حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

بلھے شاہ ہوریں 1680وچ اُچ شریف وچ سید سخی محمد درویش دے گھر پیدا ہوئے تے اوہناں
دا ناں عبداللہ شاہ رکھیا گیا۔ اوہناں دے پیو اُچ شریف چھڈ کے ملک وال ضلع ساہیوال وچ
کجھ سال رہے تے پھیر پنڈ پانڈو ضلع لاہور دی مسیت دی امامت کر لئی تے نیانیاں نوں پڑھاون لگ پئے۔ نکی عمر وچ باقی پینڈو منڈیاں وانگ ڈنگر وچھا چار دے رہے ۔ پنڈ وچ امام کمی ہندا ہے تے ظاہر ہے جو بلھے شاہ نے ایان پن وچ کمی منڈے دے طور تے لوکائی دیاں دکھاں نوں بہت کولوں ویکھیا ہووے گا۔

ایس زمانے وچ اوہناں دے نال اک کرامت وی جڑی ہوئی ہے جیہدے مطابق اوہ ڈنگر چاردیاں سوں گئے تے اوہناں دا مال جیون خان دی پیلی وچ وڑ گیا۔جیوں خان الاہمہ دین آیا تے اوہنے ویکھیا جو ستے ہوئے بلھے شاہ اتے سپ چھاں کیتی پہرہ دے رہیا اے ۔ جد اوہ لوکاں نوں لے کے سپ مارن آیا تے سپ ٹبھ گیا ہویا سی۔ جد بلھے شاہ دے پیو نے کہیا جو توں جیون خان دی فصل اجاڑ دتی ہے تے بلھے شاہ آکھیا نہیں فصل تے پہلاں نالوں وی ودھ ہے۔ سب نے جا کے ویکھیا تے اوہ حیران ہوئے جو سچی مچی فصل پہلاں نالوں وی ودھیرے چنگی سی۔

ایہہ کرامت ہوئی یاں نہیں پر اک پتہ ضرور لگدا ہے جو بلھے شاہ کسے نہ کسے وجہ توں سر کڈھواں منڈا سی۔ جے ایہہ نہ ہندا تے اوہ عام پینڈو منڈیاں وانگوں اوتھے ہی کسی نکے موٹے کم وچ لگ جاندا یاں کسے ہور پنڈ دی مسیت دا امام ہوجاندا تے پیو وانگوں مسیت دی سیپی کر لیندا۔ پر اوہناں دا اوس ویلے دے سب توں اُچے علمی مرکز قصور وچ جاکے اوس ویلے دے وڈھے استاد حافظ غلام مرتضی دے مدرسے وچ علم حاصل کرن توں لگدا ہے جو اوہناں دی لیاقت پاروں پنڈ والیاں یاں کسے نے اوہناں نوں ایس راہ پایا تے اوہ شہر دے اُچے مدرسے تائیں اپڑ گئے۔

اوہناں اوس ویلے دے سلیبس موجب قرآن ، حدیث ، فقہ، منطق وچ ڈوہنگا علم حاصل کیتا۔ اوہناں دے کجھ دیر اپنے استاد دے مدرسے وچ پڑھاون توں وی پتہ لگدا ہے جو مذہب تے ہور ظاہری علم اوہناں اپنی مٹھ وچ کر لئے ہون گے تے اوہ اپنے جماعتیاں توں اگے ہوون گے جو اوہناں نوں پڑھاون لئی آکھیا گیا۔پر ایہہ گل یاد رکھن والی ہے جو اوہ اپنے ویلے دے اُچی پدھر دے عالم بن چکے سن جنہاں نوں مذہب توں وکھ منطق وغیرہ دی وی ڈوہنگی پچھان سی۔ ایس رتبے تے جا کے بلھے شاہ ورگے لائق فائق بندے سوکھ نال فارسی دے عالم بن جاندے سن تے سرکارے دربارے رتبہ پا لیندے سن۔ پر بلھے شاہ نال انج نہیں ہویا۔

