاواں ناہیں ٹالیا و و
568
چُپ ہو جو گی سہج نال بولے جَٹا کاس نُوں پکڑ یو کاہیاں نُوں
اسیں چھڈ جہان فقیر ہوئے چھڈ دولتاں مال بادشاہیاں نُوں
یاد رب دی چھڈ کے گراں جھیڑ ے ڈھونڈھاں اوڈ دیاں چھڈ کے پھاہیاں نُوں
تیرے نال نہ چلیاں نفع کوئی میرا عمل نہ پھرے و واہیاں نُوں
رناں پاس فقیر نُوں عیب جانا جیہا نسنا رنوں سپاہیاں نُوں
وارث ؔکڈھ قرآن تے بہیں منبر کیہا اڈیو مکر دیاں پھاہیاں نُوں
569
سیدا آکھدا روندڑ ی پئی ڈولی چُپ کرے ناہیں ہتیارڑ ی و و
وڈی جوان بالغ کوئی پری صورت تن کپڑ یں وڈی مٹیارڑ ی و و
جے میں ہتھ لاواں سروں لاہ لیندی چا گھَتدی چیک چہارڑ ی و و
ہتھ لاونا پلنگ نُوں ملے ناہیں خوف خطریوں رہے نیارڑ ی و و
مینوں مار کے آپ نت رہے روندی ایسے بان اوہ رہے کوارڑ ی و و
نال سس ننان دے گل ناہیں پئی مَچدی نِت خوارڑ ی و و
اساں اوس نُوں مُول نہ ہتھ لایا کائی لوتھ لاغر ہے بھارڑ ی و و
اینویں غفلتاں وچ برباد گئی وارثؔ شاہ ایہہ عمر وچارڑ ی و و
570
جو گی کِیل کیتی پڑ ی وِچ چونکے چھری اوس دے وچ کھبائیا سُو
کھا قسم قرآن دی بیٹھ جَٹا قسم چور نُوں چاکرائیا سُو
اوہدے نال توں ناہیوں انگ لایا چھُری پُٹ کے دَھون رکھائیا سُو
پھڑ یا حُسن دے مال دا چور ثابت ناہیں اوس توں قسم کرایو سُو
وارثؔ رب نُوں چھڈ کے پیا جھنجٹ ایویں رایگاں عمر گوائیا سُو

571
کھیڑ ے نِشادتی اَگے جو گیڑ ے دے سانوں قسم ہے پیر فقیر دی جی
مراں ہوئیکے ایس جہان کوڑ ھا کدی سوت ڈٹھی جے میں ہیر دی جی
سانوں ہیر جَٹی دَھولی دھار دِسے کوہ قاف تے دھار کشمیر دی جی
لنکا کوٹ پہاڑ دا پاڑ دِسے فرہاد نُوں نہر جیوں شیر دی جی
دُوروں ویکھ کے فاتحہ آکھ چھڈاں گور پِیر پنجال دے پِیر دی جی
سانُوں قہقہہ ایہہ دیوار دِسے ڈھکاں جا تاں کالجا چیر دی جی
اوسدی جھال نہ اساں تھوں جائے جھلی جھال کون جھلے چھٹے تیر دی جی
بھینس مار کے سِنگ نہ دے ڈھوئی انیویں ہونس کیہی دُدھ کھیر دی جی
لوک آکھدے پری ہے ہیر جَٹی اساں ڈٹھی صورت ہیر دی جی
وارثؔ جھُوٹھ نہ بولیے جو گیاں تھے خیانت نہ کرے ئے چیز پِیر دی جی
572
جو گی رکھ کے انکھ تے نال غیرت کڈھ اکھیاں روہ تھیں پھُٹیا ای
ایہہ ہیر دا وارثی ہو بیٹھا چا ڈیریوں سواہ وچ سُٹیا ای
سَنے جُتیاں چونکے وچ آ وڑ یوں ساڈا دھرم تے نیم سبھ پُٹیا ای
لتھ پتھ کے نال نکھٹیائی کُٹ پھاٹ کے کھوہ وِچ سُٹیا ای
بُرا بولدا نِیر پلَٹ اَکھیں جیہا بانیا شہر وِچ لُٹیا ای
پکڑ سیدے نُوں نال پھہوڑ یاں دے چور یار وانگوں ڈھاہ کُٹیا ای
کھڑ لت پھہوڑ یاں خوب جڑ یاں دھون سیکیا نال نجھٹیا ای
دو ویں بَنھ باہاں سروں لاہ پٹکا گنہگار وانگوں اُٹھ جٹیا ای
شانہ آئینہ کُٹ چک چُور کیتا لنگ بھَن کے سَنگھ نُوں گھٹیا ای
وارثؔ شاہ خدا دے خوف کولوں ساڈا روندیاں نیر نُکھٹیا ای
573
کھیڑ ا کھائیکے مارتے بھج چلیا وا ہو واہ روندا گھر یں آوندا ہے
ایہہ جو گیڑ ا نہیں جے دھاڑ کڑ کے حال آپنا کھول وکھاوندا ہے
ایہہ کانو رو دیس دا سحر جانے وڈے لوڑ ھ تے قہر کماوندا ہے
ایہہ دیو اُجاڑ وچ آن لتھا نال کڑ کیاں جند گواوندا ہے
نالے پڑ ھے قرآن تے دے بانگاں چونکے پاوندا سنکھ وجاوندا ہے
مینوں مار کے کُٹ تہ بار کیتا پنڈا کھول کے جٹ وکھاوندا ہے
574
اجو آکھیا لہو انھیر یارو ویکھو غضب فقیر نے چایا جے
میرا سونے دا کھیوڑ ا مار جندوں کم کار تھیں چا گوایا جے
فقر مہر کر دے سبھ خلق اُتے اوس قہر جہان تے چایا جے
وارثؔ شاہ میاں نواں سانگ ویکھو دیو آدمی ہوئیکے آیا جے
575
سہتی آکھیا بابلا جا آپے سیدا آپ توں دور سداوندا اے
نال کبر ہنکار دے مست پھردا خاطر تھلے نہ کسے نُوں لیاوندا اے
سانھے وانگروں سری پُتاوندا ہے اگوں آکڑ اں پیا وکھاوندا اے
جا نال فقیر دے کرے آکڑ غصے غضب نوں پیا ودھاوندا اے
مار نُونہہ دے دُکھ حیران کیتا اجو گھوڑ ے تے چڑ ھ درڑ ھاوندا اے
یارو عمر ساری جٹی نہ لدھی رہیا سوہنی ڈھونڈ ڈھونڈھاوندا اے
وارثؔ شاہ جوانی وچ مست رہیا وقت گئے تائیں پچھوتاوندا اے


