سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

سیف الملُوک دا پیؤ نُوں جواب​

1
سیف ملُوک جواب پیؤ نُوں، دیندا نال حلیمی
سُن بابل سُلطان مُلک دا ،تُوں ہیں آد قدیمی
2
جے کوئی شاہ زمیں دے، اکثر، تیرے کول سلامی
تاجاں تختاں والے تیری، کردے آن غُلامی
3
درتیرا ہے سجدے لائق قبلے وانگن مینُوں
تیری جان حیاتی میری ،چِر رکھّے ربّ تینُوں
4
شالاسِر میرے پر دائم ،رہے تُساڈا سایہ
تیرے پچّھے جیون نالوں، مرنا بہتر آیا
5
جے کُجھ تُساں نصیحت دِتّی، بھلی میرے حق ساری
پھٹ میرے تے پٹی بدھی، مرہم لائیو کاری
6
پر کُجھ وس نہ میرے بابل، کے کراں مُنہ کالا
ہوندے قابُو کد کوئی چھڈدا، دانش، عقل، سنبھالا
7
جے لکھ عقل تمیزاں کرئیے، اوڑک ہونی ہونا
ہسدیاں کھیڈدیاں کس بھاوے ،بیٹھ غماں وِچ رونا
8
قید کیتا دِل میرا مُورت ،پاکے سخت زنجیراں
ایہو قسمت سی تقدیروں ،کرئیے کے تدبیراں
9
ہُن ایہہ قید نہ میں تھیں چھُٹدی ،نہ ایہہ بھار اُتردا
وس نہیں کُجھ چلدا بابل، چھڈ خیال پُتّر دا
10
میں ہُن ہو چُکّا سؤدائی، جانی تِھیں ہتھ دھوتے
گھر درنُوں ہُن چھڈیا لوڑاں، چایا پُٹّھی مؤتے
11
اندر عِشق جلاندا جیؤں کر ،آتش سُکّیاں پتّاں
مت نئیں دل میرا منّدا، مت ہُن دیؤ متّاں
12
تُسیں کراؤ تؤبہ عِشقوں ،دے دے سِکّھاں متّیں
دِل میرا نئیں توبہ کردا، کہے اگیرے وتّیں
13
جاں جاں اُس مُورت دِی صُورت، مینُوں نہ ہتّھ لگّے
نہ میں شاہی تخت سنبھالاں، نہ کوئی ہور اُسرگّے
14
میرے تھیں ہتھ دھوتوں بابل، میں اج خاص دِیوانہ
جے صُورت ہتھ آئی تاں پھر، کرساں راج شہانہ
15
سُن عذاب جواب پُتّر دا، عاصم شاہ دِل ڈریا
ہو حیران بیٹھا متفکّر زانُو تے سِردھریا
16
اندر اگ اندیشے والی ،بل بل دئے النبے
باہر ہنجُوں مِینہ وساوے، سرد آہیں تھیں کنبے
17
ہائے افسوس میں آپوں، بھانبڑ پاکے تیل مچا یا
کِسے وزِیر صلاح نہ دِتّی، جاں تقصِیرے چایا
18
آپوں ٹھوکر لائی شیشے ،بھج ہویا ہُن ٹُکڑے
کیؤنکر پاج لگّے ہُن ثابت، جے سو لایئے اُکھڑے​

1121​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

باپ دا مُہلت منگنا تے شاہ مُہریاں بابت دسنا​

1
سڑے نصیب اساڈے بیٹا ،دوس نہیں کُجھ تیں نُوں
لوڑکراں ہُن صُورت والی، مُہلت دے کُجھ میں نُوں
2
کرساں لشکر فؤج وزیراں ،ہر ہر مُلک روانے
ڈھونڈن گے اُس صُورت تائیں، گھر گھر بادشہانے
3
جِتّھے سوہنی صُورت ہوسی، کرسن نقش مصوّر
مت کوئی اُس دی مُورت لبّھے آوے تُدھ تصوّر
4
میں جاتا کُجھ ایویں کیویں، ہوگ خیال شہزادے
متّیں لگ وِسار چھڈےگا ،جاں دِن ہوئے زیادے
5
پرہُن خُوب طرح کر سمجھے، گنڈھ پئی ایہہ پکّی
دسّی خبر نجُومی والی، ساری اکھّیں تکّی
6
جیویں کہیا اُس نے اگّے سارا ہویا تِیویں
ایہہ بھی اونویں ہوون لگّا، کہیا نجُومی جیویں
7
گلّیں ول نہیں تُدھ ہونا، نہ صبر کر بہنا
کاہنُوں بھیت چھُپانواں تیں تھیں، لازم ہے ہُن کہنا
8
ایہہ شاہ مُہرے صُورت والے ،جیؤں ہتھ لگّے سانُوں
اوہ حقیقت ساری بیٹا ،دسّاں کھول زُبانُوں
9
باپ میرا سُلطان مُلک دا، شاہ صفوان بہادر
ہِک دن خوشیاں اندر بیٹھا ،بیٹھے کول اکابر
10
میں بھی کول پیو دے آہا ،بیٹھا نال ہُشیاری
اچن چیت ہنیری آئی، لنگّھی پا غبُاری
11
بعد اُس تھیں دو شخص آئے سن ،قد وڈّے رنگ کالے
چھل پیندا تک شکل اُنہاندی، بہت ڈراون والے
12
باپ میرے ول ہو سلامی، چُم زمین ادب دِی
کہن نصیب تُساڈا ہووے ،شاہی عجم عرب دِی
13
بعد دُعائیں تھیں پھر کہندے ،عرض احوال تمامی
بھیجے شاہ سُلیمان پیغمبر، آئے اسی سلامی
14
تُدھ کارن اُس تحفے بھیجے، اے صفوان بہادر
ایہہ تک اسیں لیائے بغچہ، آن کیتو نیں حاضر
15
شاہے حکم دِتّا تاں بغچہ، ڈٹھا کھول وزیراں
کپڑ تھان عجائب نکلے، نالے ایہہ تصویراں
16
مجلس چُپ لگّی تک تُحفہ، بُہت عجائب چیزاں
کُجھ بیان نہ آوے کِسّے ،کر کر رہے تمیزاں
17
ایہہ جامے شاہ مُہرے ڈِٹھّے، جاں حضرت صفوانے
کہن لگّا ایہہ کسب جِنہاندے، دھن اوہ کسبی دانے
18
شاہ مُہرے نُورانی تک کے، آئی شاہ حیرانی
جنہاں پریاں تُحفہ آندا ،پُچھدا اُنہاں نِشانی
19
ایہہ شاہ مُہرے صُورت زُہرے ،دسّو کِتّھوں آئے
کِس کِس صُورت دِی ہے مُورت ،کِس اُستاد بنائے
20
ایسی صُورت دھرتی اُتّے ،سُجھّی نہیں اسانُوں
نبی سلُیماں دسّو یارو ،آندی کِس جہانوں
21
سبھ حقیقت دسّی اوہناں، ہک دِن شاہ سلُیماں
بیٹھا مجلس خوب سُہاکے، رؤنق گہماں گہماں
22
جو کُجھ تابع اُس دِی اندر ،آدم جِن حیواناں
ہر قؤمے دے افسر حاضر ،مجلس بھری دِیواناں
23
بیٹھے پڑھدے سُندے قصّہ ،مہتر یُوسف والا
سُن سُن حُسن اوہدے دِیاں گلّاں، گِھندا شاہ اُجالا
24
مہتر یُوسف جیسی صُورت ،اندر جِن اِنساناں
ہور کوئی بھی ہوسی یارو ،پُچھدا شاہ دِیوا ناں
25
سبھناں عرض گُزاری حضرت ،کد ہوسی کوئی ایسا
اگّے کوئی نہ ہویا سوہنا، مہتر یُوسف جیسا
26
ہِک پری سِی نام عجائز، دانشمند اکابر
سبھناں عِلماں اندر عالم، سبھ ہُنراں وِچ نادر
27
کسباں عِلماں عقلاں ولّوں، ثانی اُس دا ناہا
اُس نے عرض نبی ول کیتی ،سُن تُوں شاہنشاہا
28
جو زبوُر داؤد نبی دِی، میں پڑھیا اُس اندر
نسل تیری تھیں لڑکی ہوسی، رؤشن وانگوں چندر
29
سوہنے نقش تے حُسن بیحدا ،خُوبی بُہت لطافت
رنگ نُورانی انگ سُہیلا ،بے حِساب ملاحت
30
مہتر یُوسف نال برابر، ہوسی حُسن اداؤں
جے کُجھ لکھیا اوہو ہوسی، ناہیں جھُوٹھ خُداؤں
31
رُوپ انُوپ اوہدے دِیاں گلّاں، مُلکاں اندر جاسن
سارے سوہنے اوس وقت دے، اُس درسیس نواسن
32
سچ کلام الٰہی اندر ،ہوسی یوسف ثانی
نام بدیع الجمال کہاسی ،قِسموں پری زنانی
33
ہوگ بیٹی شاہپال شاہے دی، اوہ شاہ رُخ دا بیٹا
نبی سُلیماں نُوں عجائز، دسیا تانا پیٹا
34
ایہہ جو دیس تُساڈا حضرت ،شارستان سُنہری
اِس وچ باغ ارم ہک لاسی، اوس مکان کچہری
35
جوبن اُس دے دی دُھم پیسی، آدم تیک زیادہ
آدمیاں دی قؤمے وِچّوں ،سیف ملُوک شہزادہ
36
شکل اوہدی دا عاشق ہوکے، دیس وطن چھڈ جائیں
گاہ کوہ قاف سمندر باریں ،جا مِلسی اُس تائیں
37
سیف ملُوک عاصم دا بیٹا، عاصم پُت صفوانے
تخت مصر دے والی ہوسن، ہر ہک شاہ زمانے
38
قُدرت صِفت خُداوند والی، جاں ایہہ سُنی پیغمبر
کہندا اوس عجائز تائیں، تُوں ہیں بُہت اکابر
39
حُسن بدیع الجمال پری دا ،نالے رُوپ شہزادے
جامے تے کر نقش دسالیں، راضی ہوواں زِیادے
40
ہُو بہُو اُتاریں مُورت ،جیوں جیوں شکل اُوہناں دِی
والے جتنا فرق نہ آوے ،دیہی وِچ دوہاں دِی
41
بیٹھ عجائز کر بِسم اللہ، پکڑی قلم ہُنر دِی
خاصہ رکھ دھیان عقل دا، کر کے لوڑ اندر دِی
41
جو جو صِفت کِتابوں ڈِٹھّی، ہر نقشوں ہر والوں
ہُو بہُو اُتاری مُورت ،فرق نہ صُورت نالوں
42
جان اُس نبی سلُیماں اگّے، ایہہ شاہ مُہرے تارے
ویکھ ہویا حیران پیغمبر، صُورت اپن اپارے
43
مُہرے تک کے مہریں آیا، کہیوس صُورت گر نُوں
شابش آفرین ہزاراں ،تیری عقل ہُنر نوں
44
قاضی تے امراء بنائیوس ،پریاں وِچ عجائز
حُکم اوہدا سبھ سر پر منن، موڑن کِسے نہ جائز
45
اوس ویلے ایہہ تُحفے دے کے ،کیتوس اسیں روانے
شُکر کیتا جے آن پُچائے، تیرے دؤلت خانے
46
باپ میرے بی تُحفے بہتے ،جو کمیاب نہ لبھدے
گھلّے نبی سلُیماںؑ تائیں ،ہتھ اوہناں دے جھبدے
47
شاہ صفوانے نال محبت، سانبھی رکھّے دونویں
اُس تھیں پچھّے مینُوں لبھّے ،میں بھی رکھّے اونویں
48
ایہہ میراث پیؤ دِی آہی مینُوں بُہت پیاری
اُس ویلے کوئی اِس تھیں چنگّی، ناہیں چیز نیاری
49
دُنیا اُتّے تیرے جیہا، ناہا کوئی پیارا
تاں ایہہ تُحفے تینُوں گھلّے ،ہتھّیں کیتا کارا
50
اپنے بھانے کر بخشیشاں ،کیتی خُوشی زیادہ
اوس خُوشی دِی جائے ہویا، درداں در کُشادہ
51
جے میں جاناں ایس خُوشی دے، بنسن غم ہزاراں
ایہہ شاہ مُہرے وِچ سمندر، ڈوباں سنے پٹاراں
52
ہُن کُجھ وس نہ میرا تیرا، ہو گیا جِس ہونا
پُتّر باپ دوہاں نُوں بیٹا، بھاء پیا نِت رونا
53
اوہ دوئے شاہ گئے جہانوں ،تاں کم مُشکل آیا
سیف ملُوک اگّے ایہہ قِصّہ ،عاصم شاہ سُنایا
54
ایپہ حقیقت سُن شہزادہ، کردا شُکر بے چارہ
اِسّے دُنیا اُتّے وسدا، کِدھرے یار پیارا
55
دیس بدیسی پھردا رہساں، جاں تک ہوگ حیاتی
مت سبب بناسی مولیٰ، لبھسی وست کھڑاتی
57
اِس گلّوں کُجھ ہوئی تسلّی، نالے عاصم شاہے
فؤجاں کڈھ تیاری کِیتی، دِتّا حُکم سپاہے​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

58
ست ہزار جوان بہادر ،جنگی لاٹ مریلے
دھپا کھاء جِنہاں دا نسّن ،خُونی ہاتھی پیلے
59
تھکّن نہیں لڑائی کر دے ،دم دم ہون سوائے
حملہ ویکھ اوہناں دا باروں، شیر ببر نس جائے
60
سبھ قواعد جنگ کرن دے ،جانن ہر ہتھیاروں
زرہ خؤد فؤلادی لاون، لاہون ڈر تلواروں
61
کر کر بھیڑ لڑائیاں اگّے، آہی اوہناں دلیری
سُن کے خبر لڑائی والی ،کر دے خُوشی ودھیری
62
مؤتوں خؤف نہ کھاون ،ذرّہ بُہت دلیر دِلاں دے
وِچ میدان لڑائی والے، پاؤں سیر ہو جاندے
63
نیزہ پھیرن دشمن گھیرن ،دھڑتوں سیس ادھیڑن
دُشمن کؤن فلک دے ہندُو ،ٹوپی سر توں گیرن
64
ایسے مرد زور آور چُن کے ،کیتے چاء روانے
مانی تے ارژنگ برابر، ہور مصوّر دانے
65
لِکھ دِتّے کر عہد اوہناں نُوں،ُملک مُعاش جگیراں
دیساں جیکر آنو مطلب، خُوشی ہووے دِلگیراں
66
ہر ہر طرف روانہ کیتے، کہیا ذرا نہ سنگو
خرچ کرو کھڑ نال خزانے، ہور گھلّاں جو منگو
67
ہر ہر مُلک آدم دے اندر، ویکھ آؤ سبھ شہراں
جس جائے کوئی سوہنا ہووے ،وِچ حُسن دِیاں لہراں
68
جے کوئی ہووے شہزادی سوہنی، ہر گز نظرنہ آوے
صُورت اُس دِی لِکھّو ساری ،جیؤں محرم دس پاوے
69
جو مشہوُر ہووے وِچ شہراں، آفت حُسن اداؤں
فِتنہ دوز جگت دِی ظالم، چِت کھڑے ہر داؤں
70
عِشوے ناز فریب زنانے، کر کے جیؤ بُھلائے
ٹؤر لٹکدی اکھ مٹکدی ،گلّیں دِل پرچائے
71
ایسی صُورت دِی جس پاسے، دس پوّے اُس لوڑو
کنّیں سُن کے اکھّیں تک کے، مُورت لِکھّو نہ چھوڑو
72
جے کوئی خبر پری دِی آنے، یا اُس باغ اِرم دِی
دس اُٹھ سونے دے بھردیواں، لوڑ نہ رہُس دِرہم دِی
73
کرساں خاص وزِیراں وِچّوں، خلعت سِرتے دھرساں
ہور ولایئت منگے جیہڑی ،دیساں عُذر نہ کرساں
74
لشکریاں دِل تازہ ہویا، عہد لکِھائے شاہی
زر دا طمع بُرا اِس اُتّے، دیون سِر سپاہی
75
رُخصت ہوئی امیراں تائیں، مُلکو مُلکی چلّے
کوئی مدینہ پاکے کوئی، حضرت مکّے گھلّے
76
کوئی عدن نُوں کوئی عرب نُوں، کوئی رُومے کوئی شامے
بعضے اسکندریہ جا لوڑن، بعضے یمن مقامے
77
بعضے ہند جنُوبی پھِر دے ،دہلی شہر نادؤناں
ہِکناں وِچ پنجاب زمیں دے ،سبھنیں شہر یں بھؤنا
78
کوئی مشرق کوئی مغرب دکھّن ،کوئی گُٹھ شمُالی
کوئی لوڑے کشمیرے کوئی، کنڈھی جمّوں والی
79
کوئی جزیرے ٹاپُوں لوڑن، کوئی تِبتاں لدّاخاں
سمر قند سے چند اجیہے، لوڑ رہے کے آکھاں
80
ہِک مُحیط سواحل بھالن، ہِک قُلزم افرنجے
ہِک تاتار ہِک گئے عِراقے، ہک مُبارک گنجے
81
ہِک کابل قندھار خراساں، ہِک ہرّات بُخارے
ہِک لندن ہِک قیر فرنگے، ہِک گئے زنگبارے
82
کُجھ رُوسے کُجھ چین مچینے، کُجھ آئے تُرکاں نُوں
کوئی نقش چگل دے تکّن ،کُجھ لوڑن کِنعانوں
83
خوارزم شیراز مُصّلے ،غزنی غؤر تے لارے
جام بھنبھور تے بابل تبرز، ماورألنہر کنارے
84
کوئی بروع ایجاز ڈھُونڈیندے، کوئی گئے سن حئے نُوں
طئے کیتی سبھ دھرتی اوہناں ،کئی لوڑیندے طئے نُوں
85
ہِک بغداد جِیلان مُبارک ،ہوکے شاد سدہائے
واہ مُحمّد بھاگ اوہناں دے، جو اِس پاسے آئے
86
ڈھُونڈ تھکّے ہر دیس ولایت، شہراں تائیں پُنیا
بدیع الجمال تے باغ اِرم ،دا کدھروں نام نہ سُنیا
87
نام بدیعُ الجمال پری ،دا عربی رسمے والا
ہِندی بیتاں وِچ نہ میوے ،کیتا بُہت سنبھالا
88
تاں بدیعُ جمال بنایا، فارسیاں دی ڈولے
اوہ بھی بعضے بیت تروڑے ،جے کوئی پردہ پھولے
89
دو تِن نام پری دے رکّھاں ،سمجھو ہر سیانا
جِتّھے جاء بُلانے والی ،اکثر نام بُلانا
90
کِدھرے عجب جمال کہاں گا، کدھرے شاہ پری کر
نانؤں بہتے نانواں والا ہِکّو ،سمجھو گل کھری کر
91
عاصم شاہ دے بھیجے بندے ،لوڑ تھکّے ہر جائی
عجب جمال تے باغ اِرم دِی ،کِسے نہیں دس پائی
92
برس دِہاں دے کر کر دھاوے، پھیر مِصر نُوں آئے
چار ہِک سے شاہزادی والے، صُورت نقش بنائے
93
کر تصویراں با تدبیراں ،آن امیراں دھریاں
ہِک تِھیں ہِک چڑھیندی صُورت ،وانگن حُوراں پریاں
94
جے شاہزادے دے من بھاون ،تاں تعریف بناواں
کاہنُوں اوہناں وزِیراں وانگر، میں بھی قلم گھِساواں
95
توڑے ہوون سونا موتی، جے دِلبر نہیں تکّے
موتی روڑ دِسّن بھس سونا، کہیا مردے پکّے
96
عاصم شاہ کہے سبھ یاراں ،بھیت نہ دسّو کائی
مت نااُمید ہوکے شہزادہ ،بنے شتاب سؤدائی
97
شاہزادے پر سمجھ لیا سی، اُس تھیں کؤن چھُپائے
شاہ پری تے باغ اِرم دِی ،ناہیں خبر لیائے
98
جے کر کول اوہناں دے ہوندی، خبر کوئی دِلبردِی
شاہزادہ خُوشبوئیوں لبھدا، جیوں یعقوبؑ مصر دی
99
خبر ہوئی شاہزادے تائیں، سبھ بھیجے مُڑ آئے
باغ اِرم تے بدیع ُجمالوں، نہ کوئی پتہ لیائے
100
پاڑپؤشاک سُٹّی شہزادے ،ہنجو نِیر چلاوے
ہوبیہوش سؤدایاں وانگر، راگ غماں دے گاوے
101
پیا ہنیر غبُار جہاناں ،یار نہیں ہتھ چڑھیا
لمّی رات وِچھوڑے والی، جیؤ غضب نُوں پھڑیا
102
کس سنگ پھولاں دُکھ سجن دے، سُول ہڈاں وِچ وڑیا
دِل وِچ یار مُحمّد کاہنوں، اوراں پِچھّاں اُڑیا
103
جے کر بدیعُ جمال میرے تھیں، منگ گھلّے دِل جانی
دِل تے جان کراں نذرانہ، دھڑ ہووے قُربانی
104
جے اج اُس دے باغ اِرم دِی، واؤ اِس پاسے وگّے
اوسے دم دم چھوڑ دیہی نُوں مگر واؤ دے لگّے
105
نہ دِل وس نہ دس سجن دِی ،جُھلس لیا اِس اگّے
تاہنگ بُری جیؤں سانگ کلیجے، ٹانگ نہیں ہتھ لگّے
106
درداں مار نِمانا کیتا، کُونج وانگر کُرلاندا
پٹ پٹ سِٹدا وال سِرے دِے ،مُول نہیں شرماندا
107
خبر ہوئی جد باپ بے چارے، بیٹے دے احوالوں
عاصم نُوں غم لگّا بُہتا، سیف ملُوکے نالوں
108
جے کوئی شاہ مُلکاں دا ہووے ، مایا دؤلت والا
اُس گھر اِکّو ہووے بیٹا، سوہنا روپ نرالا
109
اُس نُوں مرض لگّے کوئی بھاری ،لادوا عِلاجوں
اچن چیت نسّے ہو جھلّا ،مُلکوں دیسوں راجوں
110
بُڈھّا ہووے باپ نمانا ، اوہ جوان رنگیلا
تاں پھر باپ شوہدے دا یارو،کے کُجھ ہوندا حِیلہ
111
رورو عاصم شاہ پُکارے ،غم دے لشکر بھارے
میرے تے نِت چڑھ چڑھ آون ،ہِک تِھیں ہِک نیارے
112
جِس دِن گھر اؤلاد نہ آہی ، ہیساں درد وہوُنا
جاں اؤلاد لدھّی غم مینُوں، دینا آیا دُونا
113
ہُن بیٹے دِی ویکھ مُصیبت ،لگّا بُرا اندیشہ
فرزنداں دِے پھٹ نہ مولن، دن دن پؤندا اریشہ
114
غؤر دِلاسے کر کر تھکّا ،عاصم شاہ بہتیرے
بیٹے دا خفقان نہ جاندا، دم دم ہوئے اگیرے
115
اوڑک عاصم شاہ پُتّر نُوں ،اپنے کول منگاندا
پند نصِیحت حال حقِیقت، اچھّی طرح سُناندا​