مدرسے دے عمل نے اوہناں دی تسلی نہ کیتی تے اوہ اُکھڑ گئے تے کہندے ہن جو کجھ دیر مجذوب رہے ۔ جیہدا مطلب ایہہ ہے جو اوہناں نوں سکھے علم راہیں اپنے مڈھلے انسانی مسئلیاں دا حل نہ لبھا تے اوہ مدرسے دی سکھائی شرعی پدھر دی حیاتی نوں چھڈ کے مست ملنگ ہو گئے تے تھاں تھاں تے پھردے پھراندے رہے۔کہاوت ہے جو اوہناں ویلیاں وچ ہی اوہ گورداسپور ول نکل گئے تے اوہناں اک واری جوش وچ کہہ دتا ''میں اللہ '' تے شریعت دے رکھوالے اوہناں نوں پھڑ کے دربار فاضلیہ دے شیخ فاضل الدین کول لے گئے جنہاں دا اوس ویلے اوتھے فتوی چلدا سی۔ اوہناں بلھے شاہ نوں بچاون لئی کہیا جو ایہہ ٹھیک کہندا اے ایہہ اجے الھا اے تے آکھیا جو ایہنوں شاہ عنایت کول جاکے پک کے آوے۔

کہاوت موجب جدوں بلھے شاہ اپنے ہوون والے مرشد شاہ عنایت نوں پہلی واری ملن گئے تے اوہ گنڈھیاں دی پنیری لا رہے سن ۔ شاہ عنایت ہوراں پچھیا بئی کیس کم لئی آئے او؟ تے بلھے شاہ ہوراں آکھیا جو میں رب نوں پاؤنا چاہناں ہاں ۔ شاہ عنایت ہوراں گنڈھیاں دی پنیری لاؤندیاں لاؤندیاں آکھیا ''بلھیا رب دا کیہہ پاؤنا،ایدھروں پٹنا تے اودھر لاؤنا'' ایہہ کہاوت بڑی مشہور ہے تے بلھے شاہ ہوراں دی حیاتی بارے لکھن والیاں وچوں گھٹو گھٹ ہر اک نے لکھی ہے۔جاپدا ایہہ ہے جو ایہہ بلھے شاہ ہوراں بارے اک لوک کتھا ہے جیہدا مطلب ہے جو رب بندیاں توں باہر دی شے نہیں سگوں اوہ اوہناں دے اندر ہی ہے۔ اوس دے پاون دا مطلب اپنے اندر دیاں طاقتاں نوں اک پاسیوں ہٹا کے دوجے پاسے لاونا ہے۔

شاہ عنایت ہوریں گنڈھیا دی بوائی کردے سن کہ نہیں سن ایس بارے کسے نے کجھ نہیں لکھیا۔ لگدا تے ایہہ ہے جو جدوں بلھے شاہ ہوریں شاہ عنائت نوں ملے اوہ عالماں والی زندگی گذاردے سن۔ اوہناں اوس ویلے دیاں بڑیاں مشہور کتاباں لکھیاں جہناں وچ ، کندالدقائق، شرح وقایہ، جواہر خمسہ، مجموعہ سلطانی دیاں شرحاں، دستورالعمل، اصلاح العمل، لطائف غیبیہ تے ارشاد الطالبین دے ناں شامل نیں ۔ اہناں کتابا دی لسٹ تے ہو ر تذکریاں نوں ویکھ کے لگدا ایہہ ہے جو اوہ اوس ویلے علمی رجھاں پاروں واہی بیجی نہیں کردے ہوون گے۔ گنڈھیاں دی گل شاہ عنایت ہوراں نال ایس واسطے جوڑی گئی جو اوہ ارائیں ذات دے سن تے گنڈھے ارائیاں دی چھیڑ نیں (جیویں : رائیں گنڈھے کھائیں تے پہوکاں کوڑیاں) ۔گنڈھیاں دی بوائی کوئی بری گل نہیں پر لگدا ایہو ہے جو شاہ عنائیت ہوریں اودوں گنڈھیاں دی بوائی نہیں کردے ہوون گے۔

بلھے شاہ ہوراں دیاں بھیناں تے بھرجائیاں دے ارائیں نوں مرشد من لین دے قصے تے شعر وی شک شبے والے لگدے نیں پر ایس لوک کہاوت وچ وی لوک مت لکی ہوئی اے۔ ایس کہاوت وچ لوک مت ایہہ کیہہ رہی اے جو سچ دا راہ اپنی میں نوں مارن نال لبھدا ہے تے وڈھی ذات دے ہندیاں نکی ذات دے بندے نوں مرشد من لینا اپنی میں نوں مارن لئی ضروری اے۔جیڑا ذکر ایدھروں پٹن تے اودھر لوان والی کہاوت وچ آیا اے اوہدے وچ اک ذات دے مان نوں وی پٹنا اے ۔ ایہہ پٹ کے کسے ہور شے دا بوٹا لایا جا سکدا اے۔ میرے خیال وچ بلھے شاہ ہوراں دا شاہ عنایت ہوراں دے ساہمنے نچدیاں آون دا معاملہ وی کجھ اجیہا ہی ہے۔