576
جائے بنھ کھڑ ا ہتھ پیر اگے تُسیں لاڈلے پروردگار دے ہو
تُسیں فقر الہ دے پِیر پُورے وچ ریکھ دے میخ نُوں مار دے ہو
ہو وے دعا قبول پیاریاں دی دین دُنی دے کم سوار دے ہو
اَٹھے پہر خدا دی یاد اندر تسی نفس شیطان نُوں مار دے ہو
حکم رب دے تھوں تُسیں نہیں باہر میر خاص حضور دربار دے ہو
میری نُونہہ نُوں پھٹیا پھنی کالے تُسی کیل کے سپ نوں مار دے ہو
لُڑ ھے جان بیڑ ے او گنہاریاں دے کرو فضل تاں پار اتار دے ہو
تیرے چلیاں نُونہہ میری جیوندی ہے لگا دامنے سو تُسی تار دے ہو
وارثؔ شاہ دے عذر معاف کرنے بخشنہار بندے گنہگار دے ہو
577
چھڈ دیس جہان اُجاڑ ملی اجے جٹ ناہیں پچھا چھڈ دے نیں
اساں چھڈیا ایہہ نہ مُول چھڈن کیڑ ے مُڈھ قدیم دے ہڈ دے نیں
لیہ پئی میرے اُتے جھاڑ یاں دے پاس جان ناہیں پنج گڈ دے نیں
وارثؔ شاہ جہان تھوں اک پئے اج کل فقیر ہُن لددے نیں
578
چلیں جو گیا واسطہ رب دائی اسیں مرد نُوں مرد للکارنے ہاں
جو کجھ سَرے سونذرے پَیر پکڑ اں جان مال پروار نُوں وارنے ہاں
پئے کل دے کوڑ مے سبھ روندے اسی کاگ تے موراڈار نے ہاں
ہتھ بنھ کی بینتی جو گیا و و اسیں عاجزی نال پکارنے ہاں
چور سَدیا مال دے سانبھنے نوں تیریاں قدرتاں توں اسیں وار نے ہاں
وارثؔ شاہ وساہ کیہ ایس دم دا اینویں رایگاں عمر کیوں ہارنے ہاں
579
جو گی چلیا رُوح دی کلا ہلی تِتر بولیا شگن مناونے نُوں
اَیتوار نہ پچُھیا کھیڑ یاں نے جو گی آندا نیں سیس مناونے نُوں
ویکھو عقل شعُور جو ماریو نیں طعمہ باز دے ہتھ پھڑ اونے نُوں
بھُکھا کھنڈ تے کھیردا بھیا راکھا رنڈا گھلیا ساک کراونے نُوں
سَپ مَکر دا پَری دے پَیر لڑ یا سلیمان آیا جھاڑ ا پاونے نُوں
انجان جہان ہٹا دِتا آئے ماندری کیل کروانے نُوں
راکھا جواں دے ڈھیر دا گدھا ہویا اَنھا گھلیا حرف لکھاونے نُوں
نیت حاص کر کے انہاں سد آندا میاں آیا ہے رَن کھِسکاونے نُوں
اُوہناں سپ دا ماندری ڈُھونڈھ آندا سگوں آیا سپ لڑ اونے نُوں
وسدے جھگڑ ے چَوڑ کراونے نُوں مُڈھوں پٹ بُوٹا لیندو جاونے نُوں
وارث بندگی واسطے گھلیا سئیں آ جُٹیا پہننے کھاونے نُوں
580
بھلا ہویا بھیناں ہیر بچی جانوں مَن مَنے دا وَید ہُن آیا نی
دُکھ درد گئے سبھے ہیر والے کامل ولی نے پھیرڑ ا پایا نی
جیہڑ ا چھڈچودھرایاں چاک بنیا وَت اوس نے جوگ کمایا نی
جیندی ونجھلی دے وچ لکھ منتر اوہو رب نے وَید ملایا نی
شاخاں رنگ برنگیاں ہون پیدا ساون ماہ جیوں مِینہ وسایا نی
نالے سہتی دے حال تے رب ترٹھا جو گی دلیاں دا مالک آیا نی
تِناں دِھراں دی ہوئی مراد حاصل دھواں ایس چروکناپایا نی
ایہدی پھری کلام اج کھیڑ یاں تے اسم اعظم اثر کرایا نی
مجمان جیوں آوندا لین و وہٹی اگوں سا ہوریاں پلنگ وچھایا نی
ویر ارادھ ویکھو ایتھے کوئی ہوسی جگ دھوڑ بھُلاوڑ ا پایا نی
منتر اِک تے پُتلیاں دوئیں اُڈن اللہ والیاں کھیل رچایا نی
کھِسکو شاہ ہوری اج آن لتھے تنبوآن اُدھالواں لایا نی
دھواں مار بیٹھا جو گی مدتاں دا اج کھیڑ یاں نے خیر پایا نی
کَکھوں لکھ کر دے خدا سچا دُکھ ہیر دا رب گوایا نی
اُوہناں سِکدیاں دی دعا رب سُنی اوس وانڈھڑ ی دا یار آیا نی
بھلا ہویا جے کسی دی آس پنی رب وچھڑ یا لعل ملایا نی
سہتی اپنے ہتھ اختیار لے کے ڈیرہ ڈوماں دی کوٹھڑ ی پایا نی
رَناں موہ کے لین شہزادیاں نُوں ویکھو افترا کون بنایا نی
آپے دھاڑ وی دے اگے مال دِتا پچھوں سانگھرو ڈھول وجایا نی
بھلکے ایتھے نہ ہوسن دو کُڑ یاں سانُوں شگن ایہو نظر آیا نی
وارثؔ شاہ شیطان بدنام کرسو لُون تھال دیوچ بھنایا نی

581
کُڑ یاں آکھیا آن کے ہیر تائیں اَنی وَہوٹیے اج ودھائیں نی
ملی آب حیات پیاسیاں نُوں ہُدے جو گیاں دے وچ آئیں نی
تیتھوں دوزخے دی آنچ دُور ہوئی رب وچ بہشت دے پائیں نی
جوڑ ی رب نے میل کے تارئیں توں موتی لعل دی نال پُرائیں نی
وارثؔ شاہ کہ ہیر دی سس تائیں اج رب نے چوڑ کرائیں نی

 