1236​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

میرا ذاتی خیال ہے کہ ایہہ لڑی اپنے فورم دا بوہت وڈا سرمایا اے
تے الکرم جی کی محنت دا تے کوئی مُل نئیں

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

الکرم جی :n_great:
بہت وڈی مہربانی لئی بہت سارا شکریہ
بہت زبردست
:n_TYTYTY:

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شاہ عاصم دا اپنے پُتّرنُوں مَت دینا​

1
کہندا اے فرزند پیارے، تُوں جگر دا بیرا
تینُوں سیک جے لگّے رتّی ،سڑے کلیجہ میرا
2
ست ہزار اُمراء سپاہی ،پھر آئے سبھ عالم
جو جو وسیوں آدمیاں دِی، وِیکھ مُڑے ربّ معلم
3
نہ کوئی خبر پری دِی لبّھی، نہ اُس باغ اِرم دی
چار ہِک سئے ہور لکھ لیائے ،مُورت کُوڑی ختم دی
4
سبھ اوہ بادشہاں دِیاں دھِیاں ،ہِک تِھیں ہِک چڑھندی
اوسے نال ویاہاں تینُوں ،جیہڑی کریں پسندی
5
تخت ولایت فؤج خزانے، سبھ کُجھ دیواں تینُوں
آپوں بیٹھ رہاں وِچ گوشے ،بھلی فقیری مینُوں
6
مولیٰ پاک بنایا مینُوں ،چؤنہہ تختاں دا سائیں
کئی شہزادے چاکر میرے ،سبھ بخشاں تُدھ تائیں
7
آپوں پکڑ فقیری دعویٰ، بیٹھا کراں عِبادت
دیاں دُعائیں سِر تیرے نُوں ،دؤلت عُمر زیادت
8
شاہزادے سُن گل پیؤ دِی ،رورو آہ چلائی
کہندا بابل تُوں بھی مینُوں لدھّا کھرا سؤدائی
9
دؤلت دُنیا دس دس ٹھگیں ،اندر پاڑ نہ تکدا
گھر درتخت ولایت کیہڑا ،سؤکھا ہے چھڈ سکدا
10
تخت ولایت کارن شاہاں، کیتے کیڈ کُشالے
شاہنامے اسکندر نامے، ویکھ لڑائیاں والے
11
اندر باہرعِشقے رُدّھا ،دِسدا نئیں تُسانوں
مال خزانے کیکر بھاون ،اک گیا جیؤ جانوں
12
نہ میں جھلّا نہ میں کملا، سبھ کُجھ سمجھاں جاناں
پر کُجھ دوس نہ میں پر بابل، ہویا ربّ دا بھانا
13
لِکھّے لیکھ ازل دے کیہڑا ،کر تدبیر مِٹائے
کئی امیر وزیر سیانے ،اس تقدیر بُھلائے​

1249​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

تواڈا شکوہ بلکل بجا اے پر ایتھے پنجابی لخن تے پڑہن والے ہین ای بوہت تھوڑے ،
میں تے سچی گل اے کہ میں تے پڑہ ای ایک ایک پیغام رہیا واں کُج سمجھ آؤندی اے کج کوشش کرنا واں ، تُسی اے کم جاری رکھنا

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے دا اپنے پیؤ نُوں جواب​

1
کیوں تُوں تُہمت دیویں بابل، جان نادان ایانا
جے کوئی لیکھ اوّل دے میٹے مردی، اُس دِی جاناں
2
پھیر شہزادہ ہویا چُپیتا، خُونی ہنجوں ٹُریاں
اندر چُھریاں کپّن دِل نُوں، مارے آہیں برُیاں
3
مار اُساس کہے ہُن کِچرک، رکھّاں ڈھک غُبارے
دِل کہندا میں کاہلا ہویا ،کڈھ ایہہ دھُواں دھارے
4
عاصم شاہ کہے سُن بیٹا ،کے ہُن خُواہش تیری
فؤجاں لشکر سبھ کجھ حاضر، مایا گھنی گھنیری
5
مال مُلک ہور جے کُجھ منگیں، دیساں چیزاں سَریاں
پر میں ہِک اس کمّوں عاری ،پیدا ہون نہ پریاں
6
سیف ملُوک کرے اُٹھ عرضاں ،سُن شاہ بابل میرے
جے سبھ آن بہشتی حُوراں، میرے پھِرن چؤپھیرے
7
خُواہش نال نہ ویکھاں کوئی، باجھ بدیع جمالوں
دوئے جہان نہ بھاون مینُوں، اُس دِی طلب کمالوں
8
عاصم نُوں سُن گل پُتّر دِی، جھورا پیا فِکر دا
ہو حیران بیٹھا دل بِریاں ،گوڈے تے سِر دھردا
9
اندیشے چڑھ ہاٹھاں آئے، وُٹھّارتھ غماں دا
مارے کھیت خُوشی دے سارے، پالا پیا کماندا
10
چؤدھیں طبقیں پیا ہنیرا ،کِدھرے لؤ نہ دِسّے
ہنجُوں بدّل وانگ وسا وے، مت ایہہ بھانبڑ ہِسّے
11
پھیر شہزادے کہیا پیؤ نُوں، مُنہ تِھیں دے دُعائیں
شالا عُمر اِقبال تُساڈے، رہن قیامت تائیں
12
دیو اِجازت مینُوں بابل، ایہوخواہش میری
سفرکراں اُس صُورت کارن، کٹّاں رنج گھنیری
13
کوہستاناں تے کوہ قافاں ،ہور سمندر ٹاپُو
آپو اِینہیں جائیں لوڑاں ،جاں جاں ہووے قابُو
14
رنج مُصیبت جھاگ سفر دِی ،مت مطلب ہتھ آوے
نہیں تاں کراں تسلّی اپنی، دِلوں اُداسی جاوے​

1263​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

بادشاہ داپُتّراگّے ترلا​

1
عاصم شاہ سُن گل سفر دِی ،بیٹے دِی اُداسی
رو رو آکھے سر پر سہنا، جو کُجھ ربّ سہاسی
2
اللہ کولوں منگ منگ لدھّوں، کر کر بُہت دُعائیں
بُڈھّے وارے اؤکھے ویلے ،لاء فِراق نہ جائیں
3
بچّہ میری جان پیاری، کر کُجھ ہوش سنبھالا
اِس دُنیا تے سدا نہ رہنا، ہر کوئی چلّن والا
4
چار دِہاڑے عُمر جوانی، کرلے عیشاں مؤجاں
سدا نہیں ایہہ دؤلت دُنیا، سدا نہ لشکر فؤجاں
5
نہ تُدھ سُکھ ہنڈائیاں سیجاں ،نہ کُجھ کھادا لایا
نہ تُوں تخت اُتّے چڑھ بیٹھوں، نہ تُدھ راج کمایا
6
نہ تُدھ تاج سِرے تے دھریا، نہ سُلطان کہایا
نہ فؤجاں دِی لئی سلامی ،نہ دربار لگایا
7
نہ فؤجاں سنگ تیرے چڑھیاں ،نہ تُدھ دُھمّاں پائیاں
نہ رج میں تیرا مُنہ ڈِٹّھا، نہ رج ڈِٹّھوں مائیاں
8
نہ میں تیرا سہرا ڈِٹّھا، نہ ہتھ بدھّا گانا
نہ میں تیری جنج چڑھائی، نہ وجیا شدیانہ
9
میں ہاں اج قبر دے دندے ،کوئی دِیہاڑا رہساں
جے تُوں اکھّیں اگّے ہوسیں، سُکھ دا ساہ لے بہساں
10
جے تُوں سٹ گیؤں پر دیسیں، مرساں تیرے ہاوے
جے ربّ خیریں پھیر لیاندوں ،ایہہ افسوس نہ جاوے
11
مِحل چبُارے چھُوڑ پیارے، چلیوں وِچ اُجاڑاں
لِہر بہاراں سٹ کے ٹُریوں ،تکّن قہر پہاڑاں
12
ماگر مچھ سمندر اندر ،باشک ناگ مریلے
کھاسنسار سنسار نہ رجدے ،عضب اِلٰہی پیلے
13
جاں تُوں ہو ہِکلّا جاسیں، وِچ اُجاڑ پہاڑاں
چِترے شیر چؤپھیر پِھرن گے، خُوشی ہوسی بِگھیاڑاں
14
سیف ملُوک جِگر دا ٹوٹا، پؤسی وس غنِیماں
باجھ ربّے تِھیں کؤن اُس وِیلے، ہوسی یار یتیماں
15
توڑے کُتّے بن کے رہیے، وِچ وطن دِیاں گلیاں
در در جِھڑکاں سہیے تاں بی، پِھر پردیسوں بھلیاں
16
مُورت پِچّھے بھج بھج مرسیں ،خبر نہیں جے مِلسی
بِجلی مرگ جلاسی بُوٹا، یا باغیچہ کِھلسی
17
توڑے رُستم جیسا ہوسیں ،سخت جوان ہشتہاتی
ایس سفر دِی مُشکل اندر، سڑسیں وانگر باتی
18
نہ کرتتےّ تاء اجیہے ،ٹھنڈا ہو دِن کٹ کھاں
سڑچلیا جیو جامہ تیرا ،اِس کچیایوں ہٹ کھاں
19
لِکھّی مُورت ویکھ کدے وِی، بُھل نہ بیٹا بھولا
صابر ہوکے بیٹھ نچلّا، بھج بھج ہو نہ ہؤلا
20
لہندا چڑھدا دکھّن پربت ،پھِر سیں چارے طرفاں
کِدھرے گرمی دُھپّاں والی، کِدھرے ساڑن برفاں
21
پریاں ڈُھونڈے کد ہتھ آون ،مُورت تک تک جی کھاں
مت کوئی خبر گھلّے ربّ کِدھروں، صبر پیالا پی کھاں
22
ایہہ خُوشیاں جو گھر وِچ تینُوں ،ایہناں نال نہ رجّیں
لوڑیں عیشاں نال پری دے ،اوس خُوشی ول بھجّیں
23
خُوشیاں کان نہ ہویا بندہ، کرن عِبادت آیا
وقت پچھاتا چاہیے بیٹا، لبھسی نہیں کھڑایا
24
ویلا اج بھلیرا تیرا، نالے عُمر جوانی
کرو عدالت ہور عِبادت، اوڑک ہونا فانی
25
بھلکے مؤت آئی جِس ویلے ،سئے افسوس کریں گا
عملاں باجھ نہ تُلّہ شناہیں، کِویں سمند تریں گا
26
نہ کوئی روؤ مُلاحظہ اوتھے، نہ کوئی عُذر بہانہ
جو کُجھ کرسیں سویو مِلسی، ڈاہڈا عدل شہانہ
27
عؤرت کتسی تاہییں لاسی ،کُڑتا سُتّھن سلاری
مرد کپّے گا سویو کھیتی، جس دا بیج کھلاری
28
جتنا تُوں پری ول بھجسیں، اِتنا ربّ ول ڈہؤ کھاں
جے تُدھ عیش خُوشی نئیں بھاوے ،کرن عِبادت بہؤ کھاں
29
جے اج خؤف خُدا دِیؤں سڑسیں، اُس دِن ہوسیں ہریا
مؤتے دا کُجھ خؤف نہ اُس نُوں، جیؤندڑا جو مریا
30
مُوْ تُوْا قَبْلَ اَنْتَ مُوتُوْ،عمل ایسے تے کرنا
مرنوں اگّے جو کوئی مویا ،پھیر نہیں اُس مرنا
31
جدوں کوئی مر جاندا سجن، پِٹ پِٹ کرن اِشارت
آپوں اپنا مُنہ سِر بھنّن، دسّن ایہہ بُجھارت
32
یعنی آپ آپے نُوں ماریں، تاں اج کیوں مریویں
آپ مویوں جے آپ نہ مویوں ،آپ مریں اج جیویں
33
اوہ سفر نئیں سُجھدا تینُوں ،چلیں ایس سفر دا
اوس سفر دا خرچ بنائیں، غنی سفر سر کردا
34
لماّ پندھ نہ سنبھسی بیٹا، بہو کھاں ہو نچّلا
جوش خروش مِٹا پیارے ،جا نہیں ہو جھلّا
35
گھر سُٹّن کوئی کم نہ چنگا، آ ہلنا ہے ہر دم دا
نہ غم کر غم جاسی اوڑک، اوڑک ہے ہر کم دا
36
چُوہا چِڑا تے کُتّا بِلاّ، ہر کوئی وطن دھراندا
تُوں آدم شہزادہ ہوکے، چھڈیں وسّن گھراں دا
37
آدمی ہیں تاں آدم بن کھاں ،جِن ہیں تاں ہو ا وہلے
ایسا سُگھّڑشہزادہ ہو کے ،پیؤں غُولاں دے رولے
38
میں بُڈھّا مہمان گھڑی دا ،پاس تیرے کوئی دِن ہاں
کول میرے رہو خِدمت کر کے ،اجرجنابوں گِھن کھاں
39
جِنس تیری نُوں میں ہاں لائق، کؤن میرے توں بھلّا
دِل بِیتاب ضغیف میرے نُوں، دے کھاں خُوشی تسلّا
40
اج مینُوں چھڈ ٹُریوں آپوں، مویاں گئیاں جے لوڑیں
پھیر نہیں میں ملنا بیٹا، بیٹھا ہتھ مروڑیں
41
اج نصیحت میری تینُوں ،لگدی من دی کانی
ایہہ بھی دوس نئیں کُجھ تینُوں وؤڑھی قضاء اسمانی
42
وقت میرا ہُن ڈیگر ہویا، ایس زوال گوایا
پیشی آن کیتی ہُن مغرب ،خُفتیں سُفنا آیا
43
شالا تیری فجر مُبارک ،وقت قضاء نہ ہووے
چڑھدی کلا ستارہ رؤشن، سِرتے آن کھلووے
44
مینُوں سفر آیا تُوں رہؤ کھاں ،وِچ امان خُدا دِی
غم ہُن مارمُکایا مینُوں ،تُوں کیوں چھوڑیں شادی
45
ہے بیٹا تُوں ماؤ پیو تھیں، کیوں کویلے نسدا
جاں جاں جان میرے تن اندر، رہو گھراں وِچ وسدا
46
تاں پھر مؤت میری جد آسی، مرساں جِس دِہاڑے
مؤتے دا غم ہوگ، نہ ہوسن ،بادشاہی دے ساڑے
47
سجن دُشمن کِسے نہ بھاوے ،ایہہ گل کِس پسندا
میں مرساں تُوں کول نہ ہوسیں ،کہسن واہ فرزندا
48
دؤلت دُنیا میری جوڑی ،کھڑسن لوک بیگانے
مُلک تیرا کوئی ہور لئے گا، بادشاہی سمیانے
49
جے کُجھ پچھّے رہسی میرا، لشکر مُلک خزانے
جے بیٹے دِی کارِی آئے ،کرساں تاں شُکرانے
50
میرا اج کل کُوچ نقّارہ، سُن فرزند پیارا
جے تُوں اُس دم کول نہ ہویوں، برم رہے گا بھارا
51
جے ر بّ خیری آندا تینُوں، روسیں نال افسوساں
اُس ویلے دے روّن تیرے تھیں، میں دِلشاد نہ ہوساں
52
اُس دِن دے اُس روون کولوں، سَؤر نہیں کُجھ تیرے
اکھّیں اگّوں جا نہ بیٹا، اؤسر ویکھ گھنیرے
53
آ ساقی بھر دے پیالا، پی ہوواں مستانہ
ماؤ پیو تِھیں رُخصت ہوواں، چھڈاں دؤلت خانہ
54
یاراں پچھّے وطن بھُلاواں، ویکھاں دیس بِیگانہ
ٹِھلّہاں وِچ سمُندر غم دے، پکّے کیویں یرانہ​

1317​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

پُتّر نوں پیو دے ترلے تے رحم آ جانا تے عشق دا شہزادے دے کن کِھچنا​

1
ترلے ویکھ پیو دے بیٹے، رہن اُتّے دِل کیتا
سہاں مُصیبت نال صبر دے، کوئی دن بہاں چُپیتا
2
توبہ کرن اُتّے جد ہویا، استغفار کریندا
ہوئی خبر عشق نُوں آیا ،مارو مار کریندا
3
توبہ نُوں اُس کن پھڑائے ،پھر بھی ایتھے وڑسیں
کون کوئی تُوں عاجز ہوکے، شاہاں اگّے چڑھسیں
4
عشقے دا رُخ ویکھ مُحمّد، ہوون فِیل پیادے
متّیں لگّے نہ اُٹھ وگّے، کے مقدُور شہزادے
5
بِلّی بن کے وڑدا یارو، شیر اندر جا بندا
خُون لئے بِن ہاڑ نہ چھّڈے، سدا بہادر رَن دا
6
پند نصیحت پیو دِی سُن کے، سیف ملُوک شہزادہ
کہن لگّا ہے قبلہ تیرے، ہون اِقبال زیادہ
7
پند نصیحت جو تُدھ دِتّی، سبھ کُنجی مُشکل دِی
اچّھی طرح سُنی میں ساری ،دھر کے خواہش دِل دِی
8
پند تیری ہے دِیوا دِل دا، کر دِی دُور ہنیرے
جے میں آکھے لگّاں ناہیں، آئے بُرے دن میرے
9
میں بھی جاناںفرض میرے تے، کہے تیرے وِچ ٹُرنا
کوشش کراں بتیر نہ چھڈدا، عشقے پھڑیا پھُرنا
10
تُوں جانیں فرزند سیانا، سبھ کُجھ سُندا بُجھدا
میں دِل عِشق غُباری پائی، دُنی سنسار نہ سُجھدا
11
جو جو گل تُساں فرمائی ،یاد نہیں کُجھ میں نُوں
ایسے کملے نُوں گھر رکھیاں صواد، نہیں کُجھ تیں نُوں
12
جے کُجھ تُساں پڑھائے آہے ،عِلم کلام رسالے
یاد نہیں ہِک حرف ایہناں تھیں، عِشقے ہور سِکھالے
13
کل دا کھادا جے اج پُچھّو، کے تُدھ کھا دا آہا
اوہ بھی یاد نہ رہندا مینُوں، ایہہ گل سُن توں شاہا
14
جے کُجھ کم ہوواں ہُن کردا، جے پُچھّو کے کردا
اُس دا بھی کُجھ رہے نہ چیتا، ہِکّو چاء سفر دا
15
صُورت ویکھ پچھاناں تینُوں ،ہیں تُوں بابل میرا
جے کوئی اِسم مُبارک پُچھّے ،یاد نہیں ناؤں تیرا
16
ہِکّو تُوں نہ بھُلّوں بابل، اپنا آپ بھُلایا
اوہ بھی یاد نہیں ناؤں میرا، کے کُجھ تُساں دھرایا
17
اپنا نام رہیا کِس گِنتر ،چیتا رہے نہ اِس دا
کیہڑا ہے معشُوق بندے دا ،عاشق ہاں میں کِس دا
18
میں ہُن ایسا ہوساں بابل، جیسا ککھ گلی دا
سبھ مُصیبت سر پر جھاگے، پیراں ہیٹھ ملیدا
19
تُوں بھی سمجھیں کھیتی وِچّوں ،ہِک ککھ ہویا نہ ہویا
بیگم نال ہک رات خُشی دِی، جانی سویا نہ سویا
20
کیونکر باکاں اندر آون، ہتّھوں چُھٹیاں واگاں
بادشاہی کِس کاری مینُوں، دِتّی ظہیری بھاگاں
21
تُسیں کہو ہُن کُوچ کرن دا، آیا وقت اساڈا
میرا کُوچ تُساں تِھیں موہرے ،اوہ مت ہوگ دُراڈا
22
عُمر حیاتی تیری بابل، مینُوں بُہت غنیمت
مرنا تیرا مؤت میری ہے، جاناں میں سبھ قیمت
23
باپ موئے نُوں اوہ کوئی رووے ،آپ ہووے جو زِنّدہ
مؤت تیری نُوں کیکر روواں ،آپ مویا میں بندہ
24
ساقی بوتل آن اجیہی ،پی کے ہوش بھُلائیے
سجناں کولوں رُخصت ہوکے، پندھ سفر دا چائیے​