ایہہ گل تے ٹھکویں لگدی ہے جو کسے گل اتوں شاہ عنایت تے بلھے شاہ ہوراں وچکار پاڑ پے گیا سی۔ کئیاں ایہہ لکھیا ہے جو ایس پاڑ دی وجہ ایہہ سی بئی شاہ عنایت ہوراں دے بھتیجے جوائی تے مرید مولوی ظہور محمد ہوریں بلھے شاہ نوں ملن قصور گئے۔ بلھے شاہ ہوریں اپنے استاد غلام مرتضی دی دھی دے ویاہ دیاں ارنبھاں وچ پھسے ہوئے سن تے کنی رات تائیں پروہنے دی سیوا کرن اپڑ نہ سکے۔ مولوی ظہور صاحب نے شاہ عنایت ہوراں نوں شکایت کیتی جو بلھے شاہ ہوراں اوہناں ول بے دھیانی ایس لئی کیتی جو ارائیں سن۔

کہندے نیں جو شاہ عنایت ایس گل توں رنج ہو گئے تے اوہناں بلھے شاہ ہوراں نال ملنا جلناں بند کر دتا۔ کہندے نیں جو بلھے شاہ ہوریں گوالیار گئے تے شطاری بزرگ قطب الدین نے سفنے وچ اوہناں نوں کہیا جو نال ہی راگی تان سین دی قبر دی بیری دے ڈھائی پتے کھاون۔ اوہناں ایہو ای کیتا تے اوہناں اتے راگ دا چانن ہو گیا۔ پھیر ایہہ وی کہیا جاندا اے جو اوہ اک ناچی مرادی بےگم دے ڈیرے تے جا کے ناچ سکھدے رہے۔ تے اک دن قوالاں نال ناچی دے بھیس وچ نچدے نچدے اپنے مرشد دے سامنے آئے تے مرشد نوں منا لیا۔

ایہناں کہانیاں وچ کناں اک سچ ہے ایہدے بارے کجھ کہیا نہیں جا سکدا۔وچار جوگ گل ایہہ ہے جو شاہ عنائت اینے جانی جان سن تے اوہ اپنے اینے نیڑے دے بندے بارے کسے دی چغلی وچ کیویں آگئے؟ اوس ویلے دی اتھل پتھل نوں ویکھ کے ایہہ ہو سکدا ہے جو دوہاں وچ کسے سیاسی گل تے پاڑ پے گیا ہووے۔ وچار دھارا دے استادیاں گرو تے شاگرد یاں چیلے وچ ایس طراں دا پاڑ پے جانا کوئی انہونی گل نہیں۔

دو عقل والے بندیاں وچ کسے مڈھلی گل توں وکھریاں ہو جانا عام ہندا آیا ہے ۔پھیر ایہہ وی ہے جو نویں لہو تے پرانے لہووچ وی فرق ہندا ہے ۔ اک ہی وچاردھارا وچ نویں جگے بندے بہتے ترکھے وگدے نیں جدوں پرانے بندے ٹھنڈے سبھا والے ہو چکے ہندے نیں ۔ ایس لئی ہو سکدا ہے جو بلھے شاہ تے شاہ عنائت ہوراں وچکار ایس طرحاں دا پاڑ پیا ہووے۔ کہیا جاندا ہے جو شاہ عنایت ہوراں لہور دے حاکماں نال کوئی سانجھ سر کیتی تے بلھے شاہ ہوراں غصے وچ کجھ کہیا جیس توں شاہ عنایت ہوریں رس گئے۔