582
جو گی آکھیا پھرے نہ مرد عورت پوے کسے دا نہ پر چھانونا و و
کراں بیٹھ نویکلا جتن گوشے کوئی نہیں جے چھنج پواونا و و
کن سن وچ و وہٹری آن پایو نہیں دھم تے شور کراونا و و
اِکو آدمی آونا ملے ساتھے اَوکھا سپ دا روگ گواونا و و
کواری کُڑ ی دا رکھ وچ پیر پاے ئے نہیں ہور کسے ایتھے آونا و و
سَپ نس جائے چھل مار جائے کھرا اوکھڑ ا چھلا کماونا و و
لکھیا سَت سے وار قرآن اندر ناہیں چھڈ نماز پچھوتاونا و و
وارثؔ شاہ نکوئی تے بندگی کر وَت نہیں جہان تے آونا و و
583
سہتی کُڑ ی نُوں سَد کے سونپیو نیں منجا وچ ایوان دے پائیکے تے
پِنڈوں باہرا ڈُوماں دَا کوٹھڑ اسی اوتھے دِتی نیں تھانو بنائیکے تے
جو گی پلنگ دے پاس بہایو نیں آئے بیٹھا ہے شگن منائیکے تے
ناڈھو شاہ بنیا مست ہو عاشق معشوق نُوں پاس بہائیکے تے
کھیڑ ے آپ جاگھریں بے فکر ستے طعمہ باز دے ہتھ پھڑ ائیکے تے
سر تے ہو ونی آئیکے کوُکدی ہے چٹکی مار دی ہتھ بنائیکے تے
اوس کھیہ سر گھت کے پِٹنائیں جنہاں ویاہیوں دھڑ ی گُندائیکے تے
وارثؔ شاہ ہُن تنہاں نے وَین کرنے جنہاں ویاہیوں گھوڑ یاں گائیکے تے
584
ادھی رات رانجھے پیر یاد کیتے طرہ خضر دا ہتھ لَے بولیائی
شکر گنج دا لے رومال چُمے وچ مشک تے عطر دے جھولیا ای
خنجر کڈھ مخدوم جہانیے دا وچوں روح رنجھیٹے دا ڈولیا ای
کھونڈی پیر بہاؤ الدین والی مندرا لال شہباز دا ٹولیا ای
پیر بہاوالدین زکریے دھمک دِتی کندھ ڈھائیکے راہ نُوں کھولیا ای
جاہ بیٹھا ہیں کاسنوں اُٹھ جٹا سویں ناہیں تیرا راہ کھولیا ای
وارثؔ شاہ پچھوتا سیں بندگی نوں عزرائیل جاں دھون چڑ ھ بولیا ای
585
نکل کوٹھیوں تُرن نُوں تیار ہویا سہتی آن حضُور سلام کیتا
بیڑ ا لا بَنے اساں عاجزاں دا رب فضل تیرے اُتے عام کیتا
میرا یار ملاونا واسطہ ای اساں کم تیرا سر انجام کیتا
بھابی ہتھ پھڑ ائی کے تور دِتی کم کھیڑ یاں دا سبھو خام کیتا
تیرے واسطے ماپیاں نال کیتی جو کجُھ علی ؓ دے نال غلام کیتا
جو کجُھ ہو ونی سیتا دے نال کیتی اتے دہسرے نال جو رام کیتا
وارثؔ جس تے آپ مہربان ہو وے اوتھے فضل نے آن مقام کیتا
586
رانجھے ہتَھ اُٹھا دُعا منگی رَبا میلنا یار گوارنی دا
ایس حُب دے نال ہے کم کیتا بیڑ ا پار کرنا کم سارنی دا
پنجاں پیراں دی تُرت آواز ہُوئی رَبا یار میلیں ایس یارنی دا
فضل رب کیتا یار آئے ملیا اوس شاہ مُراد پُکارنی دا
587
ڈاچی شاہ مراد دی آن رنگی اتوں بولیا سائیں سوارے ئے نی
شالہ ڈھک آویں ہُش ڈُھک نیڑ ے آ چڑ ھیں کجاوے تے ڈارے ئے نی
میری گئی قطار کراہ کھتھی کوئی سحر کیتو ٹونے ہارے ئے نی
وائی سوئی دی پوتَری ایہہ ڈاچی گھِن جھوک پلانے دی لاڑ ے ئے نی
وارثؔ شاہ لنگور دی بھین دُھدھل ایہہ فرشتیاں ات چتارے ئے نی
588
سہتی لئی مُراد تے ہیر رانجھے رواں ہو چلے لاڑ ے لاڑ یاں نیں
راتو رات گئے لے کے باز کونجاں سریاں ناگاں دیاں شینہاں لتاڑ یاں نیں
آپودھاپ گئے لے کے وا ہو واہی بگھیاڑ اں نے ترنڈیاں پاڑ یاں نیں
فجر ہوئی کڑ اؤآں گج گھتے ویکھ کھیڑ یاں واہراں چاڑ ھیاں نیں
جڑ اں دین ایمان دیاں کٹنے نُوں ایہہ مہریاں تیز کُہاڑ یاں نیں
میاں جنہاں بیگانڑ ی نار رانوی ملن دوزخوں تا چواڑ یاں نیں
وارثؔ شاہ نائیاں نال جنگ بدھا کھیڑ یاں کُل منائیکے داڑ ھیاں نیں

589
اِک جاہن بھَنے بہت نال خوشیاں بھلا ہویا فقیراں دی آس ہوئی
اِک جان روندے جُوہ کھیڑ یاں دی اَج ویکھوتاں چوڑ نخاس ہوئی
اِک لے ڈنڈے ننگے جان بھَنے یارو پئی سی ہیر اُداس ہوئی
اِک چُتڑ وجاوندے پھرن بھوندے جو مراد فقیراں دی راس ہوئی
وارثؔ شاہ کیہ مُن دیاں ڈھل لگے جدوں اُسترے نال پٹاس ہوئی
590
پہلی ملی مُراد نُوں جا واہر اگوں کٹک بلوچاں نے چاڑ ھ دِتے
پکڑ ترکشاں اتے کما ن دوڑ ے کھیڑ ے نال ہتھیاراں دی باڑ دِتے
مار برچھیاں آن بلوچ کڑ کے تیغاں مار کے واہرو جھاڑ دِتے
مار ناوکاں مورچے بھن دِتے مار جھاڑ کے پنڈ وِچ واڑ دِتے
وارثؔ شاہ جان رب نے مہر کتی بَدل قہر دے لُطف نے پاڑ دِتے
591
دوئیاں واہراں رانجھے نُوں آن ملیاں سُتا پیا اُجاڑ وچ گھیریو نیں
دُند مار دے برچھیاں پھیر دے نیں گھوڑ ے وِچ میدان دے پھیریو نیں
سر ہیر دے پٹ تے رَکھ سُتا سَپ مال توں آن کے چھیڑ یو نیں
ہیر پکڑ لئی رانجھا قید کیتا ویکھو جو گی نُوں چا کھیہڑ یو نیں
لاہ سیلھیاں بنھ کے ہتھ دو ویں پنڈا چابکاں نال اچڑ یو نیں
وارثؔ شاہ فقیر اللہ دے نُوں مار مار کے چا کھدیڑ یو نیں
592
ہیر آکھیا سُتے سو سبَھ مُٹھے نیند ماریا راجیاں رانیاں نُوں
نیند ولی تے غوث تے قطب مارے نیند لُٹیا راہ پندھانیاں نُوں
ایس نیند نے شاہ فقیر کیتے رو بیٹھے نیں وقت وہانیاں نُوں
نیند شیر تے دیو امام کُٹھے نیند ماریا وڈے سیانیاں نُوں
سُتے سوئی و گتڑ ے ادھم وانگوں غالب نیند ہے دیورنجانیاں نُوں
نیندہیٹھ سوٹیا سلیمان تائیں دیندی نیند چھُڈا ٹکانیاں نُوں
نیند پُتر یعقوب ؑ دا کھُوہ پایا سُنیا ہوسیا یوسفیؑ دانیاں نُوں
نیند ذبح کیتا اسماعیل ؑ تائیں ے ُونس ؑ پیٹ مچھی وِچ پانیاں نُوں
نیند فجر دی قضا نماز کر دی شیطان دے تنبواں تانیاں نُوں
نیند ویکھ جو سسی نُوں وَخت پایا پھرے ڈھونڈھدی بارون وہانیاں نُوں
رانجھے ہیر نوں بنھ لے ٹرے کھیڑ ے دونویں روندے نیں وقت وہانیاں نُوں
ساڈھے تن ہتھ زمیں ہے مِلک تیری وارثؔ ولیں کیوں ایڈولانیاں نُوں
593
ہا ہا مُٹھی مَت نہ لئیا دِتی عقل ہزار چکیٹیا وے
وَس پیوں توں ویریاں سانویاں دے کیہی واہ ہے مُشک لپیٹیا وے
جیہڑ ا کھنڈیا وِچ جہان جھیڑ ا نہیں جاونا مُول سمیٹیا وے
راجہ عدلی ہے تخت تے عدل کر دا کھڑ ی بانہہ کر کُوک رنجھیٹیا وے
بناں عمل دے نہیں نجات تیری پیا مارئیں قطب دیا بیٹیا وے
نہیں حُور بہشت دی ہو جاندا گدھا زری دے وچ لپیٹیا وے
اَثر صحبتاں دے کر جان غلبہ جا راجے دے پاس جٹیٹیا وے
وارثؔ شاہ میاں لوہا ہوئے سوئنا جتھے کیمیا دے نال بھیٹیا وے
594
او کو کیتا ئے کُوک رانجھے اُچا کُوکدا چانگراں دھراسدا ای
بُو بُو مار کے لِلکراں کرے دھماں راجے پُچھیا شور وسواسدا ای
رانجھے آکھیا راجیا چریں جیویں کرم رب دا فکر غم کاسدا ای
حکم ملک دِتا تینوں رب سچے تیرا راج تے حکم آکاس دا ای
تیری دھانک پئی اے روم شام اندر بادشاہ ڈرے آس پاس دا ای
تیرے راج وچ بنا تقصیر لُٹیا نہ گناہ تے نہ کوئی واسطہ ای
مکھی پھاس دی شہد وچ ہو نیڑ ے وارثؔ شاہ ہُن جَگ وِچ پھاسدا ای
595
پلُو پھیر کے رانجھے فریاد کیتی بھلا سُنی دا عدلیا راج تیرا
زور و زور لے چلے نیں مال میرا تاں میں ہویا ہاں آن محتاج تیرا
سبھ مِیر اُمراء ورثاء تیرے بھلا نظر آیا مینوں ساج تیرا
میری غور کرسیں تیرا بھلا ہوسی رب آپ سوار سی کاج تیرا