1341​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے سیف الملُوک دا پاگل ہو کے سنگلاں نال بجھنا​

1
صاف جواب پیو نُوں دے کے، دھوکے ہتھ مُرادوں
کپڑے پاڑ سؤدائی ہویا، تھکّے نہ فریادوں
2
لاہ سٹے پوشاکی زیور ،سر مُنہ خاک رلائی
شاہوں مِثل ملنگاں بنیا، بھجدا پھرے سؤدائی
3
شرم حیا گئے بھج سارے ،عِزت حُرمت نٹّھی
صبر سکُونت سڑی مُحمّد ،عشق تپائی بھٹّھی
4
سُرت سمبھالا ہوش نہ کوئی، بھُلّےخویش بیگانے
یار اشنا پچھانے ناہیں ،نسّےمِثل دِیوانے
5
نہ کُجھ کھاوے نہ کُجھ پیوے ،گھڑی آرام نہ کردا
ننگ مننگا وتّے گلئیں ،ککھ لیراں سردھردا
6
لا یعنی بد ہوائیاں کردا، وٹ تراڑ مریندا
چنگا مندا ویکھے ناہیں، بُریاں گالہیں دیندا
7
جھلّا کملا خفتی ہویا، گلیاں اندر رُلدا
لکھّیں وال نہ ملدا جِس دا، اج ککھّاں دے مُل دا
8
عاصم شاہ پُتّر ول تک کے ،مردا ایس ازاروں
سد حکیم طبیب سیانے ،کہے دسّو کوئی داروں
9
سیف ملُوکے دِی تک حالت، میں تِھیں سہی نہ جاندی
نالے بدناموشی ساری ،دِن دِن دُھمّاں پاندی
10
سبھناں عرض گُزاری حضرت ،عِشقے نال نہ چارہ
جیؤں جیؤں کرو دوا عقل دِی، تیؤں تیؤں ہوندا بھارا
11
کوئی عِلاج نہ آوے سانُوں ،ہِک صلاح بھلیری
جے صاحب گُستاخی بخشن ،کہیے نال دلیری؟
12
عاصم شاہ کہیا ہُن یارو، دسّو جے کُجھ آوے
کے خفگی سر سہنی آئی ،جے کُجھ ربّ سہاوے
13
تُساں نہ کیتی صاحب کیتی، کے سر دوس کہیندے
بھلی صلاح دسّو کوئی مینُوں ،کیؤں درماندے تِھیندے
14
کیتی عرض حکیماں شاہا، قید کرو شہزادہ
سنگل پا رکّھو ہِک جائی، ہوئے نہ خوار زِیادہ
15
سیف ملُوک پُھلّاں دا دستہ، نازاں دا پروردہ
سنگل گھت کرایا قیدی، عِشق سِتم کے کردا
16
نؤکر سبھ اوہدے وس آہے، تابعدار نمانے
اج اوہ وس اوہناں دے آیا، پاسے وِیکھ ربّانے
17
لاہو سنگل جے سؤ آکھے ،کر کر مِنّت زارِی
نؤکر کوئی نہ آکھے لگدا ،جھڑکن نال بیزارِی
18
چِت اُداس سجن نُوں سِکدا، تن وِچ بند قہاری
سِر ورتی تاں معلم ہووِی ،کیڈ مُصیبت بھاری
19
لِکھّے کؤن مُحمّدبخشا، ظُلم عِشق دِے چنداں
ماپے آپ کراون قیدی، فرزنداں دِلبنداں
20
باپ زُلیخا قید کرائی، ندی رُڑھائی سسّی
پُنّوں بھائیاں بنھ چلایا، گل نہ جاندِی دسّی
21
عاصم شاہ تخت پر رویا ،ہائے ربّا کے ہویا
کوئی دِن جاگ نِصیب اساڈا، ونج کِتے ول سویا
22
سیف ملُوک پیا وِچ قیدے ،بھٹھ پیا میں جیواں
کھانا زِہر نوالے ہویا، رتُّو دِے گھُٹ پیواں
23
بند اندر فرزند جنہاں دے، پائی تند اولّی
تخت چِخا سِر تاج تبر ہے، پیڑ اندر جد ہلّی
24
شاہزادے دے پیریں سنگل، ہویا بُہت نمانا
ہِک عذاب مُحبّت سندا، دُوجا قید ٹِکانا
25
سُکھیا بدن شاہزادہ نالے، نازک بال ایانا
تازہ پھُل مُحمّدبخشا، دُھپ لگّی کُملانا
26
ربّ اگّے فریاداں کر دِے ،ہور نہیں کوئی پاسا
کر تقصیر مُعاف اِلٰہی، سجن دئے دِلاسا
27
کیں در کُوکاں کُوک سُناواں ،کِسے جہان نہ ڈھوئی
اندر عِشق النبے بالے، لوکاں خبر نہ کوئی
28
ہِک طعنے ہِک متّیں دیندِے، ہِکناں قید کرایا
واقف حال میرے دا تُو ہیں، بخشنہار خُدایا
29
دردِی میرے ماں پیو آہے، دُکھ پُتّر دِے روندے
اوہناں بھی پھڑ قید کرایا، آپ محلّیں سوندے
30
مُورت ویکھ لگّی وِچ سینے، زِہر آلُودِی کانی
تھاں ٹِکانا کوئی نہ جاناں ،نہ کوئی پتہ نِشانی
31
لاہی آس سبھس توں دِتّے ، کھول جواب رفِیقاں
رہی اُمِّید تیرے در ربّا، تینُوں سبھ تؤفیقاں
32
عِشق نچاوے تھیّا تھیّا، چھنکن پیریں سنگل
قید چُھّٹے تاں اُس لکھ لُٹّے،ڈھونڈاں ندیاں جنگل
33
پھر مُورت نُوں اگّے دھرکے ،گِلے اُلاہمے کردا
ایویں لُٹ لیوئی ٹھگّا، پتہ نہ دِتّوئی گھر دا
34
نہ کوئی تیری دس نشانی، نہ کوئی پندھ نہ رستہ
میں بِیدل تُوں بے نِشانی ،کؤن کرے بند بستہ
35
ہِکّو نام تُساڈا جاناں ،تھاں مکان نہ کائی
کِتّھے گُذر کِتّھے گھر کِتھے، محرمیت اشنائی
36
قید کراء سنگل گھت سانُوں ،آپ پھرو آزادے
عِشقے بندیوان بنائے ،آدی دے شہزادے
37
کر ہُن رحم اساں پر سجنا! دے کجھ پتہ نشانی
کِت ول ڈُھونڈ کجیوے تیری ،مُشکل ہوئے اسانی
38
ویکھاں حال کویہا کیتا ،طلب تیری مطلُوبا
اجے نہیں کُجھ مِہر تُسانُوں ،بے پرواہ محبُوبا!
39
ایہو وین کریندا روندا، ہوندا مِثل دِیوانے
وانگ شکار زمیں پر جھڑدا، لگدا تِیر نِشانے
40
ساعت گھڑی رہے غش اندر، وانگ شہید وِکھاوے
جِس دِن ہوش پھرے کُجھ مُڑ کے، ایہو گاون گاوے
41
آپ ہسّے تے آپے رووے ،کدے مرے مڑ جیوے
ایہہ سوداء مُحمّدبخشا، دِن دِن دونا تِھیوے​

1382​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

سیف الملُوک داسُفنا تے پیؤ دا سنگل کھول دینا​

1
بھلا بھلا جیؤ آیوں عِشقا ،مکر فریبی یارا
ہِک دِن صُلح بناویں آپوں، آپ کریں جنگ بھارا
2
کدے سیانا کریں سؤدائی، دے کے مست پیالا
کدے جھلّے نُوں شربت دے کے، تُرت کریں سُدھ والا
3
جاں دِلبر دِی زُلفے اندر، ماریں گنڈھ حُسن دِی
خفقانے دے سنگل اندر، پین سیانے بندی
4
جاں اوہ گنڈھ کُشادی کر دے، پھٹے دین صفائی
بلدا پھیر چراغ عقل دا، لگ پیندی رُشنائی
5
سیف ملُوک ہِک راتیں آہا، خالی ہوشوں صبروں
غش غماں دِے اندر سُتّا،کن ڈورے ہر خبروں
6
مت کوئی جانے سُتّا آہا، غیر ولوں دِل سویا
درداں تھیں آرام نہ آوے ،بُہتا دُکھیا ہویا
7
پٹّے وال گھتّے سِرگھٹّا، رُنّا گھت کہائیں
سجدے پے سجن نُوں کہندا ،سُن عرضاں دِل لائیں
8
ہوش قرار میرا تُدھ کھڑیا ،عِشرت عِیش جوانی
غم دے کے غمخوار نہ ہویوں، دِل کھڑکے دِل جانی
9
نشتر مار مُحبّت والی، سُرت نہ لیّوئی مُڑ کے
جے میں جاءتُساڈی جاناں، پُہنچ رہاں ڈِھہہ کُڑکے
10
سیر شکار کرِیندا خُشیاں ،قید اندر تُدھ پایا
دانشمند شہزادہ نامی، جھلّا نام دھرایا
11
نہ میں یار کہاون لائق، ناہیں تُساں پیارا
گولا کر کے رکھ بندے نُوں، ان مُلّا بے چارہ
12
قدر تیرا گھٹ جاندا ناہیں، جے رکھّیں کر گولا
کر آزاد مینُوں اِس رنجوں ،جھول مہر دا جھولا
13
میرے جیڈ نہ ہووے کوئی، دُنیا تے دُکھیارا
جگ تے نام ملامت جوگا، وٹّے دار نکارا
14
اؤگن میرے تک تک مائی، جم کے پِچھّو تاندی
بابل نُوں فرزندی میری، ننگ پئی نِت لاندی
15
نؤکر چاکر آپو اپنے، گئے ہِکلاّ سُٹ کے
یار اشنانہ تکدا کوئی اکھ، میرے ول پٹ کے
16
کیسی اگ لگائیوئی مینُوں ،سڑیوس وانگر ککھّاں
تُساں نہ پاس پَر تو توڑے ،آس تُساڈی رکھّاں
17
دِلبر اگّے عرضاں کردا، سؤں گیا شہزادہ
دِل نُوں بوء سجن دِی آئی، مستی چڑھی زِیادہ
18
خوابے اندر نظری آیوس ،صُورت مُورت والی
کے کُجھ صِفت سُناواں اُس دِی، شرح بیانوں عالی
19
سیف ملُوکے خوابے اندر، پلّا اُس دا پھڑیا
رتُّورو نمانا عاشق، پَیراں اُپّر جھڑیا
20
کہندا ہے معشُوقا تُدھ بِن، بُہت نمانا سڑیا
من سوال مُحمّدبخشا ،سٹ نہ جائیں اڑیا
21
جِس ایہہ صُورت جوبن دِتّے، قسم تینُوں اُس ربّ دِی
کیہڑا شہر ولایت تیری ،دِیئیں نِشانی سَبھ دِی
22
اپنا آپ دسالیں مینُوں ،دس پکیرِی پاویں
کِس رستے میں ٹُراں تُساں ول، خُشکی یا دریاویں
23
صُورت نے فرمایا جے کر، اِس وِچ مطلب تیرا
شارستان سنہری اندر ،باغ اِرم میں ڈیرا
24
شاہ شاہپالے دِی میں بیٹی، پریاں دِی شاہزادِی
حُسن جمال میری ہے مائی، مہر افروزہ دادی
25
جے تُوں میرا یار کہاویں ،عِشق تیرے دِل وسیا
میرے باجھ نہ ہور قبُولیں، رہیں نہ پھاہی پھسیا
26
حق مُحبّت میری سندا، رکّھیں وانگ امانت
کریں نہ جُوٹھا مُنہ پیاروں، پُہنچیں باجھ خیانت
27
مت جانیں معشُوق میرے نُوں، مُول نہیں پرواہاں
دِل پر داغ تُساڈا دائم، میل مُحبّت چاہاں
28
میں پری تُوں آدم خاکی، پر چِت ا ساڈا اڑیا
نِت اُڈیک شتابی آویں ،ندئییں پے کے اڑیا
29
فَاطْلُبْنِیْ تَجِدْنِیْ میاں ،میں مؤجُود تُسانُوں
میرے باجھ نہ چاہیں دُوجا، لیسیں لبھ اسانُوں
30
میں تے آپ مُحبّت تیری ،تُدھ تِھیں کُجھ زِیادہ
تاہیں آپ سداواں تینُوں ،جھبدے آء شہزادہ
31
خُشکی رستے پُہنچ نہ سکسیں ،ٹھیل ندی وِچ بیڑے
لہر عِشق دِی مان مُحمّدؒ، چھوڑ تمامی جھیڑے
32
ندی مجاز سمند حقانوں،کھڑسی راہ اولّے
بیڑا بھج ہووے گا ٹوٹے ،کد ثابت سنگ چلّے
33
رُوح شہزادہ ندی پرم دِی ،بیڑا جان بدن نُوں
جانی نال ملیں تُدھ جانی، کریں شِکستہ تن نُوں
34
خُشکی رستہ خُشک عِبادت ،بِن سوزوں بِن دردوں
ایہہ عِبادت مَلکی بھائی، ناہیں عارف مردوں
35
مندے حُکم عِبادت کر دے ،شر نہیں نفسانی
یار سوئی جِس عِشق کمایا، ایہہ دؤلت اِنسانی
36
عِشقے کارن آدم کیتا، مِحرم یار یگانہ
آہے مَلک عِبادت جوگے، کے حاجت اِنساناں
37
خِدمت گار حُکم دِے بندے ،بُہت آہے سُلطانے
جو کم فرض ایازے اُتّے، ہور کوئی کے جانے
38
رکھ گھوڑے دِی واگ مُحمّد، پھیر پِچھّے کر پھیرا
اِس مِیدان قواعِد جوگا ،ہے کے بادر تیرا
39
صُورت دِلبر دِی جد پائیاں، خوابے اندر جھاتاں
آکھ سُنائیاں عاشق تائیں، پتے نِشانی باتاں
40
جان پئی تن مُردے تائیں ،اُگّھڑگئیاں اکھّاں
ہوشاں سُرت سنبھالاں ہوئیاں، ہِکس ہِکس تِھیں لکھّاں
41
اِس خوابے شاہزادِے تائیں، دِتّی اگّے والی
ہوش جندُ وتے صبر دِلے وِچ ،تن قُوّت مُکھ لالی
42
اِس لیلیٰ وِچ سُتّے عاشق ،ہوکے مجنُوں جھلّے
خوابوں لے ہوشیاری اُٹّھے، جاگے بخت سولّے
43
پِیّا پریت دسالی اپنی ،دِل اندر جوش آیا
پھیر نویں سِر عقل کھڑایا، دانش تے ہوش آیا
44
کرے آواز غُلاماں تائیں، جاگو ساتھی دُکھ دِے
دیؤ مُبارک باپ میرے نُوں، خبر سُنیہے سُکھ دِے
45
دانش عقل دِتّا ربّ مینُوں، سُکّی نہر وگائی
آؤ سنگل لاہو میرے ، ول ہویا سؤدائی
46
عاصم ایہہ مُبارک سُن کے، چایا خُشی کمالے
ہو بے ہوش گیا کوئی ساعت، جاں آیا وِچ حالے
47
جِس گھر بیٹا قِیدِی آہا، اُس گھر گیا شتابی
پڑھ شُکرانہ سنگل لاہے، ہوئے کرم وہّابی
48
انگل پھڑ کے آن بہایا، اُپّر تخت سنہری
سوہنے سبھ اِکٹّھے ہوئے ،بیٹھے لاء کچہری
49
ہانی یار لگّے رل بیٹھن ،کول چنّےدِے تارِے
ہسّن کھیڈن باتاں کر دِے ،شہزادے سنگ سارے
50
گلّو گل ہلاندے جاندے ،ہر ہر شہر مُلک دِی
مُڑ مُڑ کے اوہ گل مُحمّد ،باغ اِرم ول ڈُھکدی
51
دِل وِچ شارستان وسیندا، نالے باغ اِرم دا
اوسے پِچھّے ذِکر کریندے، رُوموں شام عجم دا
52
لے لے نانواں باغ اِرم دا، گل کھڑی مُڑ اگّے
پریاں دِی اوہ جاء سُنیندی ،کِس ڈولے ہتھ لگّے
53
گلّے کتّھے نال بہانے، لینا نام پرِی دا
جاں اوہ نام لئے تاں ہوندا، جیؤں دم دِے مری دا
54
مُلک سجن دا نام سجن دا، دم دم نال پُکارے
ہنجُوں دِے دریا وگائے ،آہیں ڈھائیں مارے
55
گل کلام نہ کردا دُوجی ،باجھ سجن دے ناموں
نام جپے یا بیٹھ چُپیتا ،فِکرکرے اِس کاموں
56
خستہ حال کیتا غم توڑے، سیف ملُوک شہزادہ
پھر بھی جوبن اُس دا آہا، حدّوں بُہت زِیادہ
57
گھر گھر شہر ولایت اندر، سُندر مُکھ دا قِصّہ
کن دِلے دِے دھر جو سُندا لیندا عِشقوں حِصّہ
58
سیف ملُوک شہزادِے تائیں، لگّی چہک سجن دِی
بے آرام رہے ہر ویلے، بُری اُداسی من دِی
59
سیر شِکار نہ بھاوے اُس نُوں، مجلس لاء نہ بہندا
خستہ حال اُداس ہمیشہ آہیں بھردا رہندا
60
نال خیال جمال سجن دے ،عِشق کمال ہویا سی
لال گُلال نِہال حُسن دا، حال بے حال ہویا سی
61
تاجوں راجوں کمّوں کاجوں ،آن ہوئی دِلگیری
پٹ دوشالے بھاون ناہیں ،بھاوے ویس فقیری
62
ہر تدبیروں اتے صلاحوں، ہو گیا اِک طرفے
مطلب سمجھ چُو پیتا ہویا ،واچ پرم دے حرفے
63
عاصم شاہ وزیراں تائیں، شہزادے ول گھلدا
وعظ نصیحت کریو کوئی ،مت ہووے واہ چلدا
64
میر وزِیر سیانے نالے، عالم قاضی مُلّاں
عاشق نُوں سمجھاون لگّے، چھڈ لالا ایہہ بھُلّاں
65
کہنےعِلم پڑہایا تینُوں ،پڑھ کے پتّھرہویوں
شاہوں بنیں کنگال دھِگانے ،اِس پاسے کِس ڈھویوں
66
عاشق کہندا جے لکھ آکھو، میں اِک بات نہ سُندا
ایہہ بھُلّاں چھڈ بھُلّاں ناہیں، بھولا اپنے گُن دا
67
پڑھ پڑھ پتّھر بنیا ہے ساں ،پارس عِشق لگایا
سونا سِکّہ جو کُجھ آہا ، ہتھ صراف وِکایا
68
وِکیا سؤدا مُڑدا ناہیں، جے لکھ دیو بہانی
چھیک گئی سبھ حرف تُساڈے ، وگ پرم دِی کانی
69
جے مُورت وِچ ہوندا ناہیں ، سِر سچّے دِلبر دا
کیہ طاقت سی گھائل کردی ، جِگرا دانشور دا
70
جھلّے نُوں مت دیون والے ، جھلیاں وِچ گِنیندے
اساں سجن ول سر پر جاناں ، مرسو متّیں دیندے
71
جو ، جو ،کرن سوال عقل دا ، عاشق ڈکدا جائے
لا جواب حکیماں ہو کے ، آن جواب سُنائے
72
اوڑک عاصم گلّاں سُن کے ، گلیا غم دے بوتے
ہنجُوں پانی نال پیؤ نے ، بیٹے توں ہتھ دھوتے
73
کہندا بیٹا منگ منگ لدھّوں ، کہڑی جاء نہ سؤری
بُڈھّے وارے اؤسر ویلے ، ٹُریوں بھن ڈنگوری
74
سیف ملُوک کہےسُن بابل ، خیر عافیئت منگیے
کاہنُوں بیٹے منگنے ربّ توں ، بُرے نصیبوں سنگیے
75
عاصم شاہ کہیا دس بیٹا، جے تُدھ سَر پر تُرنا
کراں تیار اسباب سفر دا ،کے اینویں بہہ جھُرنا
76
سیف ملُوک شہزادہ سُن کے، پیؤ نُوں دئے دُعائیں
شالا خُش رہیں تُوں بابل، اوّل آخر تائیں
77
عاصم شاہ پھر سد اُمراواں ،دِتّا حُکم شتابی
کرو تیار اسباب سفر دا ،کشتی بیڑی آبی
78
خرچ سفر دا مال خزانے ،عیش عشرت دے بابے
بیڑے ست بھرائے اُس دے ،سُنجے بے حِسابے
79
ہور سپاہ ہتھیاراں والے ،ست جہاز بھرائے
شتری طُرم نقارے دھؤنسے، باجے وِچ دھرائے
80
ہور نجُومی رملی بھارے ،چاڑھے وِچ جہازاں
نالے بُہتے گاون والے، مُطرب خُش آوازاں
81
خِدمت گار غُلام رنگیلے، چھو کریاں تے گولے
رنگ برنگی چیز نِعامت ،کِس طاقت گِن تولے
82
سبھ جہازاں وِچ رکھائے ،جو اسباب خُشی دِے
بعضے ظاہر دِسدے آہے، بعضے سان پؤشیدے
83
خاص شہزادے کارن کیتا، ہِک علیحدہ بیڑا
لمّےدا کُجھ پتہ نہ لبّھا ،ستّرگز سی چیڑا
84
وِچّے اُس دے جاء ضرُوراں، وِچ طہارت خانے
وِچّے حُجرے سوون والے ،خُوب مکان شہانے​