مراد بیگم والا قصہ وی کوئی پکا پیڈھا نہیں دسدا۔ ایہہ ہے جو بلھے شاہ ہوراں دے مرن توں چار سال پہلاں اک پٹھانی مراد بیگم (میر منو دی سوانی) 1853-1854 وچ لہور دی صوبیدارنی بنی سی۔ ایہہ وی سچ دسدا ہے جو قصور دے پٹھان حاکم بڑے سوڑے دماغ دے سن تے لہور نال ویہردے وی رہندے سن۔ قصور دا حاکم حسن خان خویشگی جنگ وچ جنگی ہاتھی تے چڑھ کے وی اپنا مولوی شہباز خان نال بٹھاوندا سی ۔

حسن خان خویشگی شاہ عنایت ہوراں نوں وی قصوروں کڈھ کے لاہور ول دھک چکیا سی۔ تاریخ توں ایہہ وی پتہ لگدا ہے جو بلھے شاہ ہوراں تے روک لاون لئی مولوی محی الدین قصوری نے قوالی دے خلاف فتوی دتا سی تے بلھے شاہ ہوراں نوں تنگ کیتا جاندا سی۔مولوی قصوری صاحب نے پچھتا کے فتوی واپس لے لیا سی پر بلھے شاہ دے خلاف قصور دے حاکم کوئی نہ کوئی چال چلدے رہندے سن۔

ایس لئی ایہہ ہو سکدا ہے جو قصور دے حاکماں نے بلھے شاہ ہوراں نوں قصوروں مولویاں دے کہن تے کڈھ دتا ہووے تے لاہور دی صوبیدار نی مرادی بیگم نے اوہناں نوں لہور وچ یاں اپنے محل وچ رہن دتا ہووے۔ مرادی بیگم دی قصور دے پٹھاناں نال وی لڑائی سی تے لہور دے دوجے حاکم وی اوہنوں کڈھن دے جتن کردے رہندے سن ۔ ظاہر گل اے جو اوہ دھڑلے دی زنانی سی جیس کر کے اوہنوں اوس ویلے صوبیدار بنایا گیا۔اوس ویلے دے سوڑے دماغاں دے مولوی اوہدے خلاف وی تے فتوی دیندے رہندے ہوون گے ۔ ایس لئی اوہ آپ وی پھسی ہوئی ہووے گی تے بلھے شاہ ہوراں ورگے سوجھواناں دی قدر کردی ہوے گی یاں لوکاں دا دل جتن لئی وی بلھے شاہ جیہے لوک پیاریاں نوں نیڑے رکھن دے جتن کردی ہووے گی ۔ ایس لئی جے بلھے شاہ ہوریں کسے مرادی بیگم دے ڈیرے تے سر لکاون گئے ہوون گے تے اوہ لہور دی صوبیدارنی ہو سکدی اے۔مرادی بیگم نوں اک سال وچ ہی عہدے توں لاہ دتا گیا سی ۔

اوہناں دی حیاتی بارے لکھن والے ایہہ نہیں دسدے جو اوہناں شاعری کدوں لکھنی شروع کیتی پر اوہناں دی شاعری دا رنگ دسدا ہے جو ایہہ اوہناں شریعت دے راہ نوں ردن توں مگروں شروع کیتی ۔ ایہدے اشارے تھاں تھاں تے ملدے ہن ''علموں بس کریں او یار'' ''اک نقطے وچ گل مکدی ہے'' تے ہور کئی کافیاں ایس پکھ تے اوہناں کہیاں۔سگوں لگدا ہے جو اوہناں دی شاعری سچے ڈھلے (organized) مذہب دی نفی دے عمل وچوں جمی۔

وہناں ویلیاں وچ بلھے دی پدھر دے عالماں دا پنجابی وچ شاعری لکھنا تے ایس نالوں وی اوکھا سی جناں اج پنجاب (پاکستانی) وچ ہے۔ جد کھٹی وٹی انگریزی اردو وچ ہندی ہے تے پنجابی وچ کون لکھے؟ ایسے لئے عالماں فاضلاں چوں ڈھائی ٹوٹکو چھڈ کے کوئی پنجابی نہیں لکھدا۔ بلھے شاہ دے ویلے ایہہ ہور وی اوکھا ہووے گا کیوں جے اودوں تے ہر سرکار دربار دی زبان فارسی سی تے عاماں لوکاں دی زبان دے حق وچ کوئی وچار دھارا وی نہیں سی۔ ایس لئی پنجابی وچ لکھن دا متا پکاونا ظاہر کردا ہے جو اوہ لوکائی نال جڑت لوڑدے سن۔
ایہہ کہیا جا سکدا ہے جو بلھے شاہ ہوراں دا پنجابی وچ لکھنا نویں وچار دھارا نوں مننا سی۔ سچے ڈھلے مذہب دے کسی آگو نے پنجابی وچ وچار نہیں سرجے جیویں صوفیاں نے کیتا۔ اک دوجے پکھ توں ویکھئے تے اوس ویلے پنجابی لکھنا سوکھا وی وی سی کیوں جو عام پنجابی خلقت پنجابی ہی پڑھدی سی۔ پر پھیر وی بلھے شاہ ورگے وڈھے عالماں دا پنجابی لکھنا چالو ویہار دے سوجھواناں توں وکھ ہوکے لوکاں نال جڑنا سی۔