596
راجے حکم کیتا چڑ ھی فوج بانکی آ راہ وچ گھیریا کھیڑ یاں نُوں
تُسیں ہو سدھے چلو پاس راجے چھڈ دیو کھاں چھل دریڑ یاں نُوں
راجے آکھیا چور نہ جان پاوے چلو چھڈ دیو جھگڑ یاں جھیڑ یاں نُوں
پکڑ وچ حضور دے لیاؤ حاضر راہ زناں تے کھوہڑ وبیڑ ھیاں نُوں
بنھ کھڑ اں گے اکے تاں چلو آپے نہیں جان دے اسیں بکھیڑ یاں نُوں
وارثؔ شاہ چند سُور جاں گرہن لگے اوہ بھی پھڑ ے نیں اپنے پھیڑ یاں نُوں
597
کھیڑ ے راجے دے آن حضور کیتے صورت بنی نیں آن فریادیاں دے
رانجھے آکھیا کھوہ لے چلے نڈھی ایہہ کھوہڑ و پرہے بیدادیاں دے
میتھوں کھوہ فقیرنی اُٹھ نٹھے جیویں پیسیاں نُوں ڈُوم شادیاں دے
میرا نیانو تیرے اگے رائے صاحب ایہہ وڈے دربار نیں آدیاں دے
جے تاں داڑ ھیاں پگڑ یاں ویکھ بھلیں شیطان ہن اندروں وادیاں دے
وارثؔ باہروں سوہے تے سیاہ اندروں تنبو ہون جویں مالزادیاں دے
598
کھیڑ یاں جوڑ کے ہتھ فریاد کیتی نہیں وقت ہُن ظلم کماونے دا
ایہہ ٹھگ جے محضری وڈا گھوٹھا سحر جان دا سرہوں جماونے دا
ویہڑ ے وڑ دیاں نڈھیاں موہ لُیس اس تے علم جے رناں ولاونے دا
ساڈی نُونہہ نُوں اِک دن سَپ لڑ یا اوہ وقت سی ماندری لیاونے دا
سہتی دسیا جو گیڑ ا باغ کالے ڈھب جان دا جھاڑ یاں پاونے دا
منتر جھاڑ نے نُوں اساں سد آندا سانُوں کم سی جند چھڈاونے دا
لیندو دوہاں نُوں راتوں ہی رات نٹھا فقر ولی الہٰ پہراونے دا
راجے چوراں تے یاراں نوں ماردے نیں سولی رسم ہے چور چڑ ھاونے دا
اقتلو الموذیات قبل الایذاء کیہا فائدہ جھگڑ یاں پاونے دا
بھلا کریں تاں ایس نُوں مار سٹیں حکم آیا ہے چور مُکاونے دا
بادشاہ تھوں عدل ہی پچھین گے وقت آوسی عمل تُلاونے دا
599
رانجھے آکھیا سوہنی رَن ڈٹھی مگر لگ میرے آئے گھیریا نیں
نَٹھا خوف تھوں ایہہ سن دیس والے پچھے کٹک از غیب دا چھیڑ یا نیں
پنجاں پیراں دی ایہہ مجاورانی انہاں کدھروں ساک سہیڑ یا نیں
سبھ راجیاں انہاں نُوں دھک دِتا تیرے ملک وچ آء کے چھیڑ یا نیں
ویکھو وچ دربار دے جھُوٹھ بولن ایہہ وڈا ہی پھیڑ نا پھیڑ یا نیں
مجروح ساں غماں دے نال بھڑ یا میرا اَلڑ ا گھاء اُچیڑ یا نیں
کوئی روز جہان تے واؤ لینی بھلا ہویا نہ چاء نبیڑ یا نیں
آپ وارثی بنے ایس و وہٹڑ ی دے مینوں مار کے چا کھدیڑ یا نیں
راجہ پُچھدا کراں میں قتل سارے تیری چیز نُوں راہ جے چھیڑ یا نیں
سچ آکھ توں کُھل کے کراں پُرزے کوئی بُرا جے ایس نال پھیڑ یا نیں
چھڈ ارلیاں جوگ بھجا نٹھے پر کُھوہ نُوں اجے نہ گیڑ یا نیں
وارثؔ شاہ میں گرد ہی رہیا بھوندا سُرمے سرمچو نہیں لویڑ یا نیں

 

600
راجے آکھیا تُساں تقصیر کیتی ایہہ وڈا فقیر رنجانیا جے
نک کن وڈھا دیاں چاڑ ھ سُولی ایویں گئی ایہہ گل نہ جانیا جے
رجے جٹ نہ جان دے کسے تائیں تُسیں آپنی قدر پچھانیا جے
رَناں کھوہ فقیراں دیاں راہ مارو تنبو گرب گمان دے تانیا جے
راتیں چور تے دینہہ اُدھالیاں تے شیطان وانگوں جگ رانیا جے
قاضی شرع دا تُساں نُوں کرے جھُوٹھا موج سولیاں دی تُسیں مانیا جے
اِیہہ نِت ہنکار نہ مال رہندے کدی موت تحقیق پچھانیا جے
وارثؔ شاہ سرائے دی رات وانگوں دُنیا خواب خیال کر جانیا جے