1466​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے دا ماں کولوں سفر دِی اِجازت منگنا تے ماں دے ترلے کرنا​

1
جاں سبھ کم رہیا ہو پکّا، کیتی شاہ تیاری
سیف ملُوک ماؤُ تھیں رُخصت ،لیندا چھیکڑواری
2
جاء گھراں وِچ کول ماؤُ دِے، بدّھے ہتھ کھلوندا
نالے آکھے رُخصت دیؤ ،نالے ہنجُوں روندا
3
ماؤُ بال ڈِٹّھا تن لِسّا،جیؤں بیمار چروکا
چؤدھوِیں دِے چن جیہا چہرہ، ہویا چن اجوکا
4
پُھل بہاری جیہی پوشاکی، میلی ہوئی غُباروں
شیشے وانگ جُثّہ سی جیہڑا، کالا ہویا زنگاروں
5
لال مثال جمال پُتّر دا، آہا کمال انگاروں
کولے وانگ ہویا تن لُوٹھا، لنب عِشق دِی ناروں
6
دُرخُوشاب بے آب دسیوے ،ڈالی گل پر کالے
نرگس نین مریض روون تھیں، داغ لگّا گُل لالے
7
سرُو آزاد بُلند سُفیدا، نِیلا چوہ چوہ کردا
کیسی واء خزاں دِی لّگی، ہو گیا رنگ زردہ
8
مائی دائی ویکھ جُدائی ،آکھن قہر خُدائی
ایہہ کے بھاء اساڈے آیا، تُوں چلیوں کِت جائی
9
ہنجُوں باراں دین بہاراں، وانگن مینہ پھُوہاراں
اوسے کوسے جل نہایا، بیٹا نال پیاراں
10
ماں پیار دیوے مُنہ اُتّے، ہتھ پھیرے ہرپاسے
نال مُحبّت کنگھی پھیرے ،رکھے لاء دِلاسے
11
سِر پَیراں تک چُمّےچٹّے،لاہے میل بدن تھیں
زارِی کر کر آکھے بیٹا، جائیں نہیں وطن تھیں
12
جے کُجھ لاڈ پیار مانواں دِے، کے کُجھ آکھ سُناواں
جے اج ماں ہوندی رو مردِی ،کے پرواہ بِھراواں
13
جے اج مائی بابل میرے ،دُنیا اُتّے ہوندے
خستہ حالی ویکھ پُتّر دِی ،سُکھ نہ سؤندے روندے
14
ہِک اِنہاں دا لال پیارا، خاک اندر رل سُتّا
دُوجا کنبدا لُکدا پِھردا ،جیؤں کر پانول کُتّا
15
تریجے نُوں ربّ بھاگ لگائے، لکھّاں شُکر خُدادِے
دؤلت عُمر اِقبال اُسّے دِے ،دِن دِن ہون زِیادے
16
ترلے کر کر لدّھے آہے ،خُشیاں کر کر پالے
ہاے ہاے اج نہیں آ تکدے ،ماپے جننے والے
17
جے میں اج ٹُراں پردِیسیں ،سئے کوہاں دِے جاواں
کیہڑا پِچھّوں کرے دُعائیں، رو رو وانگن ماواں
18
اپنے دُکھ مُحمّدبخشا ،جے تُوں پھولن لگّوں
قِصّہ ہِک بنے گا ایہو، بیٹھ صبر کر اگّوں
19
کِس نُوں گِن گِن دُکھ سُناسیں، کِس نُوں پِیڑا ساڈی
مُڑ کے دس شہزادے والی، رہیآ گل دُوراڈی
20
سیف ملُوک اُتّے پھرمائی، کر کے مہر گھنیری
متّیں دین لگّی سُن بیٹا، ایہہ کے خواہش تیری
21
ایہہ کے عِشق لگّا تُدھ اُلٹا، چلیوں چھوڑ وطن نُوں
اینویں مُورت دے جھلکاروں، لائیوئی روگ بدن نُوں
22
نہ مُورت نے جگ پر رہنا، نہ اُس صُورت والے
کے یرانہ اُس دا جیہڑا ،سدا پریت نہ پالے
23
مؤج جوانی مان گھراں وِچ، رہو وطن دا راجا
یا پھر مؤت سِرے تے دِسدِی، کر اُس دا کُجھ ساجا
24
تیری کالی رات جوانی ، گھر وِچ لنگھسی مِٹّھی
نہ تُدھ اگّے سفر ازمائے ،نہ کوئی سختی ڈِٹھّی
25
ہانی تیرے رَل مِل کھِیڈن ،تُوں وِچّوں کیوں کِرسیں
ایہہ کوہ قاف سمندر کالے ،بچہ کیکر پِھرسیں
26
لوہکی عُمر ایان طبیعت، نازک بدن گُلابوں
عاقل کہندے سفر برابر، دوزخ نال عذابوں
27
شینھ بکریناں غاراں اندر، ہور آفات ہزاراں
سنگ جِنہاندے پیش نہ جاندی ،نا ل ایہناں ہتھیاراں
28
مت کوئی کھاون دھاوے تینُوں ،کؤن سُنے گا چِیکاں
تیرے دُشمن اوتھے پھاسن، سانُوں رہن اُڈیکاں
29
جان تیری کوئی پتّھر ناہیں، پانی وِچ نہ گلسی
ظالم برف پنجالاں والی، نِت سِرے تے جھلسی
30
ناریں پِچھّے لگ نہ مرئیے ،چھڈ بچّہ ایہہ کھیہڑا
سنبھل پیر ٹکائیے ایتھے، دُنیا تِلکن ویہڑا
31
آپ سڑیں تے سانُوں ساڑیں، اِس گلّوں باز آویں
رو رو کہندی ماں مُحمّد ،ایتھے ہی دِل لاویں
32
ساقی دے شراب شتابی، جِس تِھیں آوے مستی
بیڑا ٹھیلھ دئیے وِچ ہاہو، چھوڑ شہر دِی وستی
33
ماپے روندے چھوڑ گھراں وِچ ،دے جواب وسن دا
پُچھ لیئے راہ عِشقے کولوں ،باغ اِرم چمن دا​

1499​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

ماں دا پُتّر نُوں اِجازت دے کے وِدِعیا کرنا​

1
سیف ملُوک ہنجُوں بھررُنّا ،سُن ماؤُ دِی زارِی
پَیراں اُتّے متّھا رگڑے ،چُمّے واروواری
2
کہندا قدم تیرے دِی مِٹّی، سُرمہ میرے بھانے
حق تیرے سبھ گردن میری، ناہیں ملے مُکانے
3
جے کُجھ تُساں زُبانوں کہیا، فرض آہا میں کرنا
عین شہادت مینُوں آہی، حکم تیرے تے مرنا
4
ایہہ بے عقلی میری مائے، جیہڑی تُوں اج ڈِٹھّی
بندے اُتّے دوس نہ کوئی، آہی دُھر دِی چٹھّی
5
وس لگدے کد چھڈ دا کوئی ،لذّت گھر شہر دِی
ہتھّیں کؤن مائے بِن اؤکھت، مارے تلی زہر دِی
6
کوشش ترلے ساڈے مائی، کیونکر آون کارِی
بھاء میرے اِس سفرے پینا، لیکھ لکھّے سرکارِی
7
چر ہویا سِر میرے اُتّے ،ایہہ نؤبت سِی گھُر دِی
پرہُن چھیکڑ ویرے میری، نہیں دلیرِی تُردی
8
ایسا ظالم عِشق اولّا،جیہڑا تخت چُھڑائے
اپنا آپ کوئی واہ چلدے ،سُولی کد چڑھائے
9
ہُن مینُوں ایہہ خواہش کِیویں، مر جاواں جِند جائے
تُوں گھر وسدا رسدا لوڑیں ،آلی بھولی مائے
10
گھر رکھّن دِی گل نہ آکھو، مُشکل مینُوں رہنا
زورے رکّھو تاں مرویساں ،اوہ غم پؤسی سہنا
11
جے تُوں بچّہ بچیا لوڑیں، مائے ٹور سفر نُوں
سفر گیاں کُجھ ہکھّی ہوسی، مِلساں پھیر پُتّر نُوں
12
جے تُدھ ہتھّیں دفن کرایا، کُجھ وسواس نہ رہسی
بیٹے نال مِلن دِی تینُوں، پِھر کوئی آس نہ رہسی
13
دے اِجازت مینُوں مائے، ٹُراں سفر نُوں جلدِی
رہن نہیں ہُن میرا اِیتھے، چِھک لگّی اَن جل دِی
14
دانہ پانی ایس وطن تھیں، سنبھ گیا ہُن میرا
جِس جِس پاسے لِکھیا ہوسی، پیا کراسی پِھیرا
15
کِیتا چِت اُداس عِشق نے ،رِزق مُہار اُٹھائی
توڑوں آئی کؤن ہٹائے، سُن تُوں میری مائی
16
ایہہ گل آکھ شہزادہ روکے ،سر پرنے ہو جھڑدا
چُم زمین سُٹّے سِر سجدے ،پیر ماؤُ دے پھڑدا
17
چاء ماؤُ دے من نہ سکّے،عِشق نہ منّن دِیندا
کر کر عُذر ہزاراں تاہیئں، مُڑمُڑ قدم چُمیندا
18
ایہہ دلِیلاں دھاراں مائے، بخشیں بتری دھاراں
دھاراں تے کوہ قافاں اندر، دھاڑاں پؤن ہزاراں
19
جے ربّ مینُوں خیریں آندا، ہوساں آن سلامی
مت مر جاواں تاں بخشاواں ،بخشو حق تمامی
20
روندی تے کُرلاندی مائی، بیٹا وِدِعیا کِیتا
ربّ دا دِتّا سر پر سہیا ، صبر پیالا پیتا
21
ماؤُ پیؤ جد جاتا بیٹا ،ناہیں گھر دِے کم دا
گھر رکھّے ہُن بچدا ناہیں، ڈاہڈھا روگ پرم دا
22
عاصم شاہ کہے پُتّر نُوں، تُوں جِگر دا بیرا
تُوہیں جِگر میراسِیں تُوہیں، کھادا جِگرا میرا
23
شاہزادِے نُوں رُخصت ہوئی، ٹُریا چھوڑ گھراں نُوں
مِحلاں اندر پیا کُکارا، باہر حد بیانوں
24
عاصم شاہ پُتّر نُوں ٹورن ،شہروں ہویا باندے
یار اشنا مُحبّت والے ،نالے روندے جاندے
25
باپ بیٹے دا ڈیرا ہویا، آکے ندِی کِنارے
مِیر وزِیر اُمراء شہزادے، نالے آئے سارے
26
روندے مِل مِل وِدِعیا ہوندے ،سارے لوک مِصر دے
چُم زمیں سِر دھردِے پیریں، وڈّے وڈّے سر کر دے
27
صاعد نال وزِیر ہویا سی، سیف ملُوک شہزادہ
چائی رِزق مُہار اُٹھ چلّے، جِت ول ربّ اِرادہ
28
دؤلت مال خزانے لشکر، سبھ اسباب ولیوے
صاعد دے حوالے کیتے ،اوہو لیوے دیوے
29
ترینہ برساں دا وعدہ کر کے، باپ اِجازت دِتّی
لِکھ رکھّے اوہ روز دوہاں نے، سَن سِمّت تے مِتّی
30
صاعد نُوں گل لاکے رُنّے،عاصم صالِح دونویں
جا بیٹا جیؤں عقل کہے گا کر تدبیراں اونویں
31
سیف ملُوک تائیں پھراوڑک، عاصم شاہ فرماندا
بیٹا وِداع کیتا میں تینُوں ،لکھیا پڑھ کرماں دا
32
آ بچّہ گل لگ مِلاہاں ،تُوں بھی رو اسانُوں
جاں میں مرن لگّا اُس ویلے، سدسی کؤن تُسانُوں
33
الوِداع پر دیسیں چلیوں، ہے میرے فرزندا
خبر نہیں ہُن کے کُجھ ہوسی، مؤت زراعت بندہ
34
الوِداع پیارے میرے ،تُساں اساں ربّ بیلی
تیری جان حوالے اُس دے، جیوندیاں پھر میلی
35
الوِداع دِلبندا تُریوں، دے ہاہو وِچ دھکّا
میوہ آس اُمّید میری دا، ڈھیہ پیا ان پکّا
36
الوِداع چلّی ہُن ایہہ تک ،اکھّیں دِی رُشنائی
اجے نہیں رج ڈِٹّھا آہیوں ،لگّا داغ جُدائی
37
الوِداع میری زِندگانی ،ٹُریوں سیف ملُوکا
نہ میں مرساں نہ سُکھ جیوساں ،لا چلیوں تپ سُوکا
38
الوِداع اے موتی سُچے ،ہتّھوں پیؤں سمندر
اِلھ قضاء دِی کر چھَٹ کھڑیوں، لعل شہانہ سُندر
39
الوِداع اے یُوسف چلیوں، مصر میرے نُوں تجکے
یعقُوبے جیؤں پیا عُمر دا، رونا مینُوں رجکے
40
الوِداع فرزندا مینُوں ،پائیوئی کھُوہ غماں دے
مولیٰ پاک لیاوے تینُوں، دے مقصُود دِلاں دے
41
الوِداع اے بیٹا میرا، دیوی ربّ پناہاں
پھیر مصر دا تخت سنبھالیں، وانگن شاہنشاہاں
42
صاعد تے شاہزادہ دوئے ،رُخصت ہوئے روندے
بیڑے ٹھیلھ روانے ہوئے، پچھلے پِچھّے بھؤندے
43
عاصم شاہ بیٹے دے غم تھیں ،تنگی کرے گھنیری
پیؤ صاعد دا صالح دانا، مُڑمُڑ دئے دلیری
44
شاہا نہ کر خفگی بُہتی، لِکھیا لیکھ اوّل دا
جو فرزنداں دے بھاء ہونا، کسے طرح نہیں ٹلدا
45
بیٹے ساڈے بندے ربّ دے، ساتھوں اوس پیارے
اَنَا لِلْعَبْدِاَرْحَمْ آپوں، مِنْ اَبَوَیْہِ پُکارے
46
اوسے پیدا کیتے بیٹے، اوہو پالنہارا
گھر وِچ اُس تھیں سؤکھے رکھسیں، ہیں تُوں کؤن بیچارہ؟
47
جیکر نیک اؤلاد ہوئے گی، ربّ ولّوں پھل پاسی
جے بد بخت ہویا تاں کاہنُوں ،پیواُس دا غم کھاسی
48
عاصم شاہ فرزند پیارا، ربّ دے کرے حوالے
روندا گھر نُوں آیا لے کے، داغ جُدائی والے
49
بیگم نُوں سد کہندا میری ،غم نے ہوش بھُلائی
بے غم ہوکے کر سُلطانی، بادشاہے دِی جائی
50
سبّھو اُس دے ذِمّے لائے ،بادشاہی سمیانے
فؤجاں لشکر تابع کیتے، دِتّے سؤنپ خزانے
51
صالح تے زرپوش اکابر، دوئے وزِیر سیانے
اوہ بھی تابع کیتے کوئی، حُکموں عُذر نہ آنے
52
بُہتے وعظ وصیّت کیتے ،متّیں دے سمجھائے
رکھنی خبر کنگالاں اُتّے، مت کوئی ظُلم پُچائے
53
آپوں ظُلم نہ کرنا کوئی، فزع اکبر تِھیں ڈرنا
جِس دِن آپ عدالت بہسی، تِل تِل لِیکھا بھرنا
54
عدل اِنصاف اجیہا کرنا، جگ وِچ رہے کہانی
مظلُوماں مُحتاجاں تائیں، داد مُراد پُچانی
55
کر تلقیناں تے تاکیداں، عاصم شاہ چھڈ شاہی
گوشے اندر بیٹھ چُپیتا، کردا ذِکر اِلٰہی
56
کرے عِبادت ربّ سچّے دِی ،زارِی کر کر رووے
بیٹے کارن وِچ درگاہے، نِت سوالی ہووے
57
ربّا پُت میرے نُوں رکھّیں، اپنی وِچ امانے
نال مُراد دِلے دِی آنیں، پھیر اساڈے خانے
58
اوہ پردیسی بچہ میرا ،جِس اندر جند میری
جِتّھے رہے سلامت رکھّیں، تُدھ بِن کوئی نہ ڈھیری
59
نال اِخلاص مُحبّت سچّی ،عاصم ربّ دھیاندا
وانگ نبی یعقُوب ہمیشہ، بیٹے دا غم کھاندا
60
رورو نیر اکھّیں دا گھٹیا ،روء ہوئی نُورانی
زُہد عِبادت کردا جیؤں کر، پیغمبر کِنعانی
61
سیف ملُوکے دِے حق اندر، کر دا نِت دُعائیں
جِس پر ماپے راضی ہوون ،اوہدیاں دُور بلائیں
62
حضرت پاک نبؐی فرمایا، جو نبیاں دا سرور
صلی اللہ علیہ وسلم، نالے آل اوہدی پر
63
جِس قضائے ہونا ہووے ،لِکھّی روز ازل دِی
جے سؤہوون دُعائیں والے ،کسے طرح نہیں ٹلدی
64
پر جے ماپے راضی ہوکے، کرن دُعائیں دِل تِھیں
فرزندے توں ٹلن بلائیں، بچ نکلے مُشکِل تِھیں
65
جے کُجھ اُس حضرت فرمایا ،اُس وِچ شک نہ ذرّہ
سیف ملُوک دُعا پیو دِی ،پُگسی جاء مُقرّہ​

1564​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے دا کشتی چلا کے مِصرتوں روانہ ہونا​