بلھے شاہ ہوریں 1758 وچ گذر گئے تے آکھیا جاندا ہے جو شہر دے مولویاں نے اوہناں دا جنازہ پڑھاون توں انکار کر دتا۔

بلھے شاہ دے ویلے پنجاب وچ اتھل پتھل توں بنا کجھ ہے نہیں سی۔ ایہو جیہے ویلے جدوں چالونظام دیاں چولاں ہل گیا ں ہو ن ، ہیٹھلی اُتے ہو رہی ہووے ، بلھے شاہ ورگے سچے وچاراں دے بندے نوں زندگی دے مڈھلیاں مسئلیاں دا حل سوکھا لبھ سکدا ہی نہیں۔پنجابی دا سب توں وڈھا ادب سولہویں تے ستارھویں صدی وچ سرجیا ہی ایس لئی گیا جو اوہ اتھل پتھل دا ویلا سی۔ زندگی دا ہر پکھ نویں تفسیر منگدا سی تے بلھے شاہ تے وارث شاہ نے ایہو کرن دا جتن کیتا۔ اوہناں دی شاعری نوں چھڑے تصوف دے سچیاں وچ میچن والے اوہناں دے وچاراں دا تت مانن توں عاجز نیں۔

 

جواب: حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

میرا پیا گھر آیا

آؤ نی سئیو رل دیو نی ودھائی
میں ور پایا سوہنا ماہی
گھڑیال دیو نکال نی
او لال نی میرا پیا گھر آیا

پیا گھر آیا سانو اللہ ملایا
ہن ہویا فضل کمال نی میرا پیا گھر آیا

گھڑی گھڑی گھڑیال بجاوے رین وصل دی پیا گھٹاوے
میرے من دی بات نہ پاوے ہتھوں جا سٹو گھڑیال نی
میرا پیا گھر آیا لال نی
میرا پیا گھر آیا لال نی
ہو لال نی۔۔۔

------------------------------------------------------------------------------------------

بلھے شاہ دی سیج پیاری نی میں تارن ہارے تاری
اللہ ملایا ہن آئی واری ہن وچھڑن ہویا محال نی
میرا پیا گھر آیا
ہن وچھرن ہویا محال نی
میرا پیا گھر آیا
ہو لال نی

 

جواب: حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

کیہ جاناں میں کون؟؟؟؟؟؟؟؟؟

 

جواب: حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

ہارون جی بہوں ودہیا لکھیا جے۔۔۔۔تہاڈا بہوں بہوں شکریہ

 

جواب: حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

بھانویں جان نہ جان وے، ویہڑے آوڑمیرے

بھانویں جان نہ جان وے، ویہڑے آوڑمیرے
میں تیرے قربان وے، ویہڑے آوڑ میرے

تیرے جیہا مینوں ہور نہ کوئی
ڈھونڈاں جنگل، بیلا، روہی
ڈھونڈاں تاں سارا جہان وے، ویہڑے آوڑ میرے
میں تیرے قربان وے، ویہڑے آوڑ

لوکاں دے بھانے چاک مہیں دا
رانجھا تاں لوکاں وچ کہیندا

ساڈا تاں ایمان وے، ویہڑے آوڑ میرے
میں تیرے قربان وے، ویہڑے آوڑ میرے

شاہ عنائت سائیں میرے
ماپے چھوڑ لگی لڑتیرے
لائیاں دی لج جان وے، ویہرے آوڑ میرے
میں تیرے قربان وے، ویہرے آوڑ میرے
​

 

جواب: حضرت بابا بلھے شاہ رحمت اللہ علیہ

کسے نے وہ نہیں پڑہیا