601
جدوں شرع دے آن کے رجوع ہوئے قاضی آکھیا کرو بیان میاں
دیو کھول سناء کے بات ساری کراں عمر ؓ خطاب دا نیاں میاں
کھیڑ ے آکھیا ہیر سی ساک چنگا گھر چوچک سیال دے جان میاں
اجو کھیڑ ے دے پُت نُوں خیر کیتا ہور لا تھکے لوک تان میاں
جنج جوڑ کے اساں ویاہ آندی ٹکے خرچ کیتے خیر دان میاں
لکھ آدماں دی ڈھکی لکھمی سی ہندو جان دے تے مسلمان میاں
دور رسم کیتی ملاں سد آندا جس نُوں حفظ فقہ قرآن میاں
مُلاں شاہداں نال وکیل کیتے جیویں لکھیا وچ فرقان میاں
اساں لاء کے دم دواہ آندی دیس ملک رہیا سبھو جان میاں
راون وانگ لے چلیا سیتا تائیں ایہہ چھوہرا تیز زبان میاں
وارثؔ شاہ نونہہ رہے جے کویں ساتھے ربا جُمل دار ہے ایمان میاں
602
راجا آکھدا پچھو کھاں ایہہ چھاپا کتھوں دامنے نال چموڑ یا جے
راہ جاندڑ ے کسے نہ پون چمبڑ ایہہ بھُوتنا کِتھوں سہوڑ یا جے
سارے مُلک جو جھگڑ دا نال پھریا کسے ہٹکیا تے ناہیں ہوڑ یا جے
وارثؔ شاہ کسمبھے دے پھُوگ وانگوں اوہدا اُکڑ ا رسا نچوڑ یا جے
603
کتھوں آیا کال وچ بھُکھ مردا ایہہ چاک سی مہر دیاں کھولیاں دا
لوک کرن وچار جوان بیٹی اوہنوں فکر شریکاں دیاں بولیاں دا
چھیل نڈھڑ ی ویکھ کے مگر لگا ہلیا ہویا سیالاں دیاں گولیاں دا
مہیں چار کے مچیا دعویاں تے ہویا وارثی ساڈیاں ڈولیاں دا
موجو چوہدری دا پُت آکھدے سن پچھلگ ہزارے دیاں ڈولیاں دا
حق کریں جو عمر خطاب کیتا ہتھ وَڈھنا جھُوٹھیاں رولیاں دا
نوشیرواں گدھے دا عدل کیتا اَتے کنجری عدل تنبولیاں دا
ناد کھپری ٹھگی دے باب سارے چیتا کریں دھیان جے جھولیاں دا
منتر مار کے کھنبھ دا کرے کُکڑ بیر نم دیاں کرے ممولیاں دا
کنگھی لوہے دی تاء کے پٹے وا ہے سردار ہے وڈے کسبولیاں دا
انب بیج تندور وچ کرے ہریا بنے مکیوں بالکا اولیاں دا
وارثؔ شاہ سب عیب دا رب محرم اینویں سانگ ہے پگڑ یاں پولیاں دا
604
قاضی آکھیا بول فقیر میاں چَھڈ جھُوٹھ دے دَب دڑ یڑ یاں نُوں
اصل گل سو آکھ درگاہ اندر لایذکر جھگڑ یاں جھیڑ یاں نُوں
سارے دیس وچ ٹھٹھ ہوسنے نڈھی دونویں پھڑ ے ہو آپنے پھیڑ یاں نُوں
پچھے میل کے چویا رڑ کیائی اوہ رواسی وقت سہیڑ یاں نُوں
بھلے جٹاں دی شرم توں لاہ سٹی خوار کیتا ای سیالاں تے کھیڑ یاں نُوں
پہلا مچیوں آن کے دعویاں تے سلام ہے وَل چھلاں تیریاں نُوں
آبھو بھُن دیاں جھاڑ کے چَب چُکوں ہُن وہوٹڑ ی دے ایہہ کھیڑ یاں نُوں
آؤ ویکھ لو سنن گِنن والیو ایہہ ملاح جے ڈوب دے بیڑ یاں نُوں
دُنیا دار نُوں عورتاں زُہد فقراں میاں چھڈ کرشہدیاں جھیڑ یاں نُوں
قاضی بہت جے آؤندا ترس تینوں بیٹی اپنی بخش دے کھیڑ یاں نُوں
نِت مال پرائے جو چور کھاندے ایہہ دس مسئلے راہیں بیڑ ھیاں نُوں
چھڈ جا حیا دے نال جٹی نہیں جانسیں دُریاں میریاں نُوں
غنی کل جہان دے پکڑ یں گے وارثؔ شاہ فقیر دے پھیڑ یاں نُوں
605
قاضی کھوہ دِتی ہیر کھیڑ یاں نُوں مارو ایہہ فقیر دغولیا جے
وچوں چور تے یار ہے لُچ لُنڈا ویکھو باہروں ولی تے اولیا جے
دغادار تے جھاگڑ و کلاکاری بن پھرے مشائخ مولیا جے
جدوں دَغے تے آوے تاں صفا گالے اکھیں میٹ بَہے جاپے رولیا جے
606
ہیر کھوہ کھیڑ ے چلے وا ہو واہی رانجھا رہیا مونہہ گنجھ حیران یارو
اُڈ جائی کے نگھرے غرق ہو وے ویل دیس نہ زمین اسمان یارو
کھیپ مارلئے کھیتڑ ے سڑ ے بوہل حق عملیاں دے رُڑ ھ جان یارو
ڈوراں ویکھ کے میر شکار رو ون ہتھوں جنہاں دیوں باز اُڈ جان یارو
اوہناں ہوش تے عقل نہ تھانو رہندا سریں جنہاں دے پون ودان یارو
ہیر لاہ کے گُھنڈ حیران ہوئی ستی چخا دے وچ میدان یارو
تِکھا دیدڑ ا وانگ مہاستی دے مل کھڑ ی سی عشق میدان یارو
وچ اوڈھنی سہم دے نال چھپی جیویں وچ قربان کمان یارو
کھونڈے اتے چو گان لے دیس نٹھا ویکھاں کیہڑ ے پھندے جان یارو
چُپ شل ہو بولنوں رہی جٹی بِناں رُوح دے جیویں انسان یارو
وارثؔ شاہ دو ویں پریشان ہوئے جیویں پڑ ھیاں لاحول شیطان یارو
607
رانجھا آکھدا جا کیہ ویکھدی ہیں بُرا موت تھیں ایہہ وجوگ ہے نی
پئے دھاڑ وی لُٹ لے چلے مینوں ایہہ دُکھ کیہ جان دا لوگ ہے نی
ملی سیدے نُوں ہیر تے سواہ مینوں تیرا نام تے اساں نُوں ٹوگ ہے نی
بُکل لیف دی جپھیاں و وہوٹیاں دیاں ایہہ رُت سیال دا بھوگ ہے نی
سوکن رن گوانڈھ کُپتیاں دا بھلے مرد دے باب دا روگ ہے نی
خوشی کِت ہو ون مرد پھُل وانگوں گھریں جنہاں دے نِت دا سوگ ہے نی
تنہاں وچ جہان کیہ مزا پایا گل جنہاں دے ریشٹہ جوگ ہے نی
جیہڑ ا بناں خوراک دے کرے کشتی اوس مرد نُوں جانیے پھوگ ہے نی
اسمان ڈھیہ پوے تاں نہیں مردے باقی جنہاں دی زمین تے چوگ ہے نی
جدوں کدوں محبوب نہ چھڈنا ایں کالا ناگ خدا دا جوگ ہے نی
کانوکُونج نُوں ملے تے شیر پھوی وارثؔ شاہ ایہہ دُھروں سنجوگ ہے نی؟
608
ہر وقت جے فضل دا مینہ وسے بُرا کون مناوندا وُٹھیاں نُوں
لب یار دے آبِ حیات باجھوں کون زندگی بخش دا کُٹھیاں نُوں
دو ویں آہ فراق دی مار لَیے کرامات مناؤندی رُٹھیاں نُوں
وارثؔ مار کے آہ تے شہر ساڑ وں بادشاہ جانے اساں مُٹھیاں نُوں
609
ہیر نال فراق دے آہ ماری ربا ویکھ اساڈیاں بھکھن باہیں
اگے اگ پچھے سَپ شینہہ پاسیں ساڈی واہ نہ چلدی چوہیں راہیں
اکے میل رنجھیٹڑ ا عمر جالاں اکے دوہاں دی عمر دی الکھ لاہیں
ایڈا قہر کیتا دیس والیاں نے ایس شہر نُوں قادرا اگ لاہیں

 

اوہ ایس لئی کہ اوہ سارے لفظ پہلے بنداں وچ کِتے نہ کِتے لنگ گئے نیں ۔ ویسے اگے کج ہور وی بند نیں میں مکمل کرریہا واں انشاءاللہ۔

 

610
ربا اوہ پائیں قہر شہر اُتے جیہڑ ا گھت فرعون ڈُبایا ای
جیہڑ ا نازل ہویا زکریے تے اوہنوں گھَت شریہنہ چروایا ای
جیہڑ ا پاء کے قہر تے نال غصے وچ اگ خلیل ؑ پوایا ای
جیہڑ ا پاء کے قہر تے سٹ تختوں سلیمان ؑ نوں بھٹھ جھلکایا ای
جیہڑ ے قہر دا یونس ؑ تے پیا بدل اونہوں ڈمبھرے تھوں نگلوایا ای
جیہڑ ے قہر تے غضب دی پکڑ کاتی اسماعیل ؑ نوں ذبح کرایا ای
جیہڑ ا گھتیو غضب تے وڈا غصہ یوسف ؑ کھُوہ دے بند پوایا ای
جیہڑ ے قہر دے نال پھر شاہ مرداں اکس نفر توں قتل کرایا ای
جیہڑ ے قہر دے نال اس بُڈھڑ ی توں امیر حمزہؓ نُوں چا مروایا ای
جیہڑ ے قہر دے نال یزیدیاں توں امام حُسین ؓ نوں چا کہایا ای
ککی بھوہری تیز زبان کولوں حسن ؓزہر دے نال مروایا ای
اوہا قہر گھتیں ایس دیس اُتے جیہڑ ا ایتناں دے سر آیا ای