1
جاں شاہزادہ ہویا روانہ، کیتی چھاں نِشاناں
بادبان کُھلے کر دِتّے، سبھناں کشتی باناں
2
گھُریا دھونسہ ترُیا ڈیرا، لّگی چوٹ نقارے
وجّے تُرم اِشارت ہوئی، بیڑےٹِھلّہے سارے
3
جلد ملاح ہلاون چپے ،زوراور قرارے
واء اُڈائی جاوے بیڑے ،کولوں کولی سارے
4
جے کُجھ حُکم کرے شہزادہ، سبھ بجا لیاون
رنگا رنگ کھلاون کھانے، کھیڈن جیو بُھلاون
5
ہسّن کھیڈن دِل پرچاون ،رکھّن اوس بُھلائی
راتیں دینہاں کھلوندے ناہیں ،جان جہاز چلائی
6
وِچّے رِجھدا پکدا کھاندے ،وِچّے سبھ کم ہوندے
نہ اوہ دندے لاون بیڑے، ناہیں کِتے کھلوندے
7
اٹھ مہینے دِینہاں راتیں ،گئے دوڑائی بیڑے
خُش بخوش رہیا سبھ ڈیرا ،آفت کِسے نہ چھیڑے
8
نہ کوئی خفگی تنگی آئی، نہ ہوئی دِل گیری
سارا ڈیرا رہیا سُکھّلا، کر دے عیش امیری
9
اُس مُدّت تِھیں پِچھّوں ہِک دِن، ٹاپُو نظر پیو نیں
جاں نزدِیک دندے دے آئے، شاہ تِھیں حُکم لیو نیں
10
بیڑے کنڈھے لاء ملاحاں ،لنگر سٹ کھلارے
لاہاں نال بدھّے پِھر دندے ،جیؤنکر اُٹھ قطارے
11
ہِک پکاون لگّے کھانا، ہِک بیٹھے ہِک سُتّے
ہِک لنگر سن ہیٹھ ندِی دِے، ہِک لنگر سن اُتّے
12
لنگر باسن ہتھ وِچ لے، کے زنگی شاہ پلنگر
لُقمہ آمنگے جے ویکھے، شاہزادِے دا لنگر
13
کھانا کھا آرام کیتو نیں، ورتی پھیر صُراحی
کرن لگّے پِھر سیر زمیں دا، ڈِٹھّی خُوب نواحی
14
سبزیوں سبز پؤشاک زمیں نُوں ،وانگن نیکو بختاں
ہر ہر پاسے پانی نہراں، لایا رنگ درختاں
15
میوہ دار پکّی ہر ڈالی، لٹک زمیں پرآئی
گُل پھل رنگ برنگی پھلّے، رؤنق جُوہ سُہائی
16
کوئل مور چکور ہزاراں، خُش آواز لٹورے
طوطے قُمری کالے تِتّر ،بولن وانگ کٹورے
17
کھگّاں ٹور گُمانی کڈھّی، چلّن وانگن ہنساں
بہُتے مِرگ شِکاری دُوجے، کتنے گِن گِن دسّاں
18
باغو باغ ہووے دِل اُس دا، جو اُس جوُہے پِھردا
خُوش ہوا خُوشبُوئی والی، جنّت وانگ چؤگردا
19
سیف ملُوک جمعیت کیتا، کوئی دِن اوتھے ڈیرا
کر دے سیر شکار اُس جُوہے، ویکھ مُقام بھلیرا
20
کدے شہزادہ مجلس لائے، جیؤں دربار شہاں دِے
کدے شِکار کرے وِچ جنگل، تِتّر ِمِرگ سہاں دِے
21
اِک دِن لا دربار شہزادہ، بیٹھا وِچ وزِیراں
چار جوان آئے کوئی دَکھنوں ،صُورت وانگ امیراں
22
شؤکت شان شہزادے والا، تک کے ہوئے سلامی
جھل سلام شہزادے کہیا، بیٹھو ہو آرامی
23
جاں بیٹھے تاں پُچّھن لگّا، گلّوں گل ہلاندے
ایس زمیں دا نام بھراؤ ،کے کُجھ تُسیں بُلاندے
24
آدمیاں دِی وستی کوئی، ہے نیڑے اِس گِردے
یا تُسی بھی وانگ اساڈے ،دُوروں آئے پھِردے
25
اوہناں جواناں آکھ سُنایا، سُن شہزادہ سُندر
عینُ الارض کہن اِس دھرتی، شہر کئی اِس اندر
26
وڈّا شہر ایتھے ہِک نِیڑے ،ایہہ ہے چین کہاندا
رہیا تخت ہمیشہ ایتھے، وڈیاں بادشہاں دا
27
ہُن بھی تخت اُتّے شاہزادہ، ہے فغفُور سداندا
عادل نِیک بہادر دانا، سوہنا نُور دِلاں دا
28
فغفُوراں دِی نسلے وِچّوں، ہے سُلطان قدِیمی
مِہماناں دا یار ہمیشہ، پُچّھے نال حلِیمی
29
ایہناں گلّاں وِچ شہزادہ، ہویا ذرا آرامی
ہور آئے ترے بندے کوئی، ہوئے آن سلامی
30
چُم زمیں سِرنیواں کر کے، کرن لگے تعظیماں
صِفتاں کر کر دین دُعائیں، وانگر نفر قدِیماں
31
بعد اُس تِھیں پھر عرض گُزارن ،آکھن سُن تُوں شاہا
شاہ فغفُور تیرے ول گھلیا، عُذر نہیں کُجھ آہا
32
جو پیغام اُس نے فرمائے ،تینُوں اساں سُنانے
خواہے بخشیں جان اساڈی، خواہے کریں جو بھانے
33
شاہ فعفُور اساڈے لِکھیا ،رُقعہ خاص تُسانُوں
واچو نظر مُبارک دھر کے ،دیؤ جواب اسانُوں
34
سیف ملُوک ڈِٹّھا پٹ رُقعہ، آپوں نال طلب دِے
لِکھیا بادشاہاں دِی ڈولے، چنگا نال ادب دِے
35
ساقی بخش شراب پیالا، ہووے نشہ زِیادے
واچاں خط جواب سُناواں ،اُلفت کرن شہزادے​

1599​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

چینی بادشاہ دا شہزادے نُوں خط لِکھنا​

1
سر نامے دا نام سچّے دا، کِیتا کارج جِس نے
کُن اوہدی دا کوئی نہ واقف ،بھیت لبّھے سبھ کِس نے
2
سبھ خزانے ہتھ اوسے دے ،چابخشے جِس بھاوے
نفروں شاہ کرے تے شاہاں، سفروں اؤکڑ پاوے
3
راہ پھدّاں نُوں لوک مُسافر ،سبھ غریب بدیسی
ہر ہِک دا خصمانہ اوسے، جو لِکھیا سو دیسی
4
مُشکل پاون والا آپوں، آپوں ہے حل کردا
عاشق نُوں لا روگ پرم دا ،میل سجن ول کردا
5
سُکھیاں نُوں اوہ دُکھ سہاوے ،پاوے وخت امیراں
اُڈدے پنکھی قید کرائے ،چھّڈے سخت اسیراں
6
جانے جیسی دؤلت سچّی، جِس دا مُل نہ پیندا
دیندا مُفت حیواناں تائیں، جاں بھاوے تاں لیندا
7
خاکوں صُورت سُندر کر کے، پھیر رلائے گھٹّے
پھُل کِھڑائے بُوٹی وِچّوں، پھیر پتّر کھوہ سٹّے
8
سِپّاں اندر مانک موتی، مُدّت قید کراندا
قیدوں کڈھ نوازے اوہناں، بُہتا مُل تراندا
9
انٹے وِچّو ں پنکھی کردا، دے کے پر اُڈارے
پتّھر وِچّوں لعل بناوے ،راتوں دینھ کھِلارے
10
میرے جیسے عاجز بندے ،تخت دیوے سُلطانی
واہ کریم مُحّمدبخشا ،میلے وِچھڑے جانی
11
اُس تِھیں پچھّے سُن شہزادے ،کر کے فِکر نِہایت
میں فغفُور شہزادہ عالی، والی چین ولایت
12
کہندا تینُوں سچ دسالیں، کؤن کوئی تُوں بندہ
کِتّھوں آیوں کِتّھے جانا، کیہڑے شہر وسندا
13
جے تُوں مرد سؤداگر آئیوں ،پاس تیرے کے بھرتی
کِس کم اِتنا لشکر تنبو، مَل لئی جِس دھرتی
14
جے تُوں کوئی غنیم اساڈا،لین ولایت چڑھیوں
لشکر سنے مِریسیں پل وِچ ،یا سنگل پا کڑیوں
15
تیغ میرِی تھِیں کوئی نہ بچیا، دُشمن جِس کہایا
تُوں بِھی سِرنذرانہ تارن، پاس میرے لے آیا
16
جے تُوں کرن لڑائی آیوں، لوڑیں زور ازمایا
جان خمیر تیرا سی ایتھے، لشکر سنے سمایا
17
سار ہتھیارتیار کرائیں ،چاڑھ سوار مریلے
جان جہان میدان میرے وِچ، کر قُربان سویلے
18
جے تُوں کوئی شخص سیلانی، سیر کرن نُوں آیا
چین شہر تُوں ڈِٹھّا ناہیں، کے پِھر سیر کمایا
19
جے تُوں شاہ اِقبالاں والا، کچھّن لگّوں سمندر
آب حیاتی وِی کم ہوسی ،مرسیں وانگ سِکندر
20
تُوں شہزادہ عظمت والا، سُنیوں بُہت چنگیرا
جے تُدھ طلب مِلن دِی ہووے ،میں بھی بھائی تیرا
21
نہ کوئی جنگ خصُومت ایویں، ناہیں وَیر قدیمی
دُشمن نال کراں میں زورا، یاراں نال حلیمی
22
نہ دُشمن نہ دوست ہووے ،ہووے کوئی طرفینی
گھر آئے دِی کراں تواضع ،جاناں دوست عینی
23
سچّی گل سُنا شہزادے ،کے سبب اِس راہ دا
کیہڑا تخت ولایت تیری ،بیٹا ہیں کِس شاہ دا​

1622​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادِ ے دا چینی بادشاہ نُوں جواب​

1
فغفُورے دا خط شہزادے، جاں سارا پڑھ ڈِٹّھا
اِیلچی نُوں فرماون لگّا ،بول زبانوں مِٹّھا
2
اے اِیلچی فغفُور شاہے دے ،جااپنے سُلطانے
آکھ سلام اساڈا اوّل ،دسّیں کھول بیانے
3
سیف ملُوک میرا ہے نانواں، آدی دا شہزادہ
نئیں غنیم نہ ویر کِسے دا، میں دِل ہور اِرادہ
4
نہ میں مُلک ولایت لینی، نہ رہنے دِی نیت
دو تِن روز شِکارے کارن، کِیتی چا جمعیت
5
میں اپنے ہِک مطلب کارن ،آیا چھوڑ وطن نُوں
اُس مقصُود لئی نِت بھالاں، پانی وستی بن نُوں
6
جے میں وانگ غنیماں آواں ،آناں فؤج گھنیری
چالیھ شاہ تختاں دے سائیں ،اِین منیندے میری
7
باپ میرا سُلطان مصر دا، عاصم شاہ بہادر
میرے نال لڑائی کرسیں، ہے تیرا کے بادر
8
پرمیں آپ لڑائی چھّڈی، نئیں خصُومت بھاوے
ہر اِک نال مُحبّت رکھدا، جے کوئی یار کہاوے
9
میں مقصُود اپنے دا بُھکھّا ،ہر ہر جائی لوڑاں
جاں جاں اوہ مقصُود نہ مِلسی، سفروں مُکھ نہ موڑاں
10
سبھ جزیرے ٹاپُو پھرساں ،کوہ قافاں تے پانی
ایویں لوڑ کریندا مرساں، جِس دِن عُمر وِہانی
11
شاہ فعفُور تائیں جا آکھو، ایہہ حقِیقت میری
جیکر کریں غریب نوازِی ،جاناں شفقت تیری
12
سرفراز کرو جے سانُوں ،لائق ہے شہاں نُوں
نئیں تاں فجری کُوچ کراں گے ،بیڑے ٹھیل راہاں نُوں
13
اِیلچی جا اخبار سُنائی، شاہ فغفُورے تائیں
خُش ہویا تے مِلیا لوڑے ،سُن کے صِفت ثنائیں
14
تُحفے بُہت پیارے لے کے، ملِنے کارن آیا
دونویں شاہ ملِے کر اُلفت ،ہِک دُوجے گل لایا
15
شاہزادے فغفُورے تائیں، اُپّر تخت بہایا
آپو ہٹ بیٹھا ہِک گُٹھّے ،ادبوں رُتبہ پایا
16
سیف ملُوک شہزادے کہیا، حاضر ہوون ساقی
سوہنے حُسن اداواں والے، مِصری ہور عِراقی
17
چھوکریاں تے گولے آئے، سوہنے حُسن رنگیلے
غمزے نال کرن دِل گھائل، سُندر نین رسیلے
18
صُورت نازک وانگ گُلاباں، لالے وانگ پیالے
قد چنبے دِی ڈالی وانگر، پُھل لگّے گُل لالے
19
طوطے کوئل وانگن بولن، ہنساں ہار لٹکدے
چور دِلاں دِے ٹھگ نیناں دِے، تُردے اکھ مٹکدے
20
کاسے ہتھ سفید بلوری ،بھرے عقِیقی مدھ دِے
ساقی نوِیں شراب پُرانا ،نشے سوائے ودھدے
21
نال مُحبّت پِین پیالے ،اِک دُوجے نُوں دیندے
پی پی مغزیں گرمی آئی، باتاں خُوب کریندے
22
سیف ملُوک شہزادے کولوں، پُچھیا شاہ فغفُورے
کیسی سرگردانی تینُوں ،ٹُریوں کِس ضرُورے
23
کہی مُہم پئی ایہہ تینُوں ،آیوں چھڈ ولایت
جے کُجھ میرے وسّے ہووے، دسّو کراں حمایت
24
سیف ملُوک سُنایا قِصّہ ،جے کُجھ اُس سِرورتی
حُکم دِتّا فغفُور وزِیراں ،لوڑو اپنی دھرتی
25
جو کوئی وِچ ولایت ساڈی ،ہیگا مرد سیلانی
حاضر کرو شہزادے اگّے، مت کوئی دئے نِشانی
26
جو سیلانی لوک سؤداگر، ہور فقِیر سِپاہی
حاضر آن ہوئے سبھ اوتھے ،حُکم جِتّھے سی شاہی
27
سیف ملُوک پُچھّے تے اگّوں، ہر ہِک گل سُناندا
پر کوئی اُس دے مقصد والی، مُول نہیں دس پاندا
28
ہوروں ہور ٹِکانے دسّن، پِھر آئے جِس جائی
باغ اِرم تے بدیع جمالوں ،کِسے نہ سی دس پائی
29
ایہناں وِچّوں ہِک سِی بُڈھّا، پِھر آیا کئی ورساں
گُذرِی عُمر اوہدی سی یارو، ہِک سؤ چالیھ برساں
30
اُس بُڈھّے نے آکھ سُنایا،سُن تُوں حضرت شاہا
مت تُدھ خبر لبّھے اِس راہوں ،میں دسّاں ہِک راہا
31
دُور ایتھوں ہِک شہر وڈِیرا ،استنبول اُس کہندے
ہر مُلکوں ہر دیسوں اوتھے ،آن مُسافر رہندے
32
مُلک فراخ نہایت سوہنا ،انت نہ آوے جِس دا
ہر ولایت ہر شہر دا، آدم اوتھے دِسدا
33
کئی سیلانی کرن کہانی، نال زُبانے مِٹّھی
کنّیں سُنی کوئی سِر ورتی، کوئی اکّھیں ڈِٹھّی
34
کوہ قافاں دِے پھِرنے والے، اُس جائے سیلانی
تیرے مقصددِی مت اوتھوں ،لبّھے خبر نِشانی
35
شاہزادِے اُس بُڈھّے تائیں، خلعت دِتّی بھارِی
ہور اِنعام دِتّے خُش ہو کے ،گل دسّی اُس کارِی
36
شاہ فغفُور کیتا چا رُخصت ،کیتی آپ تیارِی
بُڈھّے تِھیں پُچھ لئی شہر دِی ،پتہ نِشانی سارِی
37
بادبان سِدھّے کر لائے ،ٹھیلھ دِتّے سبھ بیڑے
وجّن باجے گان گوّئیے ،ساز خُشی کر چھیڑے
38
استنبول شہر نُوں پُچھ کے، ہویا شاہ روانہ
تِیروں تیزچلاؤ بیڑے ،کہیوس کشتی باناں
39
بیڑے واوُگھوڑے چاڑھے ،جاندے وِچ سُراڑِے
چِھ مہینے گئے چلائی ،کھلے نہ ہِک دِہاڑِے
40
خُشیاں وِچ رہیا سبھ آدم، گھوڑے وِہتر سارے
نہ کوئی خفگی تنگی آئی، نہ اوہ واوُ مارے
41
تاں پِھر ہِک دِہاڑے اوہناں، ٹاپُو نظری آیا
بیڑے جا لگائے اوتھے، ڈِٹھّا تھاں سُہایا
42
میوے رنگا رنگ ہزاراں ،اشکاراں دِے ٹولے
خُش آواز ہر پنکھی اوتھے ،نال سُراں دِے بولے
43
چاء مُقام کِیتا شہزادے، کھان لگّے اُٹھ میوے
کِیکر کراں آرام مُحمّد ،جے ربّ کرن نہ دیوے
44
سبھنیں گلّیں خُوب جزیرہ، خلل بڑے دو اوتھے
ایسے گلّوں رہے وِیرانی، وسدا نہ کو اوتھے
45
ہِک بگِھیا ڑ مریلے مندے ،مارلے جاون گھوڑے
دُوجا پنکھی اُڈدے آون، بُہت وڈّے بے اوڑے
46
آدمیاں نُوں چاء کھڑیندے ،جا کِتے ول کھاندے
ایسے طرح دِہاڑ گُزاری، لوک ہوئے درماندے
47
رات پئی تاں پانی وِچّوں، نِکلے مچھ ہزاراں
سبھناں دِے مُنہ لعل پھڑے ،جو رؤشن کرن اندھاراں
48
جیوں اسمانی تارے رؤشن، تِیویں لعل نُورانی
لوء لگّی سبھ رو دریاوے ،آئی وِیکھ حیرانی
49
جیونکر چور ہنیرے گھر وِچ ،بال انگریزی تِیلی
چانن لاء چُراون چیزاں ،مچّھاں بھی اوہ حِیلی
50
چانن کر دریا کنارے ،آدم پھڑ پھڑ کھڑدے
مار شکِار اوہ کھاون کارن، لے پانی وِچ وڑدِے
51
آدم نال دغے دے مچّھی ،کڈھ دریاؤں کھاندے
مچھ کھاون دریائیں آدم، دو ویں بدلہ پاندے
52
شاہزادے نے معلم، کِیتا جے میں ایتھے رہیا
آدم گھوڑے فؤج مثالہ، کھڑ کھڑ کھاسن ایہا
53
سبھ سپاہ اِکٹّھی کیتی ،مال اسباب سنبھالے
فجرے ٹھیلھ دِتّے پِھر بیڑے ،کر کے ربّ حوالے
54
کرن عِبادت نال اِرادت، ہر دم یاد اِلٰہی
اِکّی روز رہے پِھر چلدے ،گھڑی نہ لیندے ساہی
55
با آرام رہیا سب ڈیرا، تنگی کِسے نہ پائی
رین دِناں وِچ چین گُذارن ،آپو اپنی جائی
56
ساقی دے شراب پیالا ،جِس دا نشہ نہ گھٹّے
آیا وقت طُوفان قہر دا، نال ہِمّت دے کٹّے
57
مال اسباب کھڑائیے توڑے، بچ رہیے تن جانوں
اِس طُوفانوں بنّےلگیے، بخرا لے اِیمانوں​

1679​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شالا وسدے روو الکرم جی۔۔۔۔ودیا کلام جے