611
رانجھے ہتھ اُٹھا دُعا منگی تیرا نام قہار جبار سائیں
توں تاں آپنے نانو نیانو پچھے ایس دیس تے غیب دا غضب پائیں
سارا شہر اُجاڑ کے ساڑ سایاں کویں مجھ غریب دی داد پائیں
ساڈی شرم رہسی کرامات جاگے بنے بیڑ یاں ساڈیاں چا لائیں
612
جویں اند تے قہر دی نظر کر کے مہگھا سروں پری لٹوایا ای
سرگاپُری، امرپُری اندپُڑ یاں دیوپُری مکھوآسن لایا ای
قہر کریں جیوں بھدر کاکوہ ماریائی چنڈ منڈمہگھا اُتے دھایا ای
رکت بیج مہگھا سروں لا سبھے پرچنڈ کر پلک وچ آیا ای
اوہا کروپ کر جیہڑ ا پیا جو گی بشوا متروں کھیل کروایا ای
اوہا کرودھ کر جیہڑ ا پاء راون رام چند تھوں لنک لٹوایا ای
اوہا کروپ کر جیہڑ ا پانڈواں تھوں چکھا بوہ دے وچ کروایا ای
دھرونا چار جولائیکے بھیم بھیکھم جیہڑ ا کیرواں دے گل پایا ای
قہر پاء جو گھت ہرناکشے تے نال نکھاں دے ڈھڈ پڑ وایا ای
گھت کروپ جو پائیکے کنس راجے بودی کاہن تھوں چا پٹایا ای
گھت کروپ جو پائے کلکیتھرے نُوں کئی کھوہنی سین گلوایا ای
گھت کروپ جو دروپدی نال ہوئے پت نال پرانت بچایا ای
گھت کروپ جو رام دی ہیٹھ گھت موں سروپ نکھابن نک کروایا ای
جدھ وچ جو رام نل نیل لچھمن کُنبھ کرن دے باب بنایا ای
گھت کروپ جو رام نیں کرودھ کر کے بلی سندھ دی کھیڈ مکایا ای
گھت کروپ جو بالی تے رام کیتا اتے تارکا پکڑ چروایا ای
گھت کرودھ سبا ہومریچ ماریو مہاندیو دا کنڈھ بھنایا ای
اوہ کروپ کر جیہڑ ا اتنیاں تے جُگا جُگ ہی دُھم کرایا ای
اُسدا آکھیا رب منظور کیتا تُرت شہر نُوں اگ لگائیا ای
جدوں اگ نیں شہر نُوں چوڑ کیتا دُھم راجے دے پاس پھر آای
وارثؔ شاہ میاں وانگ شہر لنکا چاروں طرف ہی اگ مچائیا ای
613
لگی اگ چوطرف جاں شہر سارے کیتا صاف سبھ جھُگیاں جھاہیاں نُوں
سارے دیس وچ دُھم تے شو رہویا خبراں پہنچیاں پاندھیاں راہیاں نُوں
لوکاں آکھیا فقر بددُعا دِتی راجے بھیجیا تُرت سپاہیاں نُوں
پکڑ کھیڑ یاں نُوں کرو آن حاضرنہیں جان دے ضبط بادشاہیاں نُوں
جائے گھیر آندے چلو ہوؤ حاضر کھیڑ ے پھڑ ے نیں دیکھ لے کاہیاں نُوں
وارثؔصوم صلوٰۃ دی چُھری کپے انہاں دین ایمان دیاں پھاہیاں نُوں
614
ہیر کھوہ کے رانجھے دے ہتھ دِتی کریں جو گیا خیر دُعا میاں
رانجھے ہتھ اٹھائی کے دُعا دِتی تُو شیں ذوا لجلال خدا میاں
تیرے حکم تے مُلک وچ خیر ہو وے تیری دُور ہے کُل بلا میاں
ان دھن تے لچھمی حکم دولت نِت ہو وے ہی دون سوا میاں
گھوڑ ے اُٹھ ہاتھی دم توپ خانے ہند سندھ تے حکم چلا میاں
وارثؔ شاہ رب نال حیا رکھے میٹی مُٹھ ہی دے لنگھا میاں
615
لیکے چلیا اپنے دیس تائیں چل نڈھیے رب ودھائیں نی
چودھرانیے تخت ہزارے دے ئے پنجاں پیراں نے آن بہائیں نی
کڈھ کھیڑ یاں توں رب دتئیں توں اُتے مُلک پہاڑ پہنچائیں نی
ہیر آکھیا ایویں جے جا وڑ ساں رناں آکھسن اُدھلے آئیں نی
پے ئے سا ہورے ڈوب کے گالیو نی کھوہ کن نوالیاں آئیں نی
لاواں پھیریاں عقد نکاح باجھوں ایویں بودلی ہوئیکے آئیں نی
گھت جادوڑ ا دیو نے پری ٹھگی حور آدمے دے ہتھ آئیں نی
وارثؔ شاہ پریم دی جڑ ھی گھتی مستانڑ ے چاک رہائیں نی

616
رناں دیس پہاڑ دی ٹھیکری دیاں آئیاں ہوئیکے دُھنبلا بڈا بھارا
راجے ماہنواں جیو کون سیوکناں کدے پریم دی جھوک تھیں جیومہارا
تھارو اتھرو تھار ہی تھار جاندے اُناکیہ کون چڑ ھو اپرادھ بھارا
ایڈو دین آدھان کلاء کے تے مہارے دیس کو لُٹیے جان کارا
دھری راجے کو ماہنواں کہ لتے کی بی کانڈ اندھیری ہے چڑ ھی دھاڑ ا
بہرم گلے کوں پیر پنجال بھیتر بلہو گھاٹ کوں کوبڑ ے چلن ہارا
کدے کدے ونجھیں چھکے ماہنواں و و جنگھیں کاپ سٹوں جویں کنٹ کارا
کی بی لاڑ یاں کبی گلائی منڈی وارثؔ کون کوراج کرکھیڈ دھارا
617
تھارو سسرو کون کیہ مات پتروکن کن ہو بدائی کون کولڑ و ری
کدی ویشرو چندر مکھ کال بیدھی ایرو لاگڑ وبھٹ کِن کھلڑ و ری
اٹھکھیلڑ وکھیل کتکنے دھایو کرٹھاک کن دیس لے چلڑ و ری
دھوں دھار کے کیل لے دھونس دھانکو سروسیہ بسرت الولڑ و ری
انی تھرہری کالجا کوں دھاگیو ٹھاگ وارثو ناتھ لے چلڑ وری
چھٹے ہیر رانجھا دونویں جدوں اوتھوں جوہ جھنگ سیالاں دی چلڑ و ری
618
را ہے راہ جاں سیالاں دی جُوہ آئی ہیر آکھیا ویکھ لے جُوہ میاں
جتھوں کھیڈ دی گئے ساں چوچ کر دے تقدیر لا ہے وچ کھُوہ میاں
جدوں جَنج آئی گھر کھیڑ یاں دی طوفان آیا سرِ نُوح میاں
ایہہ تھانو جتھے کیدو پھاٹیا سی وارثؔ سہلیاں بَنھ دھروہ میاں
619
ماہیاں آکھیا جاء کے وچ سیالاں نڈھی ہیر نُوں چاک لے آیا جے
داڑ ھی کھیڑ یاں دی سبھا مُن سُٹی پانی اِک پھوہی ناہیں لایا جے
سیالاں آکھیا پر ہاں نہ جائن کتے جا کے چاکڑ ے نُوں گھریں لیایا جے
آکھو رانجھے نُوں جَنج بنا لیاوے بنھ سہرے ڈولڑ ی پایا جے
جو کجُھ ہین نصیب سو داج دامن ساتھوں تُسیں بھی چا لیجایا جے
ایدھروں ہیر تے رانجھے نُوں لین چلے اودھروں کھیڑ یاں دا نائی آیا جے
سیالاں آکھیا کھیڑ یاں نال ساڈے کوئی خیر دا پیچ نہ پایا جے
ہیر ویاہ دِتی موئی گئی ساتھوں مُنہ دِھی دا نہ وکھایا جے
سَڑ ی تُساں تھوں اوہ کسے کھُوہ ڈُبی کیہا دیس تے پُچھنا لایا جے
ساڈی دِھی دا کھوج مُکایا جے کوئی اساں نُوں ساک دوایا جے
اونویں موڑ کے نائی نُوں تور دِتا ’’مڑ پھیر نہ اساں ول آیا جے ‘‘
اوڑ ک تُساں تے ایہہ اُمید آہی ڈنڈے سُتھریاں وانگ وجایا جے
620
بھائیاں جائی کے ہیر نُوں گھریں آندا رانجھا نال ہی گھریں منگایو نیں
لاہ مُندراں جٹاں مُنا سٹیاں سر سوہنی پَگ بنھایو نیں
کھن گھت اُتے کھنڈ دُدھ چاول اگے رکھ کے پلنگ بہایو نیں
یعقوب ؑ دے پیارڑ ے پت وانگوں کڈھ کھوہ تھیں تخت بہایو نیں
جابھائیاں دی جَنج جوڑ لیاویں اندر واڑ کے بہت سمجھایو نیں
نال دے لاگی خوشی ہو سبھناں طرف گھراں دے اوس پہنچایو نیں
بھائی چارے نوں میل بہایو نیں سبھو حال احوال سنایو نیں
وارثؔ شاہ ایہہ قُدرتاں رب دیاں نیں ویکھ نواں پکھنڈ رچائیو نیں

 

621
رانجھے جائی کے گھرے آرام کیتا گنڈھ پھیریا سُو وِچ بھائیاں دے
سارو کوڑ ما آئی کے گرد ہویا بیٹھا پنچ ہو وِچ بھرجائیاں دے
چلو بھایو ویاہ کے سیال لیاے ئے ہیر لئی ہے نال دعائیاں دے
جَنج جوڑ کے رانجھے تیار کیتی ٹمک چابدھے مگر نائیاں دے
واجے دکھنی دھرگاں دے نال وجن لکھ رنگ چھینے سرنائیاں دے
وارثؔ شاہ وساہ کیہ جیونے دا بندہ بکرا ہَتھ قصائیاں دے
622
سیالاں بیٹھ کے سَتھ وچار کیتی بھلے آدمی غیرتاں پالدے جی
یارو گل مشہور جہان اُتے سانوں مہنے ہیر سیال دے جی
پت رہے گی نہ جے ٹور دِتی نڈھی نال مُنڈے مہینوال دے جی
پھٹ جیبھ دے کا لکاں بیٹیاں دی عیب جواں دے مہنے کال دے جی
جتھوں کھاوندے تتھوں دا برامنگن دغا کرن ہو محرم حال دے جی
قبر وِچ دیوث خنزیر ہوسن جیہڑ ے لاڑ ھ کرن دھن مال دے جی
عورت آپنی کول جے غیر ویکھن غیرت کرن نہ اوس دے حال دے جی
مُنہ تِنہاں دا ویکھنا خُوک وانگوں قتل کرن رفیق جو نال دے جی
سید شیخ نُوں پیر نہ جاننا ایں عمل کرے جے اوہ چنڈال دے جی
ہوء چُوہڑ ا ترک حرام مُسلم، مسلمان سبھ اوس دے نال دے جی
دولتمند دیوث دی ترک صحبت مگر لگیے نیک کنگال دے جی
کوئی کچکرا لعل نہ ہو جاندا جے پرو وے ئے نال اوہ لعل دے جی
زہر دے کے مارے ئے نڈھڑ ی نُوں گنہگار ہو ذوالجلال دے جی
مار سٹیا ہیر نُوں ماپیاں نے ایہہ پیکھنے اوس دے خیال دے جی
بدعملیا! جنہاں تھوں کریں چوری محرم حال تیرے وال وال دے جی
سانوں جنتیں ساتھ رلاونائیں اساں آسرے فضل کمال دے جی
جیہڑ ے دوزخاں نُوں بنھ تورئینگے وارثؔ شاہ فقیر دے نال دے جی
623
ہیر جان بحق تسلیم ہوئی سیالاں دفن کر کے خط لکھایا ای
ولی غوث تے قطب سبَھ ختم ہوئے موت سچ ہے رب فرمایا ای
کل شیٔ ھالک الا وجھہ حکم وچ قرآن دے آیا ای
اساں صبر کیتا تساں صبر کرنا ایہہ دُھروں ہی ہندڑ ا آیا ای
اساں ہور اُمید سی ہور ہوئی خالی جائے اُمید فرمایا ای
ایہہ رضا قطعی نہ ٹلے ہرگز لکھ آدمی تُرت بھجایا ای
ڈیرا پُچھ کے دھیدو دا جا وڑ یا خط روئیکے ہتھ پھڑ ایا ای
ایہہ رو ونا خبر کیہ لیایائی منہ کاس تھوں بُرا بنایا ای
معزول ہویوں تخت زندگی تھوں فرمان تغیر دا آیا ای
میرے مال نُوں خیر ہے قاصداوآکھ کاسنوں ڈسکنا لایا ای
تیرے مال نُوں دھاڑ وی اوہ پیا جس توں کسے نہ مال چھڈایا ای
ہیر موئی نُوں اٹھواں پہر ہویا مینوں سیالاں نے اَج بھجایا ای
وارثؔ شاہ میاں گل ٹھیک جانیں تیتھے کُوچ دا آدمی آیا ای
624
رانجھے وانگ فرہاد دے آہ کڈھی جان گئی سُو ہو ہوا میاں
دو ویں دار فناہ تھیں گئے ثابت جا رُپے نیں دار بقا میاں
دو ویں راہ مجاز دے رہے ثابت نال صدق دے گئے وہا میاں
وارثؔ شاہ اس خواب سرائے اندر کئی واجڑ ے گئے وجا میاں
625
کئی بول گئے شاخ عمر دی تے ایتھے آہلنا کسے نہ پایا ای
کئی حکم تے ظلم کما چلے نال کسے نہ ساتھ لدایا ای
وڈی عمر اوزار اولاد والا جس نُوح طوفان منگایا ای
ایہہ رُوح قلبوت دا ذکر سارا نال عقل دے میل ملایا ای
اگے ہیر نہ کسے نہ کہی ایسی شعر بہت مرغُوب بنایا ای
وارثؔ شاہ میاں لوکاں کملیاں نُوں قصہ جوڑ ہشیار سنایا ای