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

الکرم جی تہاڈی لمی تے نیکیاں والی حیاتی لئی دعا گو ہاں

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

کشتیاں دا غرق ہونا تے طُوفان وِچ صاعد دا نِکھّڑ جانا​

1
ظالم دُشمن انبریارو ،کرے چؤپھیرے پھیرے
کالے سپ مریلے وانگر، آدمیاں نُوں گھیرے
2
اُس دے نال نہ کردا تھوڑی، جو اُس دے ہتھ چڑہدا
رُڑھدے بندے نُوں دے دھکا، پرے پریڑے کھڑدا
3
رؤشن روز اساڈا تک کے، سوگی بن بن دسدا
بھاء اساڈے جد پئے ہنیرا ،کِھڑ کِھڑ کر کے ہسدا
4
کدے پیار کرے ہتھ پھیرے ،جیؤں سِر چمُّے مائی
کدے چُھری پھڑلا ہے کھلّاں ،جیؤنکر لاہن قصائی
5
لاڈ اُس دے دا لاڈنہ کرئیے، لاڈِیں لاڈِیں لاندا
بھائیاں وانگر چا کندھاڑے، جا یوسفؑ کُھوہ پاندا
6
سیف ملُوک توڑے سی دُکھیا، شاہ پری دِی چِھکّوں
پر کوئی ہور نہ آہی اؤکھت ،باجھوں اِسّے ہِکّوں
7
جو کُجھ ورتن عیش خُشی دے ،آہے نال ہزاراں
باآرام جہازاں اندر ،کر دا جائے بہاراں
8
ہِک دِن کرنا ربّ دا ہویا، اُٹھّی سخت ہنیری
دُھند غُبار سنسار چُھپایا، لگّی جھڑی گھنیری
9
کڑ کے بدلی دھڑکے پُھرنا، بجلی دے چمکارے
دُور جہازاں کھڑ کھڑ مارے ،جھکّھڑ دئے اُلارے
10
نُوح والا طُوفان ازغیبوں ،غرق کرن نُوں آیا
شاہ سِپاہ تمام پُکارن ،رکھّیں بار خُدایا
11
بدّل قہر نزُول مچایا، لہر سمُندر آئی
ماگر مچھ سنسار بلائیں ،رُڑھدے دین دُوہائی
12
صاف کیتے کوہ قاف ہنیری ،برفاں وانگر جھڑدے
چڑھدے دِے کھڑ لہندے مارے، لہندے دے کھڑ چڑھدے
13
فؤجاں وانگن نوّیاں ہاٹھاں، آون کر کر ہلّے
زوروں زور سوایا بدّل ،جھکھڑ گھڑی نہ ٹھلّہے
14
جھکھڑ بدّل غضب اُٹھایا، ہِک پل مُول نہ وِسّے
دُھند غُبار ہنیرا ایسا، اپنا آپ نہ دِسّے
15
شاہزادہ تے یار تمامی، کرن ربّے ول زارِی
ربّا تُوں ہیں رکھّن والا، بنی اساں سِر بھاری
16
ساڈے بخرے دا اج آیا، ڈاہڈا روز قیامت
اِس طُوفان قہر دِے وِچّوں، رکھّیں صیح سلامت
17
اسیں بچارے رُھڑدے جاندے ،واء مُراد جُھلائیں
مت اوہ یار پیارا لبّھے، ٹِھلّہے ساں جِس تائیں
18
شاہزادے تے لشکر اُس دِے ،جانی توں ہتھ دھوتے
مؤت اُتّے دِل رکھ لیؤ نیں، ہو تیّار کھلوتے
19
اچن چیت ہِک ٹھاٹھ ہڑے دِی، آئی بُہت وڈیری
پانی نال اسماناں دِسّے ،بھّجی ویکھ دلیری
20
غؤغا شور شُونکار قہر دا ، پُہتا انبر توڑی
جیؤں کر انبر مار زمیں تے، ذرّہ ذرّہ کر توڑی
21
ہِک ہِک مؤج اجیہی آوے ،کے لہنا طُوفاناں
ہیٹھوں مار اُلارے بیڑے ،کھڑدی نال اسماناں
22
اوتھوں پھیر ہیٹھاں آ سٹّے، جان زمیں دِی ٹھلّی
شُوک وجّی قرناء آخر دِی، خلق آئی تھرتھلّی
23
ہِک دُوجے سنگ وج وج بیڑے ،بھج ہوئے کئی ٹوٹے
کُجھ ڈُبّے کُجھ تختے ہوئے ،کُجھ وڈّے کُجھ چھوٹے
24
پھیراں گُھمن گھیراں اندر ،غرق ہوئے کئی بیڑے
مچھ سنساراں آدم نِگلے، جیؤں آٹے دے پیڑے
25
کئی بیڑے بھج ریزے ہوئے، رہی نہ مُول نِشانی
جو اسباب اوہناں وِچ آہا ،سبھ کُجھ ہویا فانی
26
غرق ہوئی دو وِیہاں کشتی ،لشکر سنے خزانے
دس سے مرد سپاہی رُڑھیا ،زورا ور مردانے
27
باقی دے کُجھ تختیاں اُتّے ،آپو اپنے جاندے
کُجھ مچھّاں تے کچّھاں کھادے ،پھیر نہ ہوئے واندے
28
ہِک دُوجے دِی خبر نہ کوئی، کے کُجھ ورتی کِسّے
دُھندوکار غُبار کُکارا، نہ کُجھ سُنے نہ دِسّے
29
شاہزادے نُوں خبر نہ کوئی، غرق ہویا سی ڈیرا
ہِک مُصیبت آپو اپنی، دُوجا بُرا ہنیرا
30
جھولاں اندر بیڑے آہے ،کُجھ اُچّے کُجھ ِنیویں
اگّے پِچّھے اوہلے ہوئے ،خبر رہے پِھر کیویں
31
ربّ بیڑا شاہزادے والا، رکھیا صحیح سلامت
روز اٹھاراں رُڑھدا رہیا ،اندر کانگ قیامت
32
جیؤنکر تِیر بندُوقوں گولی ،جاندے تیز شتابی
تینویں کھڑدِی بیڑی تائیں، کانگ قیامت آبی
33
روز اُنہیویں واؤ کھلوتی، ہوئی دُور غبُاری
دِن چڑھیا جگ روشن ہوئیا، گئی ہنیری ساری
34
شاہزادے دے بیڑے اندر، مرد رہے بچ ستّر
اوہناں نُوں بھی ہوش نہ کوئی، مُردے نالوں بتّر
35
جاں سُورج دِی گرمی لگّی ،کُجھ کُجھ ہوش سنبھالی
شاہزادے نُوں وِیکھن لگّے اوہ بھی ہوشوں خالی
36
رؤغن لے بنفشہ والا، نالے تیل باداماں
جلدی مغز اوہدے تے ملیا ،ہچھی طرح غُلاماں
37
دُور ہوئی سبھ سردِی خُشکی ،ہوش پِھری سرساموں
کھانا طلب کِیتوس آدھریا ،بھر رکاب طعاموں
38
ہتھ کھانے ول کر پِھرڈِٹھوس ،صاعد کِتے نہ دِسّے
رورو ہویا بے ہوش شہزادہ ،کھانا یاد نہ کِسّے
39
ہائے ہائے ربّا یار پیارا، دُکھ ونڈاون ہارا
اوہ بِھی میں تھیں کھس ،لیؤئی جبّارا قہّارا
40
کٹھّے نِمّےکٹّھے جمّے، دو جُثّے ہک جِندے
ہِک دُوجے تِھیں گھڑی نہ وِچھڑے ،ہوئے ساں جِس دِن دِے
41
جِس دِلبر نُوں لوڑن آئے ،اوہ بِھی ہتھ نہ آئیا
صاعد جیسا یار پیارا ،ہتّھوں باز کھڑایا
42
دُشمن ساڈا انبر ظالم ،راکش کھاون ہارا
اکھّیں ہنجُوں پانی وَسّے، دِل دا پتّھر کھارا
43
دُنی جہان مکان بھلیرا، جان جوان ایہہ فانی
ہے بدنئیت پرِیت نہ پالے، نئیں کِسے دا جانی
44
جو دھرتی تے گُل پُھل لالے، لِہ لِہ کر دِی لالی
قطرے ظاہر ہوئی مویاں دِی ،رت جواناں والی
45
دُنیا اُتّےکؤن امن وِچ ،ہر کوئی دُکھیارا
بے وفا سنسار ہمیشہ ،ٹھگ بازاری بھارا
46
کدے کرے سِردار جیاں دا، دے پوشاکی چِٹّی
کدے بناوے پِھیر مُحّمد ،گھُمیاراں دِی مِٹّی
47
نہ کُجھ کھاوے نہ کُجھ پِیوے ،رہے شہزادہ روندا
اگلے رونے نُوں کے روسی ،ویکھ اگّوں کے ہوندا
48
فؤج خزانہ خرچ کھڑایا، رِزق نہ رہیا پلّے
کھارا جل سمُندر والا، قطرہ جِبّھ نہ جھلّے
49
بھُکھّے تے تریہائے بندے ،بیڑا جان چلائیں
چِھ مہینے گُزر گیؤ نیں ،ویکھن بُہت بلائیں
50
جے کُجھ اینہاں دِناں وِچ ڈِٹھّی، سخت مُصیبت بھاری
گِنتر وِچ نہ آوے یارو، جانے واحد باری
51
تاں پِھر ہِکس دِہاڑے آیا، ٹاپُو ہور رنگیلا
بُہت نطاقت سن پر لایا، بیڑا کرکے حِیلہ
52
میوے پکّے رنگ برنگی ،خُوب طرح دِے ڈِٹّھے
نالے پانی نہراں وگّن ،صاف ٹھنڈے تے مِٹّھے
53
کھادے میوے پانی پیتا، پڑھیا لکھ شُکرانہ
چار دِہاڑے ہویا مُقیمی ،ڈیرا بادشہانہ
54
بندے ذرا اسُودے ہوئے، بیٹھے کھیُروں کھیُروں
اچن چیت ہوائے وِچّوں ،آیا ہِک پکھیُروں
55
چار بندے وِچ سجے پنجے، چار کھبّے اُس پکڑے
اُڈ گیا لے اَٹھّاں تائیں، شاہ پر کر کے تکڑے
56
شاہزادے تک ہیبت کھادی ،ایہہ بھی آفت مندی
بھلکے پھیر آیا تاں کھڑسی، ہور اتنے کربندی
57
تھوڑے جیسے بندے رہندے، ایہہ بھی مُفت کُہاساں
رُڑھ مرنا اِس نالوں چنّگا ،بھسر میوے پاساں
58
میوے توڑ رکھّے وِچ بیڑی ،جتنے آہے پیندے
مُشکاں خیکاں جو کُجھ آہیاں ،پانی بی بھر لیندے
59
بیڑا ٹھیلھ روانے ہوئے ،دو مہینے چلّے
عِشقے اندر پین مُحّمد ،دِن دِن کم اولےّ
60
بیڑے اُتّے جاندے آہے، وِچ سمندر لہراں
جھکھّڑ مینہ غبُاری پائی، کانگ چڑھی سنگ قہراں​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

61
بیڑا چاء چاء مارن لگّے، بُھلیاں ہوش سنبھالاں
مشرق مغرب یاد نہ رہیا ،نئیں جنُوب شمُالاں
62
خؤفوں جان لباں پر آئی، طاقت گئی سریراں
کرن دُعائیں رکّھیں سائیاں! برکت پِیر فقِیراں
63
جِدھّر راہ بیڑے دا آہا ،گُھس گیا اُس راہوں
دھکّے کھاندا گیا مریندا ،حُکم جِدھر درگاہوں
64
اوڑک جا ہِک ٹاپُو لگّا، ٹاپُو واہ وا دِسدا
رنگ برنگی میوے دانے، ہووے بیان نہ جس دا
65
مٹّھے میوے انت نہ کوئی، لذّت والے لگن
صِفت اوہناں دِی ہو نہ سکدی، تکیاں لِہلاں وگّن
66
آدمیاں جد ڈِٹّھے میوے ،بُھکھ نزُول مچائے
بیڑا بنھ شہزادے ہوریں ،باہر نِکّل آئے
67
میوے کھادے جو دِل چاہے، بیٹھے نال آراماں
ڈیگر وقت برابر ہویا، گِنی صلاح تماماں
68
شاہزادے فرمایا یارو، رات گزارو اِتّھے
بھلکے فجری وقت ٹُراں گے، لِکھیا کھڑسی جِتّھے
69
سبھناں ایہہ صلاح قبُولی، جو شاہے فرمائی
اُچّا رُکھ گھنا اِک تک کے، اُس پر جاء بنائی
70
رُکھ اُتّے چڑھ بیٹھے سارے ،شاہزادِے دِی ذیلے
ندیوں نِکل بلائیں آئیاں ،شام پئی جِس ویلے
71
ہِک گِدّڑ ہِک شیراں وانگر، ہِک مانِند سنساراں
ہِک ڈڈُّو ہِک کھگّاں وانگر، بولن پان کُکاراں
72
ہِکناں گینڈے وانگر گردن ،ہِکناں وانگر اُٹھّاں
ہِکناں دے قد ہاتھی جیڈے ،مل لیؤنیں گُٹّھاں
73
ہِک صُورت بِگھیاڑے وانگر، ہِکناں لُونبڑ والی
ہِکناں باشک ناگاں وانگن، دہی تمامی کالی
74
اوہ آفاتیں رُکّھیں چڑھیاں ،بُھکھّیاں پیٹ انباروں
میوے کھالیؤنیں اِتنے، باہر حد شمُاروں
75
بہُتے مچھ ندی دے نکلے، مل لیؤں نیں جائیں
تسبیحاں تہلیلاں آکھن، نالے حمد ثنائیں
76
مچھیاں ہور آوازے بولن، وانگ طنبور رُباباں
عجب عجائب سُراں بناون، ناہیں وِچ حِساباں
77
ایہہ گل کہندے آکھن والے، جنھاں خبر جہانوں
خوش آواز مچّھی دا بُہتا، ہر جِنسوں حیؤانوں
78
ہِک دُوئے تِھیں بہتر بولی، وانگ سرُوداں گاون
ایسا رنگ بنایا اوہناں ،سُن سُن ہوشاں جاون
79
جدوں اُٹھاء آوازاں کیتا، رنگ سرُودوں بنیاں
جُوہ جل اُٹھّی تے پھر لگّی، اگ درختاں گھنیاں
80
اگّو اگ چؤطرفی دِسّے، ٹاپُو سارا سڑدا
ویکھ ہویا حیران شہزادہ، خؤف اندر وِچ وڑدا
81
کرے دلِیلاں یاربّ سائیاں، جے بچیوس اج خیری
فجرے کُوچ کریساں ایتھوں ،مار نہ سُٹّن ویری
82
فجر ہوئی تاں اوہ سبھ چیزاں ،پانی اندر چُھپیاں
سبّھو جائیں ثابت دِسّن، نہ سڑیاں نہ تپیاں
83
سیف ملُوک درختوں لتّھا، ڈُھونڈے نال حیرانی
نہ سجی نہ کولا کِدھرے، اگ دِی نئیں نِشانی
84
بُہت حیران ہویا اِس سِرّوں، دہشت من وِچ آئی
یاراں نُوں فرماون لگّا ،چلّو ایتھوں کر دھائی
85
مت کوئی آفت مار گواوے ،ناہیں جاء امن دِی
بھلی صلاح اسانُوں ایتھوں، جلدی کُوچ کرن دِی
86
یاراں کہیا اُٹھ شاہزادے ،تابع اسیں امر دے
چڑھ بیٹھے مُڑ بیڑے اُتّے، چلے طرف سفر دے
87
میوے چُن چُن بھار بنائے ،بیڑی اُپّر پائے
کرکے آس ربّے دِی ٹھلہے ،جِت ول چاہے لاہے
88
چار مہینے ٹُریا بیڑا، اجے نہ خُشکی آئی
میوے خرچ نُکھٹا سارا، کٹھّن ربّ بنائی
89
خبر نہ کتنا پینڈا آئے، کتنا اگّے رہندا
ایسے فِکر اندیشے اندر ،ہر ہِک دُکھیا بہندا
90
ہِک دِن ہِک سنسار مریلے، بیڑے ٹکّر ماری
دو ٹوٹے کردِتّا کھلیاں، چِھک کنڈے دِی آری
91
ہِک ٹوٹے تے رہیا شہزادہ، چالیھ ہور سپاہی
دُوجے ٹوٹے تے جو آہے، رُڑھ ہوئے سبھ راہی
92ُ
رُڑھدیاں ترے دِہاڑے گُزرے ،بھُکھّے تے تریہائے
ٹھاٹھاں اندر اوہدا بیڑا، خؤف ڈُبّن دا کھائے
93
جو کُجھ سختی عِشق دسالی، شاہزادے دے تائیں
کراں پسارا مُکدا ناہیں، چھوٹی گل سُنائیں
94
اوہ حشر دِے ترے دِہاڑے ،گُزرے جاں شاہزادے
اگّوں آگیا ہِک ٹاپُو میوے بُہت زیادے
95
جِت ول ٹاپُو نظری آیا ،تختہ اُت ول کھڑیا
مساں مساں ونج لگا،دندے شُکر ربانا پڑھیا
96
کنڈھے لگ پئے سبھ بندے ،پڑھیا شُکر ہزاراں
اِس طُوفان قہر دے وِچّوں، پُہتے وِچ گُلزاراں
97
شاہزادے فرمایا یارو، کوئی دِن ایتھے کٹّو
اِس ٹاپُو دِی لؤ حقیقت، تاں ایتھوں دِل پٹّو
98
جاں ٹاپُو وِچ لتّھے ڈٹھّی، جاء عجائب چنگی
خُوب درخت اتے خُش سبزی، میوے رنگ برنگی
99
مِٹّھے تے خوشبوئیں والے، کجُھ کچّے کُجھ پکّے
صِفت ایہناں دِی ربّ نُوں معلم، کے بندہ کرسکے
100
پھلّاں دا کُجھ انت نہ آوے، میوے باہر حسابوں
کُجھ مِٹّھے کُجھ رسلے آہے، لذّت دار کبابوں
101
پِستہ مغز منُقّیٰ کِشمِش ،کھوڑ انجیر باداماں
چلغوزے انگُور خُبانی، نغزک نار تماماں
102
تُوت شہتُوت بٹنگ بھرویاں ،آڑُو سیؤ ناکھاں
بہی مِرچ ہریڑ بہیڑے ،پِپلاں کے کُجھ آکھاں
103
سیؤبیر بخُارے آلُو ،کھوپے گِری چھوہارے
گوشے کیلے انب الُوچے، شفتالُو پھگواڑے
104
ہور وڈّے ہِک رُکھ جہناندے، پتّر وانگر روٹی
میوے آدم دِے سِروانگر، اکھّیں متھّا چوٹی
105
رات پوّے اُس رُکھ دا میوہ، ہِک ہِک دھرتی جھڑدا
دیہنہ نِکلے تاں ہسدا ہسدا، پھیر رُکھّاں تے چڑھدا
106
آپو اپنی جائی لّگن ،مُول نہ تھاں وٹاندے
نالے راتیں اوہناں رُکھّاں تھیں، شُعلے ہوون واندے
107
لگّی اگ درختاں دِسّے، سڑدے وانگر رُوآں
جیؤں کے تیؤں ہوون مُڑ دیہیں، نہ کوئی اگ نہ دُھواں
107
ہندُوستان مُلک دِی حد وِچ، ہے اوہ ٹاپُو لالا
کہن جزیرہ مالوہ اُس نُوں، نِکیاں مرچاں والا
109
نِکیاں مرچاں دِے رُکھ اوتھے، دِسدے گھنے گھنیرے
بُہت عجائب رُکھ اوہناں دے ،وڈّے اتے اُچیرے
110
پنج پتّر اُس رُکھ دے ہوندے ،جِس دِن بدّل وسّے
پھل اُتّے سبھ تنبُو بندے، پانی وِچ نہ دھسّے
111
جِس پھل نُوں ونج پہُنچے پانی، تیزی ہوندی تھوڑی
اوہو کالی مِرچ نہ چنگی، نہ مِٹھّی نہ کؤڑی
112
اُس ٹاپُو وِچ پنکھی بہُتے، خُوب آوازاں والے
انت شمُار نہ آوے کوئی، کرکر رہے سنبھالے
113
عجب عجائب چیزاں دِسّن ،جِت ول نظر کریندے
ربّ سچّے تِھیں منگ پناہاں، اگّے قدم دھریندے
114
اچن چیت ہِک پاسوں نکِلے، سگ سِرکہن جِنہاں نُوں
جُنبش شور ہنگامہ کرکے، ٹکرے آن ایہناں نُوں
115
سیف ملُوکے دِے کُجھ ساتھی، پکڑے ایہناں بلائیں
کُجھ دلیری کرکے نٹّھے ،چھڈ گئے اوہ جائیں
116
ترے دِن تے ترے راتیں چلّے، گھڑی آرام نہ پایا
ایسی تھاں گئے جس گِردے ،آدم کدے نہ آیا
117
بُہت اُچّے کوہ قافے اُتّے، کوئی دِن بیٹھ لنگھایا
نام نِشانی اپنی کارن، کُجھ مکان بنایا
118
جِدّھر مُنہ سِر آیا اوتھوں، پھیر اگیرے چلّے
تھکّے ماندے ٹُردے جاندے ،لنگھے تھاں کُولّے
119
تِبت شہر اندر ونج پُہتے، لگّے کرن نگِاہاں
وڈا نگر عظیم ڈِٹھّونیں، اندر چلے اگاہاں
120
کے تکدے بازار شہر دِے ،نِعمت نال بھرے سن
میوے کھانے رنگ برنگی، کئیں اسباب دھرے سن
121
ہورشئیں مؤجُود دسیِون ،آدم کِتے نہ دِسّے
بنیئے اتّے بپاری باندر، دین گِھنن ہرکسّے
122
گوشے کرن لگے اوہ باندر، آدمیاں نُوں تک کے
ایہہ بازار ولّوں ہٹ آئے ،منصُوبے تِھیں جھک کے​

1801​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

ص آگیا بابیو

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے دا باندراں دے قابو آؤنا تے اوتھوں خلاصی پانا​

1
مارے بُھکھ غضب دے بندے ، میوے کھاندے پھردے
بوزنیاں دِی فؤج ازغیبوں، آن پھری چؤگردے
2
ہِک ہِک باندر ایڈا ایڈا، وِیکھدیاں دِل ڈردا
سارے بندے گھیر لیونیں، جان نہ دِیندے ہردا
3
قید ہویا شاہزادہ اوتھے، کُجھ نہ چلدا چارہ
نہ اوہ مارے جاون سارے، نہ ہووے چُھٹکارا
4
لے ٹُرے شاہزادے تائیں ،نالے اوہدیاں نفراں
عاشق بنن ُسکھلا ناہیں ،وِیکھ عِشقے دِیاں سفراں
5
قِلعہ بُلند آہا وِچ ٹاپُو، خُوب طرح دا چڑھیا
شاہ سُلیماں نبی چڑھایا، لعل جواہر جڑیا
6
مُدت پا اُنہاں تِھیں پِچھّوں ،بُوزنیاں نے ملیا
اُس ٹاپُو وِچ ہور کِسے دا ،واہ نہ سی پِھر چلیا
7
باندر گھیر شاہزادے تائیں، لے گئے اُس جائے
سیف ملُوک قلعے وِچ وڑیا ،دم دم ربّ دھیائے
8
بُہتے بُرج قلعے دے آہے ،مُحکم چھت دِیواراں
ہِک محل آہا وِچ سُندر، وانگن باغ بہاراں
9
موتی اتے جواہر جڑیا، چھّجا چھت بنیرا
دِیوے وانگن لاٹاں مارے ،جِھلمل نُور چؤپھیرا
10
سیف ملُوک شہزادے تائیں، نالے اوہدیاں یاراں
اوس محلے اندر کھڑیا ،بُوزنیاں سِرداراں
11
شاہزادہ جدپُہتا اوتھے ،ڈِٹّھا گھر یگانہ
ویہڑے صفے صفائی والے، نالے تخت شہانہ
12
تخت اُتّے ہِک بیٹھا سُندر، خُوب جوان دِیدارِی
سوہنی صُورت سوہنی دیہی، سوہنی بنھنی ساری
13
کالے وال زنجیری بدھّے، داڑھی سبزہ باغے
بھکھدا مِثل انارے دانے، اکّھیں لاٹ چراغے
14
سُچیّ سبھ پؤشاک شہانی، شؤکت شان زیادہ
سرتے تاج جڑاؤ دھریا، نواں جوان شہزادہ
15
سیف ملُوک شہزادے جِس دم، ڈِٹّھا اُسدے تائیں
رسم شہاں دے نال پُچائے ،ادب سلام دُعائیں
16
اوہ شاہزادہ بھی اُٹھ تختوں ،ملیا سیف ملُوکے
دوہاں ہِک دُوئے گل لایا ،بھائیاں وانگر ہوکے
17
سیف ملُوکے دِی اُس شاہے، بُہت نوازِش کیتی
تختے اُتّے کول بہایا، یاراں والی نیتی
18
حُکم کیتا پھر بُوزنیاں نُوں ،جھب لیاؤ کھانے
چالیھ باندر کھانے کارن ،اُٹھ لنگر ول دھانے
19
رنگ برنگی چِیزاں نِعمت، کھانے آن اُتارے
دوئے شہزادے بیٹھ اِکٹّھے، کھاندے نال پیارے
20
کُجھ سی گوشت گور خراں دا ،کُجھ کباب مچّھی دِے
کُجھ پھُلکے سن جؤں سنوارے ،بہُتے کنک ہچھی دِے
21
جو کُجھ لوڑ اندر دِی آہی ،کھارہے جد کھانا
خدمت گاراں چا اُٹھاے، بھانڈے دستر خُواناں
22
سیف ملُوک ہوریں کھا کھانا، ہو بیٹھے جد تازہ
لگّا پڑھن زبُور زُبانی، داؤدِی آوازہ
23
بُوزنیاں دے شاہ داسُن کے، بُہت ہویا دِل راضی
سیف ملُوکے کولوں پُچھدا، حال حقیقت ماضی
24
سیف ملُوک کہیا کے دسّاں ،حال حقیقت تینُوں
پچھّن جوگی گل نہ میری ،کُجھ نہ پُچھّو مینُوں
25
میں دُکھیا تُوں سُکھیا شاہا، کِس سنگ دُکھ پھرولاں
مِصری دے بنجارے اگّے ،کاہنُوں مؤہرا تولاں
26
دُکھیے دِی گل دُکھیا سُندا، سُکھیے دِی گل سُکھیا
دُکھیا ہائے کرے تاں کولوں ،سُکھیا ہوندا دُکھیا
27
کاہنُوں چھیڑ حقیقت ساڑیں ،میں کرماں دِے تتےّ
اندر وار میرا ربّ جانے ،باہروں ویکھ نہ چتےّ
28
آیا جِدھروں آیا شاہا، جو لِکھیا سوپایا
مؤجاں مان گھراں وِچ بیٹھا، کِس توںپُچُھّن لایا
29
سیف ملُوکے نُوں اُس شاہے، کہیا سُن تُوں بھائی
میں بھی دُکھیا تیرے جیہا،تاں ایہہ گل ہلائی
30
بُوزنیاں دِی قؤمے اندر ،آدم ہوکے جالاں
سدھر نال نئیں میں ایتھے ،کس نُوں حال دسالاں
31
آپو اپنی قؤمے اندر ،راضی ہے ہر کائی
ناجِنساں دِی بادشاہی تِھیں، چنگی دِیس گدائی
32
میں بھی تینُوں کھول سُناساں ،جے کُجھ حالت گُزری
لکھّی جو تقدیر اساں پر، جھل لئی بے عُذری
33
مینُوں بِھی ہم جِنس شہزادہ ،ملیوں نال سبب دے
کوئی دن درد ونڈایئے اوڑک، بھاء وِچھوڑا سبھ دِے
34
سیف ملُوکے معلم کیتا ،ایہہ بھی ہے دُکھیارا
بادشاہے نُوں کھول سُنایا، پِچھلا قِصّہ سارا
35
جو کُجھ اُس سرورتی آہی، ذرّہ ذرّہ کر دسّے
سُن کے شاہ رُنّا بھر ہنجُوں ،جیؤں ساون مینہ وسّے
36
اُس شاہے پھر اُس دے اگّے، کیتی شُروع کہانی
جو کیفیت اُس دِی آہی، کھولی پیٹا تانی
37
سُن تُوں سیف ملُوک شاہزادہ ،کے گل میری آہی
یا جُو جاں دِی قؤمے اندر باپ ،میرے دِی شاہی
38
نام میرا فیروز شہزادہ، ماں پیو بُہت پیارا
سیر شکار آہا نِت کردا، جنگل ندی کِنارا
39
ہِک دِن بیڑے اند ربیٹھا، پِھر داساں دریا ویں
تک کے دُکھ لگّا اسمانے، کہیوس ہلانہ جاویں
40
واء مخُالف ایسی جُھلّی ،رُڑھ ٹریا اوہ بیڑا
میں جاتا مرجاساں ڈُب کے، چُک جاسی ایہہ جھیڑا
41
جیون دے دم باقی آہے، ودھیا پانی دانہ
دو ورھے تے ترے مہینے ،رُڑھدا رہیوس نمانا
42
بیڑا بھج ہویا کئیں ٹوٹے ،رَڑھ گیاں سبھ فؤجاں
ہِک تختے تے میں بھی آیا، رُڑھدا اندر موجاں
43
جے کُجھ عجب قضیےگُزرے، میں پر باہر شمُاروں
دس دِن گِنیے مُکدے ناہیں ،دوتن ہِک ہزاروں
44
اوڑک گل مُکاواں ایتھے، آن لگوس وِچ ٹاپُو
بُوزنیاں دِی فؤجے مینُوں، گھیر آندا کر قابُو
45
جو سردار ایہناں دا آہا ،اُس دے کول لیائے
اوہ دانا اکابر وڈّا، دانشمند کہائے
46
دیکھ مینُوں خُش ہویا آکھے، بُہت پسند ایہہ آیا
بیٹی اپنی دے کے مینُوں ،عقد نکاح کرایا
47
عقد نکاح میرا اُس جائی، خُوب طرح جد ہویا
بُوزنیاں دا شاہ اوہ اگّلا، چالھیں روزیں مویا
48
ایہناں دِی اِس جائے اندر، ایہو رسم قدیمی
جاں سردار ایہناں دا مردا، کردے سوگ یتیمی
49
کتنے روز نہ جوڑے ملدے، ناہیں وطی کریندے
جاں جاں آدم پیدا ہوندا، تاں تاں تِیک جریندے
50
جاں پھر آدم پیدا ہوندا، دین اُس نُوں سرداری
حُکم اوسے دامن کھلوندی ،قؤم ایہناں دِی ساری
51
مینُوں ست برس ہُن گُزرے، ایہناں اندر وسدا
ایہہ سبھ حُکم میرے وِچ ٹُردے ،جے کُجھ مُونہوں دسدا
52
چار ہِک سے اِس ویلے باندر، حُکم میرے وِچ بھائی
ایہناں دِی سرداری مینُوں، ہور شریک نہ کائی
53
چہلاں روزاں دا ہے رستہ ،ایہہ ولایت ساری
نام اِس دا ہولنگ جزیرہ، جِس دِی میں سِردارِی
54
اِس تِھیں اگّے ہور ولایت، سگساراں دِی دسدے
ساڈے نال سدا اوہ لڑدے، پر اوڑک بھج نسدے
55
یاجُوجہ فِیروز شاہزادہ، نام میرا سُن بھائی
ایہہ کہانی میری جیہڑی ،تینُوں کھول سُنائی
56
میں جاتا کوئی ہور نہ ہوسی، میں جیہا دُکھیارا
پر پَیراں دِی مِٹّی کِردی ،گل تیری سُن یارا
57
سخت مُصیبت سِرتیرے تے، باہر انت حِسابوں
ربّ ملاسی دِلبر تینُوں ،رکھ اُمّید جنابوں
58
سیف ملُوک تائیں شاہ رکھیا، چالیھ روز اُس جائی
نِت شراب کباب کھواوے ،خاطر کرے سوائی
59
سیف ملُوک شہزادِے ہِک دِن ،ہویاجِی اُداسی
لگّی چِھک پیارے والی، بُھلّی کھیڈن ہاسی
60
سنگی اپنے کول بلُائے ،کہندا سنیوں یارو
آئے ساں جِس مطلب کارن ،نہ اوہ منوں وِسارو
61
بادشاہی گھر اپنے آہی ،ٹُرآئے اوہ سَٹ کے
کھان شراب کباب نہ آئے، کاہنوں ایتھے اٹکے
62
آئے مُنہ پری دا ویکھن ،چھڈ اپنی سُلطانی
چہرہ بُوزنیاں دا تکدے ،اینویں کر نادانی
63
ساتھی کہندے سُن شہزادے، ساڈا ہے کے چارہ
جِدّھر چلسیں نال تیرے ہاں، لا نہیں پلکارا
64
اِس اندیشے وِچ شاہزادہ ،رُخصت منگن جاندا
یاجُوجے فِیروز شاہے نُوں، جاکے عرض سناندا
65
اے فیروز شہزادے عالی ،سدا رہیں خُوشحالی
دئیں اِجازت تاں ہِک گل دا، ہوواں اج سوالی
66
شاہ فیروز کیہا سُن بھائی ،جو گل تیں دل بھائی
عین صواب اساڈے بھانے، چاہئے جلد سنُائی
67
سیف ملُوک کہیا اے شاہا، میں نچیزا بندہ
تاج تخت سٹ آیا اپنا، فؤج ولایت دھندا
68
جِس مطلب دے کارن ٹُریا، اجے نہیں اوہ لدّھا
چالیھ روز رہیا بہہ ایتھے، اُلفت تیری بدّھا
69
جے سو برس رہاں سنگ تیرے ،پھر بھی دِسدا تھوڑا
اوڑک تُساں اساں وِچ شاہا، ہِک دِن پوگ وِچھوڑا
70
میں اج رُخصت منگن آیا، ہویا جِی اُداسی
ساڈے رِزق مُہار اُٹھائی، تُسی رہو سُکھ واسی
71
راضی ہوکے رُخصت دیہو ،لوڑاں ہور ٹِکانے
مت جِس مطلب کارن آئے ،پایئے اسیں نِمانے
72
بُوزنیاں دِے شاہے جاتا، ہوئیا بُہت اُداسی
ہوئی اُداسی نُوں اٹکاون ،بُری صلاح نراسی
73
شاہ فِیروز شتابی کرکے، کیتی چاء تیاری
راہ اوہدے دا خرچ دوایا، جو کُجھ آہا کاری
74
سبھناں نُوں سروپا پہنائے، جوسن اُس دِے سنگی
سیف ملُوکے نُوں پؤشاکی، دِتّی بُہتی چنگی
75
جو کُجھ لوڑ اوہناں نُوں آہی، اگلے پندھ سفر دِی
سبھّو چیزاں پلّے پائیاں ،بن کے خاصہ دردِی
76
گھوڑا ہیٹھ اوہدے دا آہا، کاٹھی نال سُنہری
موتی لعل لگام جڑاؤ ،کِلے نعل رُوپہری
77
اوہ بِھی سیف ملُوکے کارن ،کرتیّار منگایا
اِس تے ہو اسوار شہزادے، فِیروزے فرمایا
78
پراِس پر ہوبہئیں چُپیتا ،نہ ہتھ پیر ہلائیں
نہ کُجھ تُندی کرکے بولیں، نہ چابک دِکھلائیں
79
مت چھیڑیں تاں اؤکھا ہوسیں، رکھّیں خُوب سنبھالا
اُڈکھڑے پر جُوہے کِدھرے، ایہہ تھاں خطرے والا
80
باندر ہِک سیانا تک کے، نال ایہناں دے لایا
راہ سُکھلّے کھڑیں ایہناں نُوں ،کر تاکید بتایا
81
جتّھے توڑی حد اساڈی ،نال اوتھے تک جاویں
اوتھوں پھیر اِجازت لے کے، گھوڑا موڑ لیاویں
82
شاہ فِیروز شہزادے تائیں، رو رو رُخصت کیتا
کیہا جے ربّ پھیر لیاندوں ،ملیں پیارے میِتا
83
ہِک دُوجے گل لاء وِچھنّے ،وانگن سکیاں بھائیاں
نال اصیلاں مِلنا بہتر، پالن جو اشنائیاں
84
سونپ ربّے نُوں وِدعیا کِیتا، سیف ملُوکے تائیں
کیہا جِس راہ باندر کھڑسی، اوہنیں راہیں جائیں
85
بُوزنیاں دِی حد دے وِچّوں ،جاں جاوِیں گا باہر
سگساراں دا شہر آوے گا، آن اوہ ہوسن ظاہر
86
دے گھوڑا اِس باندر تائیں ،اُس جائیوں چاموڑیں
گھوڑے دِی اسواری والا، رستہ اوتھے توڑیں
87
سیف ملُوک شہزادہ اوتھوں، ہو اسوار سدھایا
شاہ فِیروز اوہنُوں کر وِدعیا ،روگھراں وچ آیا
88
بدلے وانگر گجّے گھوڑا، مارے دُنب اُلارے
بِجلی وانگ کریندا تیزی ،سُنب کڈّھن کڑکارے
89
جاں گھوڑا تھک جاندا کِدھرے ،ہوندا ذرا مٹھیرا
باندر کن مروڑے اُس دِے، چلدا پھیر ودِھیرا
90
شیراں ہار کنؤتی مارے، ہرناں جیسی تاری
پوزی ساخت واگاں چمکن، کلغی زِین کِناری
91
کوتل کس رکاباں گھاسے ،تنگ کڑے سبھ زردے
تنی حمیل لگام زنجیری، سبھّولہہ لہہ کردے
92
دو دِن تے دو راتیں چلّے، آپُہتے اُس حدتے
باندر مُڑکے ہوئیا سلامی، اگّے تُرے نہ ودھ کے
93
شاہزادے نے معلم کیتا، ایہو ایہناں دا بنّہ
گھوڑا موڑدیاں اِس جائیوں، کہیا پِچھلامنّاں
94
اِس باندر دِے ہتھ پھڑایا، گھوڑا اُتّوں ڈھل کے
ہوپیادہ ٹُریا آپوں ،یاراں اندر رل کے
95
نوبنو شاہزادہ نالے، سنگی ساتھی سارے
ست دِہاڑے تے ست راتیں، چلّے بے شُمارے
96
ہِکّو فِکر چلن دا دُوجا، کوئی نہ چِنتا بھاری
اچن چیت ہِک جنگل وِچّوں، اُٹّھی دُھوڑ غُباری
97
جاں اوہ دُھوڑ غُباری پاٹی، نظر چؤپھیرے پاندے
چالیھ تن سگساراں وِچّوں ،آن ہوئے پھرواندے​

1898​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

سگساراں نال جنگ دا بیان​

1
ترِکھے ترِکھے دؤڑے آون ،وانگن کُتّے ہلکے
دیکھ شاہزادہ کہندا یاراں، سبھ کھلوّورل کے
2
ایہہ سگسار اسانُوں پکڑن، آئے نال چلاکی
مارو تیر اُڈارو اِنہاں ،نسّن ویکھ ہلاکی
3
سبھ اکٹّھے ہوکھلوتے ،کرکے راس ہتھیاراں
چِھک کمان جوان توانے، آن پئے سگساراں
4
مارن تیر سریر پروون ،چیر کلیجہ دیندے
پھیر ہتّھاں شمشیر چلاون، وار دلیر کریندے
5
دونہہ طرفاں تھیں جُڑی لڑائی، چمک کڈھی تلواراں
چھم چھم تیر شُوکار اُٹھایا، جیؤں ساون دِیاں باراں
6
سیف ملُوک شہزادہ گجے، وانگن شینھ مرِیلے
پھِرے چؤپھیرے دئے دلیری، مارن رن وِچ سیلے
7
نیزہ مار کرے تن ریزہ، سانگاں بھنّن سانگاں
ڈھالیں اُپّروج وج بھجن، سگساراں دِیاں ڈانگاں
8
سگساراں نے غؤغا کیتا، آئے کرکے ھلّا
یار شہزادے دے سبھ کنبے، آپ دلیر ہِکلّا
9
شاہزادے نُوں جُنبش چڑھیا، یاراں نُوں للکارے
پِڑ وِچ رہو کھلوتے دُشمن، ایہہ مارے کہ مارے
10
سیف ملُوک بہادر ایسا، دیوتیاں سنگ لڑدا
دے مروڑ اروڑ جیہاں نُوں ،کوئی نہ اگّے چڑھدا
11
حملے ویکھ شہزادے والے، بہمن بہہ من مارے
رُستم رسم غُلامی پھڑکے ،آن سلام پُکارے
12
سرسامے دِی ہوش نہ رہندی، جیؤں سرسامے والے
زال زوال ہزیمت کولوں، دھؤلے کردا کالے
13
اسفند یار بناوے ڈھاہ کے ،اسفند یار جیہاں نُوں
پھیر اِیدوں مُکھ موڑ فریدُوں، رکھّے جان جہانوں
14
چھڈ لالچ لُند ہور شتابی، شان لندھور نہ کردا
شاہزادے دی رکھ شیرینی، بنے شاگرد ہُنردا
15
شاہزادے کر زور دلیری ،بھن دِتّا سگساراں
کھس لئے ہتھیار پؤشاکاں ،خُوب کرائیاں ماراں
16
کرکے زِیر اوہناں نُوں اوتھوں، آپ ہوئے پھر راہی
جنگل باراں بہتے لنگھدے ،شیر جوان سپاہی
17
کئیں کوہاں دا پینڈا کرکے ،پُہتے ندی کنارے
ایسی ندی ڈونگھیری چیڑی، ویکھدیاں بھؤمارے
18
ساقی کاسہ پُور شرابوں، آن پلاشتابی
عاشق سُکھیا چنگا ناہیں، دم دم بھلی خرابی
19
پی شراب ہوواں مستانہ ،ٹھِلہاں ندی پرم دی
جھلّاں ظُلم اغیاراں والے، خاطر یار صنم دی​

1917​

 

جواب: سیف الملوک مکمل تحریری حصہ

شہزادے داحبشیاں ہتّھوں پھڑے جانا تے حبشن شہزادِی دا شہزادے تے عاشق ہوجانا​

1
راوِی ایس قِصّے دا یارو ،دانشمند سیاناں
جِس دے شالا باغے وِچّوں، میں گُل پُھل چُن آناں
2
پُھل اُس دے کُل رتُو رنگے، ہِک دُوجے تھیں رتّا
ویکھدیاں تپ اُٹھدا سینہ، ایسا ہر ہر تتّا
3
اگّوں ایہہ گُل لالہ دیندا، داغ جِگردے والا
سیف ملُوک کرے تدبیراں، ویکھ ندی دا چالا
4
نہ ہُن بیڑی کشتی کوئی، نہ ملاح مُہانا
جِت ول چِھک اندر دِی ہووے ،سر پر اؤدھر جانا
5
باہیں ٹھِلھ پوّاں وِچ ہا ہو ،جے میں ہوواں ہِکلّا
رل کے یاراں بنھ لیونیں ،لکڑیاں دا ٹلّا
6
کٹّے گھاہ وٹائے رسّے، محکم کرکے بدّھا
جاء فراخ بنائی ایسی، چڑھیاں ودھدا ادّھا
7
سبھ اسوار ٹلِےّ تے ہوئے ،کھول ندی وچ دِتّا
جاں لہراں وِچ آیا ٹلّا، تھر تھر کنبے پِتّہ
8
میوے کھانے سنبھ گئے، جد ظالم بھُکھ اُکائے
کُنڈی لاء پھساون مچّھی، ماچھی عِشق بنائے
9
ایس طرح بے خرچے جاندے، گُذر گئے دِن چالیھ
ویکھو ہِک تھیں ہِک چڑھندی، سختی عِشق دسالی
10
ہِک دِن دُوروں بہُتے بیڑے ،آئے نظر اوہناں نُوں
شادہویا شاہزادہ نالے ،خُشی ہوئی سبھناں نُوں
11
مت کوئی ایہہ سؤداگر ہوسی، سنگ اسیں بھی رلساں
آدمیاں دِے مُنہ تکّاں گے، ہو اِکٹّھے چلساں
12
جاں پھر نیڑے آئے بیڑے ،کیتی نظر شاہزادے
آہے تریئے بیڑے سارے، نہ کُجھ کمی زیادے
13
ہِک ہِک بیڑے اُتّے بیٹھا ،سؤ سؤ زنگی کالا
کالے رِچھ خُنامی وانگوں، آدم کھاون والا
14
سیف ملُوک کہیا ایہہ ظالم ،پکڑ لین مت سانُوں
قید کرن یا مار گواون، دین جواب جہانوں
15
جاں سانُوں ہتھ پالین گے، پیش نہ کوئی جاسی
یارو کرو لڑائی خاصی ،مت ربّ جان بچاسی
16
لے کے حُکم شہزادے کولوں، اُٹّھے مرد سپاہی
آب شتاب دِتّی تلواراں، دھوون لگّے سیاہی
17
اُٹھ کھلے سِر سنبھل نِیزے ،تِیراں پر سنوارے
سخت کمان وِٹّے بھروٹّے، چڑھیا غضب دُوبارے
18
گُرزاں کبر بھرے سِرچائے، کڈّھے پیچ کمنداں
جمدھر چُھری کٹار تبر بھی ،نچ کھلوتے چنداں
19
شیراں وانگن وٹّن دیہی ،جُنبش چڑھی جواناں
وار کرن للکار غنیماں ،رکھ تلی پر جاناں
20
بھلے بھلے میدان بہادر، کس کس مارن بھلّے
سانگاں تھر تھر کنبن قِہروں، برچھے کردے ہلے
21
نیزے تیر پروون سینے، کرن بہادر خیزاں
زنگی دے سِر ڈِھہہ ڈِھہہ بھجّن ،مٹ جِویں رنگرِیزاں
22
ہائے ہائے دو طرفی اُٹّھی، غؤغا ودھ شمُاروں
ایہہ ہائے سی جُنبش والی ،اوہ ہائے سی ماروں
23
پیا ہنگامہ وِچ ندِی دِے ،جے دھرتی تے ہوندا
اِس تھرتھل پچھل ادّل تھیں، ٹِلا بھی ڈِھیہ پؤندا
24
چُستی ویکھ شہزادِے والی، زنگی بِھی اُٹھ کنبے
غُصّہ کھاون زور لگاون ،اکھّیں بلّن النبے
25
دونہہ طرفاں تِھیں جُڑی لڑائی، اُٹھیا شور کُکارا
نہ اوہ نسن نہ ایہہ چھڈن، ہویا دُور سہارا
26
شیر جوان دلیر چؤپھیروں، گھیر رکھّن شاہزادے
پھیر اُٹّھے جھٹ دیر نہ لائے، کردا زِیر زِیا دے
27
سیف ملُوک نہ سیف چلاوے ،نیزے مار پروندا
جِت ول مُنہ کرے پِھر اگّے ،نہ سی کوئی کھلوندا
28
جدّھر حملہ کرکے دھائے، چھڈ جاون تن جانی
کُجھ پھٹّے کُجھ مارے بہتے، ڈُب مردِے وِچ پانی
29
مرد زوراور دِے ہتھ کڈّھے ،سخت کمان کڑاکے
ہِک ہِک تِیر ان دھِیر نِکلدا، چِیر سرِیر لڑاکے
30
رابے اُپّر رابہ ہوندا ،فؤج دو پاسے تکڑی
پین ہزار اُڈار تِیراں دِے، جیؤں تِلیر وِچ مکڑی
31
برچھے وانگ سیارِی سِلّے ،اوہ آبنوسی تختے
تِیراں دے وِچ سُنبے بھجّن ،لاون کوکے سختے
32
ختم انداز شہزادہ مارے ،چھم چھم تِیر خدنگی
رتُّو نِیر کِیتا سبھ رتّا، کوہ کوہ سٹّے زنگی
33
کوہ کوہ جِیڈا بدن زوراور، کوہ کوہ لائے تودے
جُثّے جامے بیڑے سارے ،ہوئے خُون الُودے
34
والوں ترِکھّے سِرسانگاں ،دے والو وال نکھیڑن
ہِک تِھیں ہِک دو چند مُحمّد، بند و بند اُکھیڑن
35
لہُو دے تِرہائے نیزے ،پی پی رت نہ رجدے
کالے رِچھ ارڑاون نالے ،شیر لوہے بِھی گجدے
36
کیتا جنگ نسنگ شہزادے ،تنگ پئے سبھ زنگی
تک کے کارن آپ پُکارن، واہ شہزادہ جنگی
37
آن گڈّاوڈ ہوئی لڑائی، ہتھڑئیں آ ڈُھکّے
سیف شہزادے وِی کئی زنگی، گاجر وانگن ٹُکّے
38
ساہمے ہوکے آنہ سکدے ،سیف ملُوکے اگّے
ڈاہواں ترئے بنائیاں اوہناں، داء کِیویں مت لگّے
39
شہزادے دا ہِکّو ٹلا ،ایہناں دے ترئے بیڑے
اوس ٹلے نُوں گِھیرن کارن، بیڑے چاء نکھیڑے
40
گھیرا کرکے ہر ہر پاسوں، گھیر لیا شاہزادہ
ٹلے نُوں ہتھ پاء لیونیں، کرکے زور زیادہ
41
سیف ملُوک چلائیاں سیفاں ،بُہت کیتے پڑہتّھے
بھیڑ پیا ہتھ رہیا نہ کُھلّا، جُڑے متّھے سنگ متّھے
42
جے میدان لڑائی پیندی، حملہ تکدے زنگے
ہِک ہِک ہلے وِچ شاہزادہ، سیکڑیاں نُوں رنگے
43
پانی وِچ نہ بھجن ہووے ،زور نہ کوئی چلدا
جیہڑا پنجے اندر آوے ،شیراں وانگر دلدا
44
زنگی مارگوائے جانوں ،چؤہاں اُپّر چالیھ
سٹّیں پھٹّیں کئیں تروڑے ،کیتے ہنے خالی
45
شاہزادے دے لشکر وِچّوں ،اٹھ بندے نُقصانے
باقی دے ربّ ثابت رکھّے، اپنی وِچ امانے
46
جیؤں ارمان رہیا شاہزادے، ہائے میدان نہ لدّھا
سبھ ہتھیار نہ مارے رج کے، زور نہ پھبیا ادّھا
47
اوس طرح افسوس اسانُوں ،ہوندا وقت ودھیرا
سیف زُبان تے تیر قلم دا، کردے گھاڑ گھنیرا
48
قِصّہ بہت لمیرا نالے، ہور لڑائیاں اگّے
بُہتی عُمر نہ گُذری نالے، سارا زور نہ لگّے
49
تیغ زُبان رہن ترہائیاں، رج نئیں رت پیون
بُہت شراب شرابی پیون ،اوڑک ماندے تِھیون
50
کِدھر رہیا گل مُحمّد ،کِس پاسے اُٹھ وگّوں
زنگی تے شاہزادے والی، کیونکر ہوئی اگّوں
51
پکڑ لیا شاہزادہ اوہناں ،نالے اُس دے سنگی
ایہہ بھُکھّے ترہائے تھوڑے ،بہتے آہے زنگی
52
ٹلا چِھک لیا کر زورا، چاء ٹاپُو وِچ لایا
یاراں سنے شہزادے تائیں، شاہے کول پُچایا
53
سیف ملُوک شہزادے ڈِٹّھا، جاں زنگی شاہ کالا
اوّل ڈریا تے پھر کہندا ،واہ واہ سِرجن والا
54
پاک خُداوند مُلکاں والا، ملکُوتاں دا سائیں
قُدرت اِس دِی لبھدی ناہیں، سارے عالم تائیں
55
ایسی ایسی شکل بناوے ،ویکھدیاں ڈرلگدا
قد بے وزن وڈّا رُکھ جیؤنکر ،ہوندا لُوٹھا اگ دا
56
گندھی مرہم اُٹھّاں دِی وانگر، گندے تے رنگ کالے
وال لمّے بھروٹّے مُچھّاں ،داڑھی بغلاں والے
57
سبھ والاں چُن گنڈھیں پئیاں ،گنُجھاں والے مندے
گندیاںمُچھّاں گندیاں بغلاں ،سارے ہیسن گندے
58
کالے کاں پہاڑی وانگر، بولن بول اولّے
چٹے دند دِسن جیؤں تارے ،چڑھن توے دے تھلّے
59
جاں زنگیاں دے شاہے ڈِٹّھا، سیف ملُوک شہزادہ
ہَس ہَس کچھّاں مارن لگّا ،ہویا خُش زیادہ
60
کہندا ماس ایہناں دا چاہیے، جلد کباب بنایا
آدمیاں دا گوشت سانُوں، مُدّت پاہتھ آیا
61
اِس گوشت دِی سدّھر آہی، گُزری مُدّت الُونی
اج نصیباں یاری کیتی، کریئے ہاڑھ سلُونی
62
جِنھاں پکڑ لیا ندے آہے، اُٹھّے دے دُہائی
شاہا ایہہ نہ مارن جوگا، وڈّا جوان عطائی
63
چالیھ زنگی ایس ہکلّے ،مار گوائے کھلیاں
ایسا شیر جوان گنواویں، کؤن کہے گا بھلیاں
64
حِکمت پاک خُداوند والی، آپے رکھّن والا
مُنہ بگھیاڑاں دے وِچ دے کے، پھیر رکھّے بُزغالہ
65
بازاں دے ہتھ دے کبُوتر، آپے پھیر چُھڑاندا
یُونس پیٹ مچّھی دِے وِچّوں، ثابت رکھ موڑاندا
66
اگّے قہر طُوفاناں وِچّوں، جِس بچا لیاندا
اوہو رکھّن والا ایتھے، مِہر زنگی دِل پاندا
67
اِس زنگیاں دِے بادشاہے ،دِل پائی ربّ مُحبّت
رکھ لیوس شہزادے تائیں، نال طلب مُحبّت
68
دُشمن دے دِل پئی مُحبّت ،کردا غؤر دِلاسا
خِدمت گار کیتا شاہزادہ ،ویکھ عِشق دا پاسا
69
کِہندا تِیر کمان اساڈے ،چاء رکھسی ایہہ بندہ
شاہزادہ پھر نؤکر ہویا، تِیر کمانے سندا
70
یار شہزادے دے سبھ ونڈے ،کُجھ کِسّے کُجھ کِسّے
دس زنگیاں دے بادشاہے دِی، دِھی دے آئے حِصّے
71
جو لڑکی دِے حِصّے آئے، اُس تے حاضر کیتے
کرکے ادب سلام شہانہ، بیٹھے ہو چُپیتے
72
شاہزادِی اوہ بندے تک کے ،اپنے کول بُلائے
حال حقیقت پچھن لگّی، کؤن تُسیں کیوں آئے
73
جو اوہناں پر گُزری آہی، دسّی کھول کہانی
رُوپ انُوپ شہزادے والا، نالے عقل جوانی
74
سیف ملُوک آہا جِس رنگ دا، تیسا آکھ سُنایا
زنگی دِی شاہزادِی تائیں، عِشق مواتا لایا
75
عِشق نہیں ہِک ویکھن اُتّے، سُنیاں بِھی اُٹھ لگدا
منتر رُوئی والے وانگن، چُھرا کلیجے وگدا
76
زنگی دِی شاہزادِی تائیں، لگّا عِشق نروآ
سیج اُتّے سِی پیچ کریندی ،پیا دِلے وِچ چو آ
77
رات دِناں آرام نہ اُس نُوں، رہندی تلو پسیلے
سیف ملُوک پیئو تِھیں گِھنّاں، پئی وِچارے حیلے
78
آدم بھیج پیئونُوں کِہندی، من میرا ایہہ بھانا
ہِک ایہہ نفر مینُوں جے بخشو ،دان لکّھاں دا جاناں
79
بیٹی دِی تک خواہش بھاری ،کہندا بابل زنگی
اِس بندے بِن بیٹی میں تھیں، چیز نہیں کوئی منگی
80
ہُن ایہہ اُس نُوں دینا بہتر، نہ کُجھ عُذر بہانہ
سیف ملُوک کیتا اُس شاہے، بیٹی ول روانہ
81
جا پُہتا تاں زنگن بی بی ،ڈِٹّھا خُوب شہزادہ
چنگیاڑی تھیں بھانبڑ بلیا، ہویا عِشق زیادہ
82
بِسم اللہ بِسم اللہ کرکے، اُپّر تخت بہایا
آپوں بھی چڑھ بیٹھی کولے، چن نُوں گرہیوں لایا
83
لاڈ کریندی ڈُھک ڈُھک بہندی ،کہندی ہے دِلجانی
بن بن دسّے میرے جیہی ،ڈِٹّھی آکوئی زنانی
84
تُوں شُہدہ پردیسی بندہ، ایہہ نِعمت تُدھ کِتّھوں
اینویں پھر پھر مویوں کتھاویں، طالع جاگے اِتّھوں
85
تُوں چندر میں زُہرہ وانگر، دوہاں نئی جوانی
ساعت نیک پھِری ہُن تیری، ہوئی اج قرانی
86
تُوں گُل بن میں چنبے ڈالی، میں موتی تُوں ہیرا
تُوں الوان سُرخ میں نینو، میں سالُو تُوں چیرا
87
جوڑی اج خُداوند جوڑی، تُوں راجا میں رانی
میں بِن اگّے تُدھ ہکلیاں ،کیؤنکر عُمر وِہانی
88
سیف ملُوک ڈِٹھّا اُس ولّوں، کے کُجھ نظری آیا
مُنہ توے دِے تھلّے وانگر، اُس تھیں رنگ سوایا
89
کاٹھی صاہنک دا جیؤں گردا، ہوندا سڑکے کولا
پر اوہ بھی کُجھ پکّا ہوندا، مُنہ اُس دا سی پولا
90
ہاتھی وانگن اکّھیں لتھیاں ،رتیاں سن رت چھاٹی
گلھاں آپھر آپھر ہوئیاں، جیؤں ساون دِی چاٹی
91
ہاتھی وانگن نک مُوہیں تے، ڈّڈُو جِتنا چِیڑا
دند بھی ہاتھی ہار دسالاں ،سُخن دُوجا ہے بھیڑا
92
وال گلہاں تے متّھے کنیں، سُوئیاں وانگر دِسدے
ہوٹھ موٹے تے پلپل کردے ،ایہہ پِھسدے کہ پِھسدے
93
کراں دھیان بیان نہ بُہتا، مت طبع ہو گھوری
گندی بُوہواڑھ نِکلدی ،جیؤں دوزخ دِی موری
94
بِلّے وانگر کن کھلوتے ،ٹُھوڈی وانگر چُوہے
ناساں دے سؤراخ دُرگ سن، دوبابل دے کھُوہے
95
گردن ڈّڈُوں وانگ آوازا، بولے سُجّن ناڑیں
سیہی وانگ دیہی پر کنڈے ،چُھپن نئیں اُچھاڑیں
96
کُوچاں دِی کے گل سُناواں ،کُپّے جیؤں ڈبگر دے
یا ادھ پُھوک شناہیاں خیکاں، ہِلدے تھل تھل کردے
97
کالی گُنجھاں والی نالی، جیؤں کر گھیرا بُگدا
بغلاں دِی بدبوئی کولوں، ٹاپُو گھاہ نہ اُگدا
98
بھارے چَیڑے پَیر اِینویں جیؤں ،تھم دوزخ دِی کُرسی
ٹنگاں تھم دوزخ دے کالے، ڈِھڈ وڈّا کی ٹُرسی
99
کالے رنگ تے رتّی سُرخی، دھڑی جیؤں رت خُوکاں
گل وِچ زُلفاں بُوء مچائی، جیؤں پیازِے بُھوکاں
100
عنبر تے کافُوری منکے، جو گل پاون نارِیں
موتی گُلیاں سُچیاں نالے ،پاون بوندی ہارِیں
101
ایہناں شیئں دے بدلے اُس نے، کے کُجھ ہار بنایا
عنبر تے کافُورے بدلے، ہنگ دا منکا پایا
102
موتی بدلے گنڈھے چٹّے ،سلے چاء پیازی
گُلیاں بدلے تھومے گُلیاں ،دم دم سی بُو تازی
103
ویکھدیاں جیؤ کچّا ہوندا ،ڈاکر ڈاکر مریئے
جو چاہے سوچا بناوے ،ربّ ڈاہڈھے تِھیں ڈریئے
104
ہور اگّے تعرِیف زنگن دِی، لازم نئیں سُناون
ڈر لگدا مت عاشق سُن کے ،نارِیں تِھیں چِت چاون
105
سیف ملُوک کہیا میں اگّے ،ہر مُشکل وِچ ول ساں
تینُوں ویکھ پیا دِل سؤڑا ،ہائے ہُن کِت ول چلساں
106
جِس ویلے کوئی دِسن لگّن،تیرے جہیاں بلائیں
بادشاہی دِی دؤلت دے کے، کہیے رکھ چُھپائیں
107
کر کر رہی ٹنگار بتیرے، سیف ملُوک نہ تکدا
مُنہ موڑے تے اکّھیں میٹے، بُہت جدوں پِھر اکدا
108
نالے گل شاہزادے والی، بُہت بُری اُس لگّی
نااُمید ہوئی نئیں مندا، پیٹ چُھری اُس لگّی
109
زنگن غُصّے ہو فرمایا، ایہناں نُوں لے جاؤ
ہر ویلے ایہہ رہن نہ ویہلے، چکّی خُوب پِیہاؤ
110
زنگیاں پکڑ لئے اوہ بندے ،چاء جُگڑائیاں چکیاں
نازک ہتھ امیر شہزادے پِیہن جواراں مکیاں
111
پِیہہ پِیہہ چکیاں باہاں تھکیاں ،پُر پُر اُٹّھے چھالے
قہر نزُولاں دِے مُنہ آئے، راج کماون والے
112
رتُو نال ہوون ہتھ رتّے، چھالے بھر بھر پِھسدے
کِس کِس نال کِیتی گھٹ اِس نے، عِشق لتّھا گھٹ جِس دے
113
جاں اوہ بُہت ہوئے درماندے، تک تک زنگی ہَسدے
سبھناں تبر ہتّھاں وِچ دِتّے، لکڑیاں کم دسدے​