626
سن یاراں سے اسیاں بنی ہجرت لمے دیس دے وچ تیار ہوئی
اٹھاراں سے تریئیاں سمتاں دا راجے بکرما جیت دی سار ہوئی
جدوں دیس تے جٹ سردار ہوئے گھرو گھری جاں نویں سرکار ہوئی
اشراف خراب کمین تازہ زمیندار نُوں وڈی بہار ہوئی
چور چوہدری یار نی پاکدامن بھُوت منڈلی اِک تھوں چار ہوئی
وارثؔ جنہاں نیں آکھیا پاک کلمہ بیڑ ی تنھاں دی عاقبت پار ہوئی
627
کھرل ہانس دا ملک مشہور ملکا تتھے شعر کیتا نال راس دے میں
پرکھ شعر دی آپ کر لین شاعر گھوڑ ا پھیریا وچ نخاس دے میں
پڑ ھن گبھرو دلیں وِچ خوشیں ہو کے پھُل بیجیا واسطے باس دے میں
وارثؔ شاہ نہ عمل دی راس مَیتھے کراں مان نمانڑ ا کاس دے میں
628
افسوس مینوں اپنی ناقصی دا گنہگاراں نُوں حشر دے صُور دا اے
انہاں مومناں خوف ایمان دا ہے اتے حاجیاں بیت معمور دا اے
صُوبہ دار نُوں طلب سپاہ دی دا اتے چاکراں کاٹ قصور دا اے
سارے ملک خراب پنجاب خراب وچوں سانوں وڈا افسوس قصور دا اے
سانوں شرم حیا دا خوف رہندا جویں موسیٰ ؑ نُوں خوف کوہِ طور دا اے
ایہناں غازیاں کرم بہشت ہو وے تے شہیداں نُوں وعدہ حُور دا اے
ایویں باہروں شان خراب وچوں جویں ڈھول سُہاونا دا دُور دا اے
وارثؔ شاہ وسنیک جنڈیالڑ ے دا شاگرد مخدوم قصور دا اے
ربا آبرو نال ایمان بخشے سانوں آسرا فضل غفور دا اے
وارثؔ شاہ نہ عمل دے ٹانک میتھے آپ بخش لقا حضور دا اے
وارثؔ شاہ ہو وے روشن نام تیرا کرم ہو وے جے رب شکور دا اے
وارثؔ شاہ تے جُملیاں مومناں نُوں حصہ بخشنا اپنے نُور دا اے
629
ختم رب دے کرم دے نال ہوئی فرمایش پیارڑ ے یار دی سی
ایسا شعر کیتا پُر مغز موزوں جیہا موتیاں لڑ ی شہوار دی سی
طُول کھول کے ذکر میان کیتا رنگت رنگ دی خُوب بہار دی سی
تمثیل دے نال بناء کہیا جیہی زینت لعل دے ہار دی سی
جو کو پڑ ھے سو بہت خور سند ہو وے واہ واہ سبھ خلق پُکار دی سی
وارثؔ شاہ نُوں سِک دیدار دی ہے جیہی ہیر نُوں بھٹکنا یار دی سی
630
بخش لِکھنے والیاں جُملیاں نُوں پڑ ھن والیاں کریں عطا سائیں
سُنن والیاں نُوں بخش خوشی دولت رکھیں ذوق تے شوق دا چا سائیں
رکھیں شرم حیا تُوں جملیاں دا میٹی مُٹھ ہی دئیں لنگھا سائیں
وارثؔ شاہ تمامیاں مومناں نُوں دئیں دین ایمان لقا سائیں
631
ہیر رُوح تے چاک قلبوت جانو بالناتھ ایہہ پیر بنایا ای
پنج پیر حواس ایہہ پنج تیرے جنہاں تھاپنا تُدھ نُوں لایا ای
قاضی حق جھبیل نیں عمل تیرے عیال مُنکر نکیر ٹھیرایا ای
کوٹھا گور عزرائیل ہے ایہہ کھیڑ ا جیہڑ ا لیندو ہی روح نُوں دھایا ای
کیدو لنگا شیطان ملعون جانو جس نے وچ دیوان پھڑ ایا ای
سیاں ہیر دیاں رن گھر بار تیرا جنہاں نال پیوند بنایا ای
وانگ ہیر دے بنھ لے جان تینوں کسے نال نہ ساتھ لدایا ای
جیہڑ ا بولدا ناطقہ ونجھلی ہے جس ہوش دا راگ سُنایا ای
سہتی موت تے جسم ہے یار رانجھا ایہناں دوہاں نے بھیڑ مچایا ای
شہوت بھابی تے بھُکھ ربیل باندی جنہاں جنتوں مار کڈھایا ای
جو گی ہے عورت کن پاڑ جس نے سبھ انگ بھبُوت رُمایا ای
دنیا جان ایویں جویں جھنگ پیکے گور کالڑ ا باغ بنایا ای
ترنجن ایہہ بدعملیاں تیریاں نیں کڈھ قبر تھیں دوزخے پایا ای
اوہ مسیت ہے مانو دا شکم بندے جس وچ شب روز لنگھایا ای
عدلی راجہ ایہہ نیک نیں عمل تیرے جس ہیر ایمان دوایا ای
وارثؔ شاہ میاں بیڑ ی پار تیری کلمہ پاک زبان تے آیا ای​

ختم شد

 

جی بلال بھائی ۔ تسی ٹھیک فرمایا ۔
صوفیائے کرام تے عارفانِ حق دے کلام وچہ ایہو وڈی صفت ہوندی اے ۔ سوکھی تے نکی نکی گلاں تے مجازی مثالاں وچوں معرفت دے وڈے وڈے راز سمجھا چھڈدے نیں

 

تسی حکم فرماؤ ۔ کنج دی ترتیب ہونی چاہی دی اے جناب ؟

 

ماشاءاللہ ۔ تہاڈی کوشش نال پوسٹ سوہنی ہوگئی اے۔ اگر تہانوں وقت ملے تے ضرور کردیو۔ نالے کچھ مزید درستگیاں وی جتھے مناسب سمجھو کردیو
خاص طور تے اگر کوئی محسن اردو ترجمہ وی نال کردیوے تے میرا خیال اے " ہیروارث شاہ " اتے تاریخی کم ہووے گا۔

 

نعیم بھائی صاحب،
مہربانی فرما کے اس بند دی چوتھی لائین دا مطلب سمجھا دیو؛
بھلا دس کھاں چریں وچھنیاں نوں کدوں رب سچا گھریں لیاؤندا ای

390
ہیر آکھدی جوگیا جھوٹھ آکھیں کون رُٹھڑے یار ملاؤندا ای
ایہا کوئی نہ ملیا میں ڈھونڈھ تھکی جیہڑا گیاں نوں موڑلیاؤندا ای
ساڈے چم دیاں جُتیاں کرے کوئی جیہڑا جیو دا روگ گواؤندا ای
بھلا دس کھاں چریں وچھنیاں نوں کدوں رب سچا گھریں لیاؤندا ای
بھلا موئے تے وچھڑے کون میلے ایویں جیوڑا لوک دلاؤندا ای
اک باز تھوں کانو نے کونج کھوئی ویکھاں چپ ہے کہ کرلاؤندی ای
اِکس جٹ دے کھیت نوں اگ لگی ویکھاں آن کے کدوں بجھاؤندا ای
دیاں چوریاں گھیو دے بال دیوے وارثؔ شاہ جے سناں میں آؤندا ای

 

الکرم جی ۔ جیویں مرضی وضاحت فرما دیو ۔۔ جے پنجابی وچ ہو جاوے تو بوہتا چنگا رہوے گا۔ مہربانی

 

اتنا بڑا کام کیا ہے، میری نظر میں پنجابی ادب کی اتنی بڑی خدمت انٹرنیٹ پر کوئی نہ کر سکا ہے۔ جناب آپ سے گزارش ہے کہ مکمل کلام کے معنی لکھیں، میں آپ کی کاوش پہ بہت نازاں ہوں۔ دراصل میں خود شاہ صاحب کے کلام پر کام کر رہا ہوں اور میری نظر میں آپ کا کام بہت عمدہ ہے۔ میری نگاہ آپ کی بہت احترام کرتی ہے